Trẻ em được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ được biết là có vấn đề về ăn uống khi so sánh với những trẻ khác. Về chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ, các nghiên cứu cho thấy trẻ tự kỷ không chỉ có thêm vấn đề về ăn uống mà còn ăn ít loại thực phẩm được cho hơn.

Dưới đây là một số gợi ý về cách xây dựng thực đơn phù hợp với tình trạng sức khỏe và hành vi, tính cách của trẻ tự kỷ mà bạn có thể tham khảo.

Những mối quan tâm chung về chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ

Trẻ mắc chứng ASD (rối loạn phổ tự kỷ) có ít sở thích hơn và ám ảnh với hành vi lặp đi lặp lại. Điều này có thể ảnh hưởng đến vấn đề ăn uống của trẻ theo một số cách như:

Có ít món ăn yêu thích hơn và kén ăn hơn: Việc xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ nhìn chung thường tương đối khó khăn do trẻ em mắc chứng ASD có thể rất nhạy cảm với kết cấu, màu sắc, mùi và vị của thực phẩm. Điều này khiến trẻ từ chối một số loại thực phẩm và nhóm thực phẩm. Trẻ đặc biệt khó chịu với các loại thực phẩm mềm, nhớt, trái cây và một số loại rau.
Táo bón: Một vấn đề thường gặp ở trẻ mắc ASD là chế độ ăn hạn chế của trẻ không cung cấp đủ chất xơ. Điều này gây ra tình trạng táo bón từ nhẹ đến nặng ở trẻ tự kỷ.
Không tiêu thụ đủ lượng thức ăn: Trẻ em mắc chứng ASD thường ăn rất ít thức ăn vì không thể tập trung vào cùng một nhiệm vụ trong thời gian dài. Ngoài ra, việc không thích một số loại thức ăn khiến trẻ không muốn ăn nhiều.
Thuốc gây mất cảm giác thèm ăn: Khi xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ, bạn cần nhớ một số loại thuốc dùng để can thiệp chứng tự kỷ có thể gây mất cảm giác thèm ăn và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Một số khác có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ các chất dinh dưỡng vi lượng hoặc làm tăng cảm giác thèm ăn.

Mẹo đối phó với tình trạng kén ăn ở trẻ tự kỷ

Việc chăm sóc trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ phải đặc biệt liên quan đến lượng thức ăn nạp vào cơ thể. Có thể là thách thức trong việc xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ khi các lựa chọn về thực phẩm của trẻ bị hạn chế. Việc bắt trẻ thử các lựa chọn mới có thể khó khăn và cần kết hợp một số giải pháp thay thế:

Duy trì nhật ký thực phẩm bằng cách ghi chép mọi thứ trẻ ăn, cùng với các triệu chứng, hành vi mà trẻ đang biểu hiện xem có gì bất thường khi trẻ thử các loại thực phẩm mới hay không.
Đảm bảo rằng các bữa ăn được phục vụ ở cùng một nơi và cùng một thời điểm trong tất cả các ngày để xem trẻ có hành vi khác nhau giữa các món ăn hay không.
Có thể thử đưa trẻ đến chợ và cho phép trẻ chọn màu sắc, kết cấu và mùi hương của loại thực phẩm mà trẻ thích.
Giảm bớt sự lo lắng của trẻ bằng cách cung cấp biểu đồ trực quan về những gì sẽ được ăn, khi nào được ăn và hành vi nào được chấp nhận trong bữa ăn.
Hãy nhớ rằng với chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ, nếu bạn cho con thử những món ăn mới, hãy kiên nhẫn và quan tâm trẻ, đừng kiểm soát.
Cần đảm bảo sự thoải mái và an toàn trong môi trường ăn uống để khuyến khích trẻ ngồi ăn trong suốt bữa ăn.
Không phải đứa trẻ nào mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ cũng có diễn biến tâm lý giống nhau. Việc xem video, nghe nhạc hoặc xem tivi có hiệu quả với một số trẻ em, trong khi lại là rào cản đối với những trẻ khác. Hãy hiểu tâm lý của con bạn và hành động phù hợp.
Đừng bao giờ cho rằng con bạn sẽ quấy khóc khi ở trong môi trường mới, chắc chắn sẽ từ chối những món ăn mới hoặc tự động từ chối một số kết cấu nhất định. Việc thử ở mọi cấp độ là điều quan trọng nếu bạn muốn mở rộng danh sách những món ăn mà con bạn “sẽ ăn”.

Lời khuyên về chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ

Dữ liệu cho thấy trẻ em mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ có ruột xốp hơn những người khác. Điều này có thể dẫn đến khó tiêu hóa casein hoặc gluten, do đó gây ra các thách thức về nhận thức và hành vi. Một số mẹo về chế độ ăn uống giúp trẻ tự kỷ là:

1. Chế độ ăn GFCF hoặc không chứa gluten/casein

Đây là một biện pháp can thiệp chế độ ăn uống phổ biến vì gluten và casein khi đi vào ruột của trẻ có thể khó tiêu hóa hơn. Chế độ ăn không chứa gluten dành cho trẻ tự kỷ bao gồm tránh các sản phẩm từ lúa mì, các sản phẩm từ sữa và bất kỳ thực phẩm chế biến nào có chứa casein hoặc gluten.

2. Loại trừ các hợp chất Phenolic

Người ta cho rằng một số trẻ mắc chứng tự kỷ hoặc ASD có thể bị suy giảm nồng độ một số enzyme cần thiết để phân hủy hợp chất phenolic và salicylate.

Tuy nhiên, chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ không thể tránh hoàn toàn salicylate vì rau rất giàu hợp chất này. Việc cắt giảm hoàn toàn trái cây và rau có thể làm giảm hàm lượng chất xơ và vi chất dinh dưỡng, dẫn đến suy dinh dưỡng và táo bón. Bạn có thể cân nhắc một chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ giảm bớt lượng hợp chất phenolic và salicylate này.

3. Bổ sung Omega-3 và Probiotics/Enzymes

Sữa chua không làm từ sữa để bổ sung probiotics, thực phẩm bổ sung enzyme, dầu gan cá tuyết giàu omega-3,… được cho là giúp ruột tiêu hóa thức ăn tốt hơn và cải thiện các kiểu hành vi. Axit béo Omega-3 rất cần thiết cho chức năng thần kinh và nhận thức, và việc bổ sung những chất bổ sung này có thể có lợi cho trẻ tự kỷ.

4. Thực phẩm không có men

Người ta tin rằng quá nhiều nấm men trong ruột có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa ở trẻ tự kỷ. Do đó, một số chuyên gia cho rằng việc giảm các sản phẩm liên quan đến nấm men có thể làm giảm các triệu chứng của ASD và cũng làm giảm khả năng bị dị ứng.

Những thực phẩm trẻ tự kỷ nên tránh

Có một danh sách dài các loại thực phẩm nên tránh khi xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ. Trong đó, một số thực phẩm phổ biến có thể kể đến như:

Các loại thịt chế biến như xúc xích, lạp xưởng.
Các sản phẩm từ sữa như kem chua, bánh pudding, váng sữa, sữa chua, bơ, một số loại dầu, phô mai, đường lactose, phô mai,…
Các sản phẩm có chứa gluten như đồ uống có cồn, súp, yến mạch, lúa mạch, nước sốt teriyaki, mì udon,…
Một số chất phụ gia hoặc thành phần nấu ăn khác, chẳng hạn như bột nở và soda, bột ngọt, phẩm màu caramel,…

Việc nuôi dạy một đứa trẻ có nhu cầu đặc biệt luôn là một nhiệm vụ đòi hỏi sự kiên nhẫn và tình yêu thương vô bờ bến. Hy vọng những chia sẻ của Tạp chí Mẹ và Con sẽ giúp bạn phần nào nắm được những lưu ý khi xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ tự kỷ để giảm áp lực trong quá trình chăm sóc con cái.