Trong các loại dị ứng thực phẩm ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thì tình trạng bé bị dị ứng đạm sữa bò có tỷ lệ trẻ mắc phải cao nhất. Khi cho trẻ uống sữa bò, nên quan sát các phản ứng của trẻ sau đó để xem con có bị dị ứng sữa hay không để có cách khắc phục phù hợp.
Dị ứng đạm sữa bò là gì ?
Dị ứng đạm sữa bò là tình trạng cơ thể có những phản ứng miễn dịch sau khi sử dụng sữa bò hoặc các sản phẩm có nguồn gốc từ sữa bò. Điều này xuất phát từ việc trẻ bị dị ứng với thành phần đạm (protein) có bên trong sữa bò.
Theo thống kê, có khoảng 2 – 7.5% bé bị dị ứng đạm sữa bò. Tình trạng này thường gặp ở trẻ sơ sinh và chấm dứt khi trẻ lên 3 tuổi.
Cách nhận biết trẻ bị dị ứng đạm sữa bò
Tình trạng bé bị dị ứng đạm sữa bò có thể xảy ra trong vòng vài phút đến 2 giờ đầu tiên kể từ sau khi trẻ uống sữa hay dùng các chế phẩm từ sữa và được gọi là phản ứng dị ứng nhanh. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp phản ứng dị ứng chậm, sau vài giờ hoặc thậm chí là sau 48 giờ thì cơ thể trẻ mới bắt đầu có những phản ứng dị ứng.
Vậy làm sao để nhận biết bé bị dị ứng với thành phần protein có bên trong sữa bò? Theo bác sĩ nhi khoa, để bố mẹ hay người chăm sóc trẻ có thể biết được việc con đang có phản ứng dị ứng với đạm sữa bò là việc tương đối khó khăn do các dấu hiệu dị ứng rất đa dạng và thời gian dị ứng cũng không giống nhau.
Cách nhận biết bé bị dị ứng đạm sữa bò vẫn dựa chủ yếu vào các phản ứng của cơ thể bé sau khi con uống sữa bò. Tùy theo cơ địa của bé mà có thể có một hoặc nhiều phản ứng, bao gồm:
- Bị trào ngược, nôn ói.
- Tiêu chảy hoặc táo bón, đầy bụng chướng bụng. Khi bé đi ngoài có phân lỏng và lẫn máu trong phân.
- Trẻ bị viêm da cơ địa, nổi mề đay, mẩn đỏ ngứa ngáy.
- Môi và mí mắt bị sưng, phù nề (phù mạch).
- Bé bị ho kéo dài, sổ mũi, khó thở, thở khò khè.
- Bé mệt mỏi, lờ đờ, ngủ nhiều ít hoạt động hơn bình thường. Việc mệt mỏi kéo dài nhiều giờ liền hoặc nhiều ngày.
- Bé cảm thấy đau bụng, các cơn đau quặn.
- Cơ thể có biểu hiện thiếu máu, thiếu sắt.
Nguyên nhân trẻ dị ứng đạm sữa bò
Vì sao có bé uống sữa bò bình thường nhưng có những bé khi uống sữa bò thì cơ thể bắt đầu xuất hiện các phản ứng dị ứng? Khi bé uống sữa bò, cơ thể của bé có thể xem các thành phần protein bên trong sữa bò là thành phần có hại cho cơ thể, cần phải đào thải chúng. Có 2 loại protein chính trong sữa khiến cơ thể hiểu lầm là chất độc hại bao gồm:
- Casein: có trong phần rắn của sữa đông vón lại
- Whey: có trong phần lỏng còn lại của sữa sau khi sữa đông vón lại
Lúc này cơ thể sẽ sản sinh ra các kháng thể miễn dịch IgE có khả năng làm trung hòa các protein mà cơ thể đang hiểu lầm là chất gây dị ứng. Những lần sau khi bé uống sữa bò thì cơ thể đã được làm quen với việc này và kháng thể IgE trong cơ thể trẻ bắt đầu nhận ra được thành phần đạm trong sữa bò.
Cơ thể sẽ thông báo cho hệ thống miễn dịch giải phóng histamin và các hóa chất trung gian gây dị ứng khác. Đây chính là nguyên nhân bé bị dị ứng đạm sữa bò sau khi uống thì sẽ có các phản ứng dị ứng như nổi mề đay, khó thở, buồn nôn, phát ban, sốc phản vệ,…
Xem thêm:
Các biện pháp chẩn đoán bé bị dị ứng đạm sữa bò
Bên cạnh việc dựa vào các dấu hiệu phản ứng hay còn gọi là các triệu chứng lâm sàng thì để chẩn đoán chính xác xem bé bị dị ứng đạm sữa bò hay không, các bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý gia đình xem có thành viên nào trong nhà và đặc biệt là bố mẹ của bé bị dị ứng đạm sữa bò.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ khai thác thêm các thông tin khác như bé có từng dị ứng với thực phẩm nào không, bé đang dùng sữa gì, trước đây đã từng dùng sữa này chưa và nếu có thì có bị dị ứng không, thời điểm xuất hiện triệu chứng bé bị dị ứng đạm sữa bò là gì nào,…
Sau khi khai thác tiền sử bệnh, để chắc chắn việc bé có bị dị ứng với đạm sữa bò hay không thì bác sĩ có thể tiến hành khám lâm sàng da, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa,… để kiểm tra các ảnh hưởng của phản ứng dị ứng.
Ngoài ra, bé nghi ngờ dị ứng đạm sữa bò còn có thể được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm dị ứng như: Xét nghiệm IgE đặc hiệu với các protein sữa bò (RAST); Lẩy da (Skin prick Test) với sữa; Test loại trừ/cho ăn lại; Test thử thách đường miệng.
Làm gì khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò?
Nếu bé <12 tháng tuổi bị dị ứng đạm sữa bò, điều quan trọng cần lưu ý chính là cho bé tránh sữa bò hoàn toàn, tức là không dùng sữa bò hoặc bất kỳ chế phẩm từ sữa bò nào trong chế độ ăn của bé. Nếu không có sữa mẹ thì có thể tìm đến sữa công thức chứa đạm thủy phân – một loại sữa dành cho trẻ bị dị ứng đạm sữa bò.
Cho bé bú sữa công thức chứa đạm thủy phân toàn phần từ 2-4 tuần và nếu thấy tình hình dị ứng được cải thiện tích cực, có thể cho bé thử lại với sữa công thức từ đạm sữa bò. Nếu tiếp tục có những phản ứng cho thấy bé bị dị ứng đạm sữa bò, cho bé bú lại sữa công thức chứa đạm thủy phân toàn phần ít nhất từ 6 tháng – 12 tháng.
Khi bé từ 1 tuổi trở lên, có thể cân nhắc cho bé dùng lại các sản phẩm sữa chứa đạm sữa bò và kiểm tra phản ứng dị ứng của con bởi tình trạng bé bị dị ứng đạm sữa bò thường sẽ kết thúc trong khoảng thời gian khi bé từ 1-4 tuổi.
Phòng tránh dị ứng đạm sữa bò ở trẻ
Không có cách phòng ngừa dị ứng đạm sữa bò ở trẻ em nào tốt hơn việc nuôi con bằng sữa mẹ. Nếu có cơ hội và điều kiện, nên cho bé bú mẹ bởi thành phần trong sữa mẹ giúp cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sơ sinh 0-6 tháng.
Ngoài ra, sữa mẹ còn giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ bị dị ứng thức ăn, bổ sung các thành phần bảo vệ cho hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ.
Trong trường hợp không thể cho bé bú sữa mẹ, nên cân nhắc lựa chọn sữa công thức chứa đạm thủy phân toàn phần để tránh tình trạng bé bị dị ứng đạm sữa bò.
Bé bị dị ứng đạm sữa bò sẽ có những phản ứng nhẹ hoặc nghiêm trọng tùy theo cơ địa. Tuy nhiên, tốt nhất bố mẹ và người chăm sóc trẻ vẫn không nên chủ quan. Nếu thấy bé có các phản ứng dị ứng khác lạ sau khi bú sữa công thức có thành phần chứa protein thì nên đưa bé đến bệnh viện để thực hiện các xét nghiệm test bé bị dị ứng đạm sữa bò để có hướng xử lý thích hợp.
