Tiếng cười khúc khích của em bé, những từ đầu tiên con bập bẹ nói, đôi bàn tay nhỏ xíu nắm chặt lấy ngón tay của bố mẹ,… là những khoảnh khắc khắc sâu vào trái tim của những người làm bố làm mẹ.

Tuy nhiên, bên cạnh những khoảnh khắc ấm lòng này, cũng có một số khoảnh khắc khiến bố mẹ cảm thấy bất an, chẳng hạn như khi thấy trẻ sơ sinh thở hổn hển, có dấu hiệu thở dốc khó thở.

Nếu thấy trẻ gặp tình trạng này thì liệu đây có phải là một dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe nguy hiểm? Trẻ sơ sinh thở hổn hển thì phải làm sao? Cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu ngay bạn nhé!

Trẻ sơ sinh thở hổn hển có bình thường không?

Việc chứng kiến một đứa trẻ sơ sinh thở hổn hển có thể là một trải nghiệm khiến bố mẹ phải thót tim. Tuy nhiên, những tiếng thở hổn hển này thường là một phần trong quá trình phát triển và kiểu thở tự nhiên của trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong những tuần đầu. Nếu hành vi thở hổn hển này vẫn tiếp diễn hoặc đi kèm với các triệu chứng đáng lo ngại khác thì có thể bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa để được hướng dẫn thêm.

Nguyên nhân nào khiến trẻ sơ sinh thở hổn hển?

Nhịp thở nhanh thoáng qua ở trẻ sơ sinh (TTN)

Một số trẻ sơ sinh có thể bị thở nhanh ngay sau khi sinh do dịch phổi của thai nhi còn sót lại. Tình trạng này được gọi là thở nhanh thoáng qua ở trẻ sơ sinh (TTN). Vấn đề hô hấp tạm thời này xảy ra khi dịch không được loại bỏ hoàn toàn khỏi phổi của trẻ. Mặc dù có thể đáng lo ngại, TTN thường sẽ hết trong vòng 72 giờ khi hệ thống của trẻ hấp thụ hoặc đẩy chất lỏng còn lại ra ngoài.

Hội chứng suy hô hấp (RDS)

RDS là một rối loạn hô hấp chủ yếu gặp ở trẻ sinh non. Phổi của trẻ chưa sản xuất đủ chất hoạt động bề mặt, một chất giúp các túi khí nhỏ trong phổi không bị xẹp. Trẻ sơ sinh cần phải cố gắng hơn để thở khi không có đủ chất hoạt động bề mặt. Điều này đã dẫn đến triệu chứng trẻ sơ sinh thở hổn hển, có biểu hiện khó thở.

Nhuyễn thanh quản

Đây là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng trẻ sơ sinh thở hổn hển. Bệnh nhuyễn thanh quản là kết quả của tình trạng mềm các mô của thanh quản (hộp thanh quản) phía trên dây thanh quản. Khi trẻ hít vào, các mô này có thể bị hút vào đường thở, gây tắc nghẽn. Hầu hết các trường hợp đều nhẹ, trẻ sẽ hết tình trạng này khi được 18–24 tháng tuổi.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

GERD xảy ra khi thức ăn trong dạ dày trào ngược trở lại thực quản. Điều này có thể khiến trẻ ho, nghẹn hoặc thở hổn hển. GERD không chỉ là tình trạng thỉnh thoảng nôn trớ mà có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp của trẻ và có thể cần can thiệp về chế độ ăn uống hoặc y tế.

Nhiễm trùng do vi-rút hoặc vi khuẩn

Nhiễm trùng đường hô hấp như viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi có thể khiến trẻ sơ sinh thở hổn hển, khó thở. Các triệu chứng bao gồm ho, thở khò khè và dễ khó chịu, quấy khóc. Các bệnh nhiễm trùng cần điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

Nghẹt thở

Trẻ sơ sinh khám phá thế giới bằng miệng và có thể vô tình nuốt hoặc hít phải các vật nhỏ, dẫn đến nghẹt thở. Can thiệp ngay lập tức là rất quan trọng để cứu sống trẻ. Vì vậy bố mẹ và người chăm sóc trẻ cần biết các kỹ thuật sơ cứu khi trẻ sơ sinh bị nghẹt thở.

Dị tật đường thở

Một số trẻ sơ sinh bị hoặc phát triển các bất thường về cấu trúc ở đường thở, như nhuyễn khí quản hoặc nhuyễn phế quản, khiến trẻ sơ sinh thở hổn hển. Hầu hết các trường hợp này đều cần thực hiện can thiệp y tế.

Dị ứng hoặc hen suyễn

Phản ứng dị ứng có thể gây viêm và hẹp đường thở. Mặc dù ít phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh, dị ứng hoặc các dấu hiệu hen suyễn sớm có thể dẫn đến khó thở, thở khò khè hoặc thở hổn hển.

Xem thêm:

Các yếu tố môi trường

Tiếp xúc với khói, chất gây ô nhiễm hoặc một số hóa chất nhất định có thể gây kích ứng phổi của trẻ, dẫn đến suy hô hấp. Do đó, điều cần thiết là phải đảm bảo môi trường của trẻ không có chất gây kích ứng có hại.

Bệnh ho gà

Ho gà là một bệnh truyền nhiễm đường hô hấp có thể nghiêm trọng đối với trẻ sơ sinh. Một trong những triệu chứng đặc trưng của bệnh là tiếng “rít” khi trẻ thở hổn hển sau cơn ho. Tiêm vắc-xin là phương pháp phòng ngừa quan trọng.

Làm thế nào để giảm tình trạng trẻ sơ sinh thở hổn hển?

Một số biện pháp thiết thực mà bạn có thể thực hiện khi chăm sóc trẻ sơ sinh để khắc phục tình trạng trẻ thở hổn hển gồm có:

Kỹ thuật cho ăn đúng cách: Đảm bảo bế trẻ ở tư thế thẳng đứng khi bú và luôn ợ hơi sau đó. Điều này có thể giúp trẻ không nuốt phải không khí thừa.
Nâng cao đầu của bé: Khi ngủ, hãy nâng nhẹ đầu cũi hoặc nôi của bé lên. Điều này giúp giảm trào ngược, có thể khắc phục tình trạng trẻ sơ sinh thở hổn hển.
Theo dõi môi trường xung quanh: Đảm bảo môi trường xung quanh của bé không có các chất gây kích ứng như khói, mùi hương nồng hoặc các chất gây dị ứng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp.
Máy tạo độ ẩm: Giữ không khí ẩm có thể giúp ngăn ngừa nghẹt mũi, đảm bảo trẻ sơ sinh thở dễ dàng hơn.
Thực hành nằm sấp: Nằm sấp thường xuyên không chỉ giúp phát triển cơ mà còn giúp giải phóng khí bị mắc kẹt.
Vệ sinh đường mũi: Sử dụng dung dịch muối và ống tiêm bóng, nhẹ nhàng lấy hết chất nhầy đang tắc nghẽn trong lỗ mũi của bé.
Duy trì thói quen nhất quán: Lịch trình ăn uống và ngủ nghỉ nhất quán có thể giúp điều hòa hệ thống bên trong cơ thể bé và giảm tình trạng thở hổn hển.
Giữ bình tĩnh: Trẻ sơ sinh thường nhận biết được cảm xúc của người chăm sóc. Giữ bình tĩnh có thể trấn an trẻ, giúp trẻ điều hòa hơi thở tốt hơn.

Dấu hiệu trẻ sơ sinh thở hổn hển nguy hiểm

Khi trẻ sơ sinh thở hổn hển, cần phải phân biệt giữa phản xạ thỉnh thoảng và vấn đề bệnh lý, đặc biệt là trong những tháng hình thành cuộc đời của trẻ sơ sinh. Các dấu hiệu cho thấy tình trạng thở hổn hển của trẻ có thể nguy hiểm thường gồm có:

Nếu trẻ thường xuyên ngừng thở hơn 10 giây trước khi thở hổn hển thì đó là dấu hiệu cần được chú ý.
Da của trẻ chuyển sang màu xanh hoặc xám giống như tím tái là dấu hiệu trẻ không nhận đủ oxy. Quan sát môi, lưỡi và xung quanh mắt để biết những thay đổi màu sắc này.
Nếu bạn nhận thấy vùng da quanh xương sườn, xương đòn hoặc giữa các xương sườn của bé bị kéo vào trong khi thở thì đó là dấu hiệu của tình trạng khó thở.
Những tiếng động dai dẳng như thở khò khè rên rỉ hoặc thở rít (âm thanh có âm vực cao) khi thở có thể chỉ ra các vấn đề sức khoẻ nguy hiểm.
Nếu trẻ liên tục bị nghẹn, đặc biệt là sau khi bú, hoặc bị ho mãn tính, thì đây có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày hoặc các vấn đề về hô hấp khác.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số này xuất hiện nhiều lần hoặc kết hợp với nhau, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa để loại trừ mọi vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Khi chăm sóc trẻ sơ sinh, tốt nhất là luôn cẩn thận trong mọi tình huống. Do đó, nếu lo lắng trẻ sơ sinh thở hổn hển là do một vấn đề bệnh lý nào đó, tốt nhất hãy đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám bạn nhé!