U xơ tử cung là một trong những bệnh lý rất thường gặp ở chị em phụ nữ và cần được theo dõi sức khỏe chặt chẽ để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.
U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung còn có tên gọi khác là nhân xơ tử cung, tên tiếng Anh là Uterine fibroids, hay uterine leiomyoma, myoma, fibromyoma fibroleiomyoma, biểu hiện qua một loại u cơ trơn ở tử cung. Bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản từ 30-45 tuổi và tỷ lệ mắc cao hơn ở phụ nữ trên 50 tuổi.
Bệnh không nguy hiểm bởi hầu hết các khối u xơ là lành tính, nhưng vẫn có một số trường hợp khối u dễ dẫn đến ung thư. Tùy theo vị trí mà các chuyên gia đã phân loại các khối u thành: u xơ dưới thanh mạc tử cung, u xơ trong tử cung, u xơ dưới niêm mạc tử cung… Trong đó, u dưới niêm mạc là nguy hiểm nhất, vì nó phát triển dưới lớp cơ tử cung, lớn lên về phía niêm mạc và làm cho hình dạng tử cung thay đổi.
Vì thế, tuy nói u xơ lành tính, nhưng nếu không phát hiện và điều trị đúng thời điểm có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như vô sinh hiếm muộn, viêm nhiễm ổ bụng, xoắn vỡ khối u… Nếu bạn đang mang thai, u xơ tử cung có thể gây sảy thai, sinh non hay trẻ sinh ra nhẹ ký. Thậm chí, u xơ biến dạng có thể bị vỡ tử cung làm chảy máu ồ ạt, rất dễ gây tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.
Nguyên nhân nào gây u xơ tử cung?
Trên thực tế thì có rất nhiều nguyên nhân gây nên u xơ tử cung. Có giả thuyết cho rằng u xơ tử cung có liên quan đến yếu tố di truyền, môi trường, thực phẩm, rối loạn nội tiết tố, béo phì… Tuy nhiên, về cơ bản thì có 4 nguyên nhân chính được nhiều chuyên gia đồng tình đó là:
- Thói quen sinh hoạt tình dục không lành mạnh: Quan hệ tình dục sớm khiến tử cung bị tổn thương sớm, từ đó dễ bị u xơ tử cung. Bên cạnh đó, những phụ nữ nạo phá thai không an toàn, sinh đẻ nhiều cũng dễ mắc u xơ tử cung hơn người khác.
- Viêm loét cổ tử cung: Theo nhiều chuyên gia sức khỏe sinh sản, u xơ tử cung có mối quan hệ mật thiết với chứng viêm loét cổ tử cung hoặc viêm cổ tử cung mãn tính. Bởi lẽ, những tổn thương này sẽ tác động lên niêm mạc tử cung, làm chúng dày lên và dần hình thành nên khối u ở mặt ngoài tử cung.
- Bệnh phụ khoa lâu ngày: Tương tự như viêm loét cổ tử cung, viêm nhiễm phụ khoa lâu ngày không chữa trị hoặc chữa trị không dứt sẽ làm tăng sinh quá mức niêm mạc tử cung, hình thành các khối u.
- Rối loạn nội tiết tố: Những phụ nữ có hàm lượng hóc môn estrogen quá cao sẽ thúc đẩy nội mạc tử cung tăng sinh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho u xơ tử cung dễ hình thành.
Triệu chứng của bệnh là gì?
Nhìn chung, u xơ tử cung không có dấu hiệu điển hình và biểu hiện cũng khác nhau theo từng thời kỳ nên rất khó để bạn phát hiện. Đó có thể là những triệu chứng bụng to bất thường, có những cơn đau lưng, đau trằn bụng dưới hay vùng hạ vị, thậm chí là bị rong kinh kéo dài hay cường kinh kéo dài từ 3-6 tháng.
Bên cạnh đó, biểu hiện sự xuất hiện của khối u cũng có thể là những bất thường ở hệ tiết niệu như khó tiểu, tiểu nhiều lần, bí tiểu, thận ứ nước do khối u chèn lên bàng quang hoặc niệu quản. Thêm nữa, người bị u xơ cũng có thể gặp các vấn đề về tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, táo bón khi khối u lớn, chèn ép các vùng lân cận như trực tràng, dạ dày.
Những ai dễ bị u xơ tử cung?
Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản đều có nguy cơ mắc u xơ tử cung. Cụ thể là phụ nữ từ 30-45 tuổi có tỷ lệ mắc bệnh là 30%. Tỷ lệ này sẽ tăng dần lên khi họ trên 50 tuổi với con số thống kê là 70-80%. Bên cạnh đó, phụ nữ độc thân, phụ nữ sinh nở trên 3 lần hoặc mang đa thai cũng có nguy cơ mắc u xơ tử cung cao.
Ngoài ra, bệnh mang yếu tố di truyền và ảnh hưởng lối sống nên nếu bạn có mẹ, bà mắc bệnh hoặc béo phì, cao huyết áp cũng thuộc nhóm nguy cơ cao. Thông thường, phụ nữ da đen sẽ dễ mắc u xơ hơn da trắng.
U xơ tử cung có thể chữa lành?
Trong rất nhiều trường hợp, bệnh nhân bị u xơ tử cung với kích thước nhỏ (đường kính dưới 30mm) thì không cần phải can thiệp gì cả mà chỉ theo dõi định kỳ 3 tháng/lần qua siêu âm.
Chỉ với những khối u lớn và gây biến chứng lên hệ tiết niệu, tiêu hóa hay nghi ngờ ung thư hóa… thì mới cần xử lý. Tùy theo cơ địa của mỗi người, nhưng nếu can thiệp thành công thì có thể chữa khỏi đến 95% mà không làm ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người bệnh.
Cách điều trị u xơ tử cung?
Hiện nay, u xơ tử cung có thể được điều trị bằng 4 phương pháp chính:
- Điều trị nội khoa: Bác sĩ sẽ đưa các loại nội tiết tố sinh dục vào cơ thể để gây ức chế sự rụng trứng. Lúc này, buồng trứng sẽ ngừng tiết hóc môn sinh dục nữ estrogen làm cho khối u teo nhỏ lại. Phương pháp này áp dụng cho các khối u nhỏ và khối u lớn chờ phẫu thuật.
- Phẫu thuật: Khi điều trị bằng thuốc không có kết quả, phương pháp phẫu thuật sẽ được cân nhắc, nhất là khi khối u xơ gây ra nhiều biến chứng. Phẫu thuật có thể dùng để bóc tách nhân xơ hoặc cắt bỏ tử cung bán phần, toàn phần bằng phẫu thuật hở hay nội soi, tùy theo tình trạng sinh nở của bệnh nhân.
- Nút mạch: Phương pháp này làm cắt đứt nguồn dinh dưỡng nuôi các khối u bằng cách làm tắt các động mạch. Nhược điểm của phương pháp nút mạch là làm cho bệnh nhân rất đau đớn do hoại tử nhồi máu nên chỉ áp dụng hạn chế với người không mong muốn sinh con trong tương lai.
- Phương pháp MRI HIFU: Đây là phương pháp không xâm lấn bằng cách dùng sóng siêu âm khu trú cường độ cao tạo hiệu ứng nhiệt đốt tế bào đích dưới kiểm soát định vị bằng cộng hưởng từ. Phương pháp này hiệu quả hơn với các loại u xơ tử cung nghèo mạch máu nuôi.
Nếu không điều trị có nguy hiểm không?
Như đã đề cập ở trên, u xơ tử cung phần lớn là lành tính với tiến triển thoái hóa mỡ, nên bạn không cần phải điều trị. Tuy nhiên, với những khối u có kích thước lớn, biến chứng tiến triển ung thư hóa với tỷ lệ 2/1.000, thì phải cần được can thiệp kịp thời.
Bệnh có ảnh hưởng đến việc thụ thai và gây biến chứng thai kỳ?
Câu trả lời là “Có”. U xơ tử cung có thể gây khó cho việc mang thai trong nhiều trường hợp vì các khối u ngăn cản sự di chuyển của tinh trùng và làm tổ trong tử cung.
Trong thai kỳ, u xơ tử cung có thể gây sảy thai sớm trong tam cá nguyệt đầu tiên bằng cách làm cho tử cung bị kích thích, tống thai ra ngoài. Vào tam cá nguyệt thứ hai, khối nhân xơ chiếm một phần tử cung và đẩy thai ra gây nên hiện tượng sẩy thai muộn.
Bên cạnh đó, u xơ tử cung còn có thể gây nên tình trạng đẻ non do kích thước to, chèn ép vào thai nhi. Nếu thai phụ bị xoắn cuống nhân xơ cũng kích thích tử cung co bóp và tống đẩy thai ra ngoài khi chưa đến ngày sinh nở.
Đặc biệt, các thai phụ có u xơ trong thai kỳ cũng dễ bị đau bụng dữ dội vì các khối u bị hoại tử vô khuẩn do thiểu năng tuần hoàn.
Với quá trình chuyển dạ, u xơ tử cung có thể làm rối loạn các cơn co khi chuyển dạ, làm cho quá trình này kéo dài, dễ dẫn đến suy thai. Ngoài ra, u xơ còn tạo thành những khối u tiền đạo, ngăn cản sự tiến triển của ngôi thai gây đẻ khó hay cản trở quá trình bong nhau, làm tử cung không co hồi, hoại tử nhiễm khuẩn thời kỳ hậu sản…
Biện pháp ngăn ngừa u xơ tử cung?
U xơ tử cung tuy lành tính, nhưng cũng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khi rơi vào trường hợp ung thư hóa. Vì thế, bạn nên tuân thủ các biện pháp sau đây để ngăn ngừa u xơ tử cung:
- Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần với phụ nữ trên 40 tuổi và 12 tháng/lần với phụ nữ dưới 40. Thông qua thăm khám, xét nghiệm, các chuyên gia về sức khỏe sẽ giúp bạn phát hiện những bệnh diễn tiến âm thầm như u xơ, ung thư cổ tử cung, nhiễm khuẩn đường sinh sản… giúp cho việc chữa trị được nhanh chóng, thuận lợi và tránh được những tổn thất về kinh tế cũng như tinh thần cho người bệnh.
- Quan hệ tình dục lành mạnh, hạn chế nạo hút, phá thai. Để làm được điều đó, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản nên sử dụng các biện pháp tránh thai thích hợp, hạn chế tình trạng mang thai ngoài ý muốn.
- Thay đổi thói quen ăn uống là một trong những cách hiệu quả giúp bạn ngừa u xơ tử cung. Bạn nên tăng cường thực phẩm giàu vitamin C và A như trái cây họ cam quýt, cà rốt, cà chua… Bổ sung thực phẩm có độ estrogen cân bằng, giàu bioflavonoid như đậu nành, đậu lăng… Bên cạnh đó, bạn cũng cần hạn chế thịt đỏ và các thực phẩm giàu chất béo, muối, chất kích thích.
U xơ tử cung tuy là một bệnh lý thường gặp, nhưng cũng không quá nguy hiểm, nếu chị em biết cách theo dõi và dự phòng rủi ro. Chúc chị em nhiều sức khỏe!
