Theo số liệu của Viện Dinh dưỡng thống kê, tỉ lệ béo phì ở trẻ em tại Việt Nam đã tăng vọt trong những năm gần đây. Lí do là bởi vì nhiều cha mẹ thường đưa trẻ đến các nhà hàng ăn nhanh như một phần thưởng khi con được điểm tốt ở trường. Vì thế, để giúp con có một thể chất tốt ngay từ nhỏ, cha mẹ nên chú trọng đến nguồn thực phẩm của con, đặc biệt là nói “Không” với đồ ăn nhanh. Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu thêm qua bài viết sau đây nhé!
Tác hại của đồ ăn nhanh với sức khỏe trẻ nhỏ
Đồ ăn nhanh hay còn gọi là fast food, là các loại thức ăn được chế biến và phục vụ khách hàng nhanh chóng và tiện lợi, ví dụ như gà rán, khoai tây chiên, hamburger,… Chúng dần trở thành một phần nhu cầu thiết yếu trong cuộc sống hiện đại, bận rộn ngày nay vì tiết kiệm được thời gian chế biến, nấu nướng.
Chính vì lẽ đó, chúng ta hoàn toàn không khó để bắt gặp hình ảnh những bữa tiệc sinh nhật của trẻ em được tổ chức tại các cửa hàng bán thức anh nhanh. Và các bậc phụ huynh vẫn vô tư để trẻ vừa ăn đồ tẩm bột chiên, vừa uống nước ngọt… thả ga, vì… “lâu lâu mới ăn một lần”.
Bên cạnh đó, nhiều cha mẹ cũng thường đưa con đến những cửa hàng tiện lợi, thức ăn nhanh như một phần thưởng khi trẻ đạt được điểm tốt ở trường. Hoặc đơn giản chỉ là… nhà chưa kịp nấu cơm.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, thức ăn nhanh cung cấp năng lượng nhiều hơn so với bình thường khoảng 2 lần. Đó là chưa kể đến lượng nước ngọt mà trẻ nạp cùng khi tiêu thụ thức ăn nhanh. Vì thế, những đứa trẻ thường xuyên dùng các món ăn nhanh có nguy cơ tăng cân nhanh, béo phì và thiếu các chất dinh dưỡng khác như vitamin D, kẽm. Về lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, cao huyết áp hoặc mắc phải các vấn đề về tăng trưởng xương, tăng nguy cơ mắc chứng bệnh đái tháo đường ở trẻ.
Bên cạnh đó, đồ ăn nhanh thường được chế biến mặn và có mùi thơm hơn thức ăn thông thường nên được trẻ em yêu thích và ăn rất nhiều, ăn thường xuyên nhưng không bị chán. Đồ ăn nhanh thường có từ không hoặc rất ít rau, trái cây và trong quá trình chế biến các vitamin có thể bị phá hủy và ảnh hưởng, chỉ còn cung cấp năng lượng. Từ đó dẫn đến việc nhiều trẻ ăn thức ăn nhanh, tuy thừa năng lượng – béo phì nhưng lại thiếu rất nhiều dưỡng chất để phát triển khỏe mạnh.
Ngoài ra, nhiều trẻ nhỏ khi đến khám hay bị đầy bụng, ậm ạch, khó tiêu nhưng không rõ nguyên nhân. Hỏi sâu mới hay là do các bé được cha mẹ cho ăn quá nhiều thực phẩm chiên xào, đồ ăn nhanh thường xuyên.
Lí do là nhiều bậc cha mẹ quá bận rộn, việc nấu ăn ở nhà mất nhiều thời gian nên hay dẫn trẻ đến các quầy hàng ăn nhanh… cho gọn, nhưng điều này lại rất hại đến sức khỏe của con. Bởi lẽ, cấu tạo gen trong cơ thể của người Việt tiêu thụ thực phẩm chủ yếu là từ gạo và rau củ quả, thịt cá. Nếu chỉ ăn một hoặc hai, ba lần mỗi tháng để thay đổi khẩu vị, tránh sự nhàm chán trong bữa ăn thì vẫn có thể chấp nhận được. Nhưng nếu như tiêu thụ quá thường xuyên liên tục, dạ dày cũng như đường tiêu hóa sẽ phải chịu một áp lực rất lớn, gây hại đến sức khỏe lâu dài của trẻ nhỏ.
Làm sao để trẻ không nghiện đồ ăn nhanh?
Nhiều bậc phụ huynh cho biết, thông thường ở nhà họ rất hạn chế cho trẻ ăn thức ăn nhanh mỗi tuần, không thưởng cho con bằng việc đưa trẻ đi ăn đồ ăn nhanh. Nếu con muốn ăn thì cha mẹ sẽ đi mua nguyên liệu tươi về để chế biến theo các công thức giống như ở quán thay vì dẫn con ra ngoài ăn. Bên cạnh đó, họ cũng hay trò chuyện với con về các tác hại của việc lạm dụng đồ ăn nhanh để con hiểu rõ và có ý thức hơn về việc lựa chọn thực phẩm, hạn chế tối đa việc đi cùng bạn bè ra ngoài cửa hàng ăn nhanh.
Bên cạnh đó, việc hạn chế cho trẻ dùng thức ăn nhanh sẽ mang đến lợi ích to lớn đến sự phát triển toàn diện về thể chất lẫn sức khỏe tinh thần của trẻ. Để trẻ không nghiện thức ăn nhanh, cha mẹ nên nghiêm khắc hơn trong vấn đề ăn uống, không nên nhìn thấy trẻ khóc, dỗi lại chiều theo ý của con. Từ nhỏ, cha mẹ nên xây dựng cho trẻ một thực đơn ăn uống lành mạnh, đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết mỗi ngày.
Ngay từ khi trẻ đang tập ăn dặm, cha mẹ có thể cho trẻ tập làm quen với những món ăn liên quan đến rau củ nhiều màu sắc đa dạng. Sau khi trẻ đã được khoảng 2 tuổi, bạn có thể đưa con vào bếp và giới thiệu trẻ về những món ăn lành mạnh, giúp trẻ hiểu hơn về giá trị của thực phẩm ngay từ khi còn nhỏ. Tuyệt đối không nên cho trẻ thử các món ăn nhanh hoặc nước ngọt từ quá sớm rồi cho rằng đây chỉ là “đấm mồm đấm miệng” cho quen vị. Trẻ sẽ cảm thấy thích và đòi nhiều lần nữa.
Cha mẹ không cần quan tâm quá nhiều về việc, liệu trẻ còn nhỏ quá, nói như vậy trẻ có hiểu hay không. Vì trẻ em tiếp nhận thông tin rất nhanh, mặc dù con sẽ không hiểu hết, nhưng trẻ vẫn sẽ ghi nhớ và điều này rất tốt cho nhận thức của con.
Những cái “tặc lưỡi” của người lớn, rồi nghĩ rằng “thôi, cho chúng ăn lần này nữa thôi”. lâu dần sẽ trở thành thói quen gây ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn thiện của trẻ. Điều này khiến con tăng cân rất nhanh, dẫn đến các bệnh béo phì và tim mạch.
Khẩu phần dinh dưỡng của con, cha mẹ nên ưu tiên cho trẻ ăn đồ luộc, hấp thay vì các món chiên xào nhiều dầu mỡ. Đối với các loại nước uống giải khát, nước có ga, cha mẹ cũng không nên khuyến khích, đợi trẻ lớn hơn mới cho thử dùng. Tốt hơn, cha mẹ nên suy nghĩ thật kỹ trước khi cho con ăn hoặc uống những món này. Vì nếu như cha mẹ biết cân bằng dinh dưỡng cho con thì sẽ không có chuyện trẻ nghiện đồ ăn nhanh. Và đối với những trẻ đang mê những món ăn không dinh dưỡng này, cha mẹ cần phải kiên nhẫn cai nghiện dần cho trẻ.
Cách để trẻ “cai nghiện” thức ăn nhanh
Đầu tiên, cha mẹ không nên bắt con phải bỏ hẳn, vì điều này sẽ dễ gây sốc tâm lí cho trẻ, con sẽ chán ăn và không muốn ăn gì cả vì cảm giác lạ miệng. Thay vào đó, cha mẹ nên giảm tần suất ăn đồ ăn nhanh trong tuần, ví dụ như 1 tuần con ăn 3 – 4 bữa ở cửa hàng ăn nhanh, cha mẹ nên giảm còn 2 ở tuần đầu tiên và chỉ có 1 ở tuần tiếp theo. Bên cạnh đó, lúc trẻ lựa món, cha mẹ cũng nên giảm dần các món chiên, xào nhiều dầu mỡ, hoặc là gà rán và không nước có ga, và ngược lại.
Đợi đến khi con cảm thấy không quá thèm thức ăn nhanh nữa, bạn có thể giảm còn 2 tuần 1 lần và từ từ là mỗi tháng 1 lần. Trong lúc đó, bạn cũng nên tăng tần suất ăn nhiều đồ luộc, hấp và rau củ quả ở những bữa ăn ở nhà cho trẻ, nên nấu súp không để thêm bơ, các món salad ít mỡ, chọn nước sốt cà chua thay cho sốt mayonnaise… đồng thời cho trẻ uống nhiều nước, sữa ít chất béo.
Cha mẹ không nên cho trẻ đến cửa hàng thức ăn nhanh khi chờ con chuyển tiết từ sáng hay buổi chiều, hoặc là từ chiều sang giờ học thêm tối, hoặc là một phần đồ ăn nhỏ khi đợi cơm chín ở nhà. Thay vào đó, bạn có thể cho con ăn trái cây hoặc là salad cầm bụng, hoặc đưa con đi dạo mát, nghỉ ngơi. Và nếu trẻ thích, bạn có thể cho con cùng vào bếp và tự nấu ăn để giúp con cảm thấy hào hứng hơn trong các bữa ăn ở nhà.
