Bệnh tay chân miệng được xem là một căn bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là các bé khoảng từ 4 – 6 tuổi. Bệnh có tốc độ lây lan rất nhanh, nếu sống trong tập thể có thể dễ thành “ổ dịch”, được ghi nhận có số ca mắc cao vào các thời điểm từ tháng 3 – 5 và từ tháng 9 – 11 hàng năm.

Nếu không được phát hiện sớm và có cách điều trị kịp thời, bệnh có thể sẽ đi vào giai đoạn nguy hiểm và có nguy cơ gây tử vong. Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu qua bài viết sau đây, mẹ nhé!

Triệu chứng nhận biết trẻ mắc bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng được viết tắt là HFMD, một căn bệnh do virus cấp tính Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71. Thông thường bệnh có thể dễ dàng lây truyền qua đường tiêu hóa hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ các bọng nước, trong phân… của người mắc bệnh khác.

Trẻ mắc bệnh trong giai đoạn đầu sẽ có những triệu chứng thường gặp như:

Sốt
Mệt mỏi
Đau họng, viêm họng nhẹ
Không chịu ăn.

Tuy nhiên, những triệu chứng trên lại có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh về viêm da bóng nước do nhiễm khuẩn, nhiễm virus hoặc bệnh đậu mùa. Trong khoảng từ 1 – 2 ngày đầu nhiễm bệnh, ở khu vực tay, chân, miệng của con sẽ xuất hiện những nốt ban màu hồng nhỏ có đường kính khoảng vài mm, nổi trên bề mặt da. Những nốt ban này sẽ trở thành bóng nước.

Sau đó, bạn cũng có thể thấy được phía trong miệng, trên đầu lưỡi hoặc vòm họng, lợi của con có dấu hiệu lở loét, gây đau đớn, khó khăn khi ăn và uống. Cha mẹ cần phải đặc biệt quan sát và chú ý các biểu hiện của con để không nhầm lẫn với các bệnh viêm loét miệng thông thường. Bên cạnh đó, các vết loét này cũng có thể xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông hoặc cơ quan sinh dục của trẻ.

Các biến chứng của bệnh như thế nào?

Biến chứng phổ biến của bệnh tay chân miệng là tình trạng mất nước. Do bệnh có thể gây nên các vết lở loét bên trong miệng hoặc làm viêm họng, gây khó khăn, đau đớn trong quá trình nuốt nên trẻ thường không muốn uống nước, dẫn đến thiếu nước.

Bệnh tay chân miệng có những biến chứng rất nguy hiểm nhưng theo ghi nhận, chúng cũng rất hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển nặng có thể sẽ gây ảnh hưởng đến não, thần kinh của trẻ và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng khác:

Viêm màng não do virus: Đây là một trong những tình trạng nhiễm trùng hiếm gặp do viêm màng não và dịch não tủy đang bao quanh não và tủy sống.
Viêm não: Đây là bệnh rất nguy hiểm, có khả năng đe dọa tính mạng của trẻ do virus gây viêm não. Tuy nhiên chúng rất ít khi xảy ra.
Viêm cơ tim, viêm tế bào cơ tim.

Điều trị bệnh đúng cách như thế nào?

Tính đến hiện nay, y khoa vẫn chưa có điều trị đặc biệt cho bệnh tay chân miệng. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thông thường sẽ tự hết trong khoảng từ 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên, để bệnh không phát triển tiêu cực dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng trên, cha mẹ cần lưu ý cách chăm sóc trẻ như sau:

Chế độ ăn uống: Không nên cho trẻ ăn thức ăn chua, mặn hoặc cay. Đồng thời tránh những thực phẩm, món ăn cần phải nhai nhiều. Nên ưu tiên cho con dùng những món mềm, nhẹ trong vài ngày và khuyến khích, “dụ dỗ” con uống thật nhiều nước, tránh để trẻ mất nước quá nhiều. Nên cho trẻ uống nước nguội mát, sữa chua hoặc các món tráng miệng như bánh pudding…
Cho trẻ súc miệng bằng nước sạch sau mỗi bữa ăn.
Cho trẻ nghỉ ngơi, giữ sức, không nên để trẻ hoạt động quá nhiều.
Cách ly trẻ tại nhà.
Đưa con đến thăm khám bác sĩ ngay từ khi nhận thấy các dấu hiệu, triệu chứng đầu tiên và cho trẻ uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Khi nào trẻ bị bệnh tay chân miệng cần phải nhập viện?

Nếu không phát hiện và có cách điều trị kịp thời, bệnh tay chân miệng ở trẻ em sẽ dễ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh đã chăm sóc con ngay từ những ngày bệnh nhưng lại không biết các dấu hiệu nhận biết trẻ đang ở giai đoạn nặng cần phải nhập viện ngay lập tức.

Như đã nói, khi nghi ngờ trẻ mắc bệnh tay chân miệng, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để xác định mức độ bệnh và có được phác đồ điều trị phù hợp nhất. Bên cạnh đó, khi chăm sóc trẻ ở nhà, cha mẹ cũng cần lưu ý những triệu chứng sau đây có thể trẻ đang ở giai đoạn nặng, cần phải nhập viện:

Thường xuyên quấy khóc kéo dài

Khi bị bệnh, trẻ có thể khó chịu, bứt rứt mà quấy khóc cả đêm, đặc biệt là trẻ nhỏ. Chỉ ngủ được khoảng 15 – 20 phút lại thức giấc và quấy khóc liên tục. Nhiều bậc phụ huynh cho rằng con khóc nhiều là chuyện đương nhiên vì các nốt lở loét trong miệng khiến trẻ khó chịu. Tuy nhiên, đây chính là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo tình trạng nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn sớm của trẻ.

Sốt cao liên tục

Khi bệnh tay chân miệng của trẻ đang trở nặng, trẻ có thể sốt cao đến 38,5 độ C và sốt liên tục hơn 2 ngày mặc dù cha mẹ đã uống thuốc hạ sốt. Điều này cảnh cáo mức độ viêm rất mạnh trong cơ thể trẻ dẫn đến nhiễm độc thần kinh. Lúc này, cha mẹ nên liên hệ với bác sĩ nhi sớm nhất để được chỉ định một loại thuốc hạ sốt đặc biệt hơn.

Bệnh tay chân miệng nặng hay làm con giật mình

Đừng xem nhẹ khi thấy con thường xuyên giật mình khi mắc bệnh tay chân miệng. Đây chính là dấu hiệu của tình trạng nhiễm độc thần kinh. Cha mẹ cần lưu ý quan sát tần suất trẻ bị giật mình như thế nào, có thường xuyên hay không, hay cả khi con đang ngủ hoặc đang chơi đùa, ăn uống.

Khi nhận thấy con xuất hiện 1 trong 3 dấu hiệu trên khi đang mắc bệnh, cha mẹ cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và nhập viện điều trị kịp thời.

Bệnh tay chân miệng lây nhiễm qua đường nào?

Thông thường, bệnh có thể lây lan bằng đường tiếp xúc với người đã nhiễm bệnh từ trước qua:

Dịch tiết mũi họng
Nước bọt
Dịch trong bọng nước
Phân
Giọt bắn từ đường hô hấp, vật tiếp xúc hoặc trong không khí khi ho hoặc hắt hơi

Bệnh sẽ lây lan nhanh hơn với những trẻ ở môi trường mẫu giáo, nhà trẻ… do cần thay tã thường xuyên, những bài tập đi vệ sinh hoặc trẻ còn nhỏ nên hay có thói quen đưa tay vào miệng.

Mặc dù tỉ lệ lây truyền cao nhất sẽ vào tuần đầu tiên khi trẻ phát bệnh, tuy nhiên virus có thể vẫn còn tồn tại trong cơ thể trẻ đến vài tuần sau khi các dấu hiệu, triệu chứng của bệnh không còn nữa. Điều này cho thấy cha mẹ vẫn nên cách ly con tại nhà cho đến hết bệnh hoàn toàn để tránh lây chéo cho các trẻ khác.

Bệnh cạnh đó, một số người, đặc biệt là người lớn có thể truyền virus sang người khác và trẻ em mà không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh.

Đầu tiên, bạn hãy hướng dẫn tất cả các thành viên trong gia đình nên rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi hắt hơi, sau khi thay tã cho trẻ đang nhiễm bệnh, rửa tay trước và sau khi ăn, đi vệ sinh. Không nên để trẻ dùng chung đồ chơi, ôm hôn người khác khi con đang bị bệnh. Cố gắng che mũi, miệng khi con hắt hơi, luôn cho trẻ mang khẩu trang khi ra ngoài. Lau mũi và miệng trẻ bằng khăn giấy dùng một lần.

Biện pháp phòng lây nhiễm bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, đặc biệt là đang trong mùa bệnh tay chân miệng, bạn càng cần phải lưu ý chăm sóc trẻ nhiều hơn. Sau đây là một vài biện pháp phòng tránh lây nhiễm bệnh cho trẻ:

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn dưới vòi nước chảy, đặc biệt là trước khi cho trẻ ăn, uống, chế biến thức ăn, bồng/bế trẻ, sau khi làm vệ sinh và thay tã cho trẻ.
Đảm bảo chế biến thức ăn sạch, ăn uống hợp vệ sinh, ăn chín, uống sôi.
Những dụng cụ ăn uống cần được rửa sạch sẽ và phơi khô, tốt hơn nên trần qua nước sôi trước khi sử dụng.
Tuyệt đối không nhai, mớm thức ăn cho trẻ.
Không để trẻ ăn bốc, mút tay hoặc ngậm đồ vật/đồ chơi.
Cho trẻ sử dụng các đồ dùng cá nhân, riêng tư và vệ sinh thường xuyên, đặc biệt là khăn, cốc, chén, thìa, đĩa, đồ chơi…
Thường xuyên lau chùi bề mặt các vật dụng mà trẻ tiếp xúc hàng ngày như bình sữa, dụng cụ học tập, tay vịn cầu tay, tay nắm cửa, dụng cụ học tập… bằng các chất tẩy rửa thông thường.
Cho trẻ mang khẩu trang mỗi khi ra ngoài và cách ly trẻ với những người đang mặc bệnh hoặc nghi ngờ bị bệnh tay chân miệng.

Nếu như trong lớp học của con có trẻ đang mắc bệnh tay chân miệng, đặc biệt là bạn học thường chơi với con, cha mẹ nên cho con ở nhà và theo dõi con thường xuyên, không nên cho trẻ ra ngoài khi không cần thiết.

Hy vọng qua bài viết trên, Mẹ và Con đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh tay chân miệng cũng như mức độ nguy hiểm của nó như thế nào. Chúc bạn áp dụng thành công, chăm con khỏe mạnh, hay ăn chóng lớn nhé!