Mẹ và Con - Rối loạn nội tiết tố nữ là nỗi lo lắng của phái nữ nhưng không phải ai cũng biết chính xác về nguyên nhân và giải pháp để khắc phục tình trạng rối loạn này.

Nội tiết tố đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe và đời sống của phái nữ. Việc rối loạn nội tiết tố nữ sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và các chức năng trong cơ thể. Tình trạng này có thể do nhiều bệnh lý hay một số thói quen thường gặp ở nữ giới. Bài viết dưới đây sẽ đề cập tới rối loạn nội tiết tố nữ để bạn tham khảo.

Rối loạn nội tiết tố là gì?

Rối loạn nội tiết tố hay còn gọi là rối loạn hormone, xảy ra khi có quá nhiều hoặc quá ít hormone trong máu. Nội tiết tố (hormone) là các hóa chất được sản xuất ra trong hệ nội tiết. Hormone giúp điều hòa các hoạt động quan trọng của cơ thể như:

  • Nhịp tim. 
  • Thân nhiệt. 
  • Chu kỳ giấc ngủ. 
  • Tâm trạng và mức độ căng thẳng. 
  • Sự tăng trưởng và phát triển cơ thể. 
  • Chu kỳ sinh sản và chức năng sinh dục. 
  • Quá trình chuyển hóa và cảm giác thèm ăn. 
  • Hormone đóng vai trò rất quan trọng nên sự mất cân bằng nội tiết tố dù nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể.

Vậy rối loạn nội tiết tố là gì? Rối loạn nội tiết tố xảy ra khi có quá nhiều hoặc quá ít hormone trong máu. Cả nam giới và nữ giới đều có thể bị ảnh hưởng bởi sự mấy cân bằng hormone insulin, steroid, hormone tăng trưởng và adrenaline.

Ngoài ra, phụ nữ có thể gặp phải sự mất cân bằng estrogen và progesterone, trong khi đàn ông có thể trải qua sự mất cân bằng testosterone. Bài viết dưới đây sẽ nói về rối loạn nội tiết tố nữ.

Rối loạn nội tiết tố

Những độ tuổi nào ở nữ dễ mắc rối loạn nội tiết tố?

  • Độ tuổi dậy thì 12 – 16 tuổi: đây là lúc kinh nguyệt chưa đều, gây ảnh hưởng tới quá trình sản sinh estrogen trong cơ thể.
  • Độ tuổi 35 – 40 tuổi: đây là lúc estrogen bắt đầu suy giảm, điều này xảy ra sớm hay muộn còn tùy vào cơ địa từng người.
  • Độ tuổi ngoài 40: đây là độ tuổi tiền mãn kinh hoặc trước tiền mãn kinh nên lượng estrogen giảm sút nhiều hơn trước.
  • Mang thai và cho con bú:  Khi mang thai, hormone estrogen tăng cao nhất trước khi sinh và có xu hướng giảm dần sau đó. Tuy nhiên ở một số người, nồng độ estrogen lại bị thiếu hụt.

Rối loạn nội tiết tố nữ thời kì này có thể gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của thai nhi nên cần được kiểm tra và đánh giá thường xuyên. Thêm nữa, sau khi sinh, hormone estrogen sẽ giảm đột ngột nhường chỗ cho hormone bài tiết sữa – Prolactin phát triển.

Do vậy phụ nữ thường gặp tình trạng mất kinh nguyệt tạm thời, chỉ khi ngừng cho con bú (thường là sau 6 tháng) mới bắt đầu có kinh trở lại.

Nguyên nhân gây rối loạn nội tiết nữ

Nguyên nhân rối loạn nội tiết tố nữ thường khởi nguồn sự mất cân bằng giữa 2 hormone estrogen và progesterone trong cơ thể phụ nữ. Sự mất cân bằng này xảy ra có thể do các yếu tố:

  • Chế độ ăn uống không lành mạnh.
  • Căng thẳng quá mức.
  • Tỷ lệ mỡ cơ thể cao.
  • Khối u tuyến yên.
  • Bệnh tiểu đường.
  • Viêm tụy di truyền (viêm tụy).
  • Tổn thương tuyến nội tiết.
  • Nhiễm độc tố, chất ô nhiễm, thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu.
  • Phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
  • Lạm dụng thuốc steroid đồng hóa.
  • Tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc kém hoạt động.
  • Sử dụng thuốc tránh thai.
  • Sử dụng thuốc thay thế nội tiết tố.
  • Các khối u hoặc u nang lành tính, hoặc ác tính gây ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết.
  • Viêm tụy di truyền
  • Tăng đường huyết (sản xuất glucagon quá mức)
  • Hạ đường huyết (nhiều insulin hơn glucose trong máu)
  • Sản xuất quá mức hoặc sản xuất thiếu hormone tuyến cận giáp
  • Hội chứng Cushing (nồng độ hormone cortisol cao)
  • Bệnh Addison (nồng độ cortisol và aldosterone thấp)
  • Khối u lành tính và u nang ảnh hưởng đến tuyến nội tiết
  • Tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh (nồng độ cortisol thấp)
  • Phản ứng dị ứng hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng
  • Hội chứng Turner (ở nữ chỉ có một nhiễm sắc thể X hoạt động)
  • Hội chứng Prader-Willi (một căn bệnh rối loạn hiếm gặp dẫn đến một số vấn đề về thể chất, tâm thần và hành vi ở trẻ)

nguyên nhân rối loạn nội tiết tố

Các dấu hiệu rối loạn nội tiết tố nữ

Một số dấu hiệu rối loạn nội tiết tố nữ đặc trưng thường gặp gồm:

  • Khó tiêu
  • Tăng cân
  • Vô sinh
  • Khô âm đạo
  • Ngực căng, sưng
  • Tóc dễ gãy rụng
  • Giọng nói trầm hơn
  • Táo bón hoặc tiêu chảy
  • Kinh nguyệt không đều
  • Xương trở nên yếu, giòn
  • Bốc hỏa, đổ mồ hôi nhiều về đêm
  • Xuất huyết âm đạo không phải do hành kinh
  • Mụn trứng cá nhiều trước hoặc trong kỳ kinh nguyệt
  • Lông mọc bất thường trên mặt, cổ, ngực hoặc lưng

dấu hiệu rối loại nội tiết tố

Chẩn đoán rối loạn nội tiết ở nữ

Để chẩn đoán rối loạn nội tiết tố nữ, các bác sĩ sẽ bắt đầu khám tổng quát sức khỏe định kỳ, hỏi về các triệu chứng để chẩn đoán sự mất cân bằng trong nội tiết tố. Một số phương pháp thăm khám và xét nghiệm giúp phát hiện chứng rối loạn nội tiết tố nữ phổ biến hiện nay, cụ thể: 

  • Xét nghiệm máu: để đo các mức độ hormone.
  • Khám vùng chậu: giúp phát hiện ra u nang hoặc khối u bất thường (nếu có).
  • Siêu âm: ghi lại hình ảnh của tử cung, buồng trứng, tuyến giáp và tuyến yên.
  • Các xét nghiệm khác: gồm chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI), sinh thiết hoặc quét tuyến giáp.

Các cách điều trị rối loạn nội tiết tố ở nữ

Khi được chẩn đoán mắc rối loạn nội tiết tố nữ, tùy vào mức độ bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc hoặc khuyến khích điều trị bằng các phương pháp tự nhiên.  

Thuốc điều trị

Tùy vào nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố nữ để kê thuốc phù hợp. Dưới đây là một số loại thuốc điều trị, cụ thể: 

  • Kiểm soát nội tiết tố hoặc kiểm soát sinh sản: Đối với những ai chưa có ý định mang thai, các loại thuốc tránh thai có chứa các dạng estrogen và progesterone giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt không đều. 
  • Sử dụng estrogen đường âm đạo: Trường hợp khô âm đạo do thay đổi nồng độ estrogen có thể bôi kem chứa estrogen trực tiếp lên các mô âm đạo để giảm triệu chứng.
  • Thuốc thay thế hormone: Được sử dụng để giảm tạm thời các triệu chứng nghiêm trọng liên quan đến mãn kinh như bốc hỏa hoặc đổ mồ hôi về đêm.
  • Eflornithine (Vaniqa): Loại kem bôi theo toa làm chậm sự phát triển quá mức của lông, tóc trên mặt ở nữ giới.
  • Clomiphene (Clomid) và letrozole (Femara): Kích thích rụng trứng ở những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang muốn có con. Những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang hay vô sinh cũng có thể được tiêm gonadotropin để tăng cơ hội thụ thai.
  • Metformin: Nếu tiểu đường là nguyên nhân gây bệnh lý thì thuốc điều trị tiểu đường có thể giúp kiểm soát hoặc hạ thấp lượng đường trong máu.
  • Levothyroxin: Giúp cải thiện các triệu chứng suy giáp.

cách điều trị rối loạn nội tiết tố

Giải pháp tự nhiên

Bên cạnh dùng thuốc thì có thể kết hợp hoặc chỉ dùng phương pháp tự nhiên là thay đổi lối sống sinh hoạt để làm giảm triệu chứng rối loạn hormone ở nữ.

Cách làm này được khuyến khích vì cơ thể sẽ vận hành để tự chữa lành không chỉ rối loạn nội tiết tố nữ mà còn những bệnh tiềm ẩn khác. Một số giải pháp như: 

  • Ăn uống khoa học: Một chế độ dinh dưỡng cân bằng để duy trì cân nặng và lượng đường ổn định, hợp lý. Đồng thời cũng cần tránh các món ăn có tính cay nóng quá mức do có thể dẫn đến tình trạng bốc hỏa. 
  • Giảm căng thẳng: Sắp xếp lại lịch làm việc và dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi năng lượng.
  • Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập yoga hoặc thiền nhẹ nhàng sẽ giúp bạn không chỉ khỏe khoắn mà còn giúp da và tóc khỏe đẹp hơn, điều hòa hormone trong cơ thể.
  • Vệ sinh cá nhân tốt: Bạn cũng có thể sử dụng sữa rửa mặt, kem hoặc gel bôi trị mụn trứng cá để giảm tình trạng mụn tiến triển nặng.
  • Chế biến, lưu trữ thực phẩm an toàn: Sử dụng hộp thủy tinh để lưu trữ hay hâm nóng thức ăn và đồ uống. Và hãy ăn nhiều rau xanh, trái cây nhé!

Rối loạn nội tiết tố nữ là nỗi lo lắng của phái nữ vì một giai đoạn nào đó trong cuộc sống chắc chắn sẽ gặp phải. Để giảm nhẹ các triệu chứng bệnh lý này, hãy điều chỉnh lối sinh hoạt lành mạnh và khoa học nhé! Như vậy bạn sẽ nhanh chóng lấy lại sự cân bằng cho cơ thể mà không cần tới thuốc. Chúc bạn luôn khỏe mạnh. 

Bài viết liên quan