Những nhà trị liệu tâm lý cho biết, khi cha mẹ phải chứng kiến người khác mắng mỏ con mình, đây gần như là một sự xúc phạm về mặt tinh thần nặng nề. Vậy các bậc phụ huynh nên làm gì khi trẻ bị người khác mắng mỏ và xúc phạm? Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu vấn đề này qua bài viết sau đây nhé!
Tâm lý chung của các bậc cha mẹ khi thấy trẻ bị người khác mắng
Khi cha mẹ chứng kiến việc con yêu của mình bị người khác chỉ trích hoặc đánh mắng, nhịp tim của họ sẽ tăng nhanh đáng kể, điều này khiến cơ thể tràn ngập hormone làm rung chuyển các đầu dây thần kinh. Tâm trí vô thức của họ có thể gửi đi một thông điệp đơn giản: Con của mình đang bị tấn công và mình cần phải hành động ngay lập tức để bảo vệ chúng.
Tuy nhiên, nếu đây vẫn là một tình huống cần thái độ lịch sự và mang tính xây dựng, buộc cha mẹ phải cố gắng giữ thái độ bình tĩnh để giải quyết vấn đề. Nếu như bạn thấy ai đó đang kỷ luật con mình theo cách mà bạn thấy không phù hợp, bạn nên biết rằng sự có mặt của mình là để làm thay đổi hoàn toàn tính chất cuộc trò chuyện giữa con và nhân vật kia. Vì thế, bạn có thể tham khảo và hành động theo những gợi ý sau đây.
Khi trẻ bị người khác mắng, cha mẹ nên làm gì?
Cho thấy sự hiện diện của bạn
Khi trẻ bị người khác mắng, việc khẳng định sự hiện diện của bạn – cha mẹ của đứa trẻ trong tình huống này có thể giúp thay đổi tính chất cuộc trò chuyện căng thẳng đang xảy ra. Con của bạn cần cảm thấy chúng đang được an toàn và bảo vệ, trong khi người lớn kia cần phải giữ thái độ bình tĩnh và tôn trọng hơn. Khi có sự hiện diện của một người “bằng vai phải lứa” với họ – là bạn, họ tự khắc phải hiểu được rằng mình không phải là người có quyền quyết định cuối cùng trong tình huống này.
Đánh giá tình hình trước khi phản ứng
Giận dữ không bao giờ là một lối giải quyết vấn đề khôn ngoan, đặc biệt là khi trẻ con cần một tấm gương sáng để học cách giải quyết vấn đề tốt nhất. Vì thế, điều quan trọng là bạn cần làm là phải “hạ nhiệt”, phân tích tình huống để tìm ra hướng giải quyết một cách hợp lý. Hãy dành cho bản thân một chút thời gian để thu thập thông tin về toàn bộ sự việc đã và đang diễn ra. Đừng quên rằng con bạn cũng có thể sai, ví dụ như chúng đã đánh một đứa trẻ khác, làm hỏng tài sản của trường hoặc của người khác, cư xử không đúng mực với người lớn…
Lắng nghe con bạn trình bày
Trong lúc trẻ bị người khác mắng, bầu không khí căng thẳng cùng những gì diễn ra có thể làm cho trẻ cảm thấy mất phương hướng hoặc sợ hãi. Điều quan trọng là bạn nên kiên nhẫn, trấn an trẻ và làm cho con biết rằng bạn đang cố lắng nghe và thấu hiểu chúng. Thay vì nghiêm nghị khoanh tay, chống nạnh, bạn nên ngồi xuống và nhìn thẳng vào mắt con bằng ánh mắng an ủi, sau đó yêu cầu con hãy giải thích những gì đang diễn ra. Nên tạm thời giữ kín những phán đoán của bạn tại thời điểm đó, lắng nghe những trình bày và giải thích của trẻ.
Nếu trẻ cảm thấy được hiểu, chúng có thể dễ dàng tiếp thu những điều bạn nói hơn và cân nhắc thận trọng với những hành vi của bản thân trong tương lai.
Thẳng thắn chia sẻ các quan điểm với đối phương
Những lời nói thẳng đôi khi thật khó nghe, nhưng chúng tốt hơn việc vòng vo, bênh vực con của mình bằng những lời nói vô nghĩa. Điều này mang đến nhiều tiêu cực hơn cho sự việc.
Vì thế, bạn nên thẳng thắn nói chuyện trực tiếp với đối phương. Giữ một thái độ lịch sự và thông báo cho họ biết rằng bạn sẽ nghiêm túc giáo dục con nếu chúng làm sai trong vấn đề này và đề nghị họ không cần phải can dự vào việc dạy trẻ. Bạn cũng có thể đề nghị họ bình tĩnh và xem xét lại tình huống với vai trò đảo ngược, nếu như bạn là người mắng con họ như thế thì họ cảm thấy như thế nào, sự việc sẽ ra sao?
Trong khi trao đổi quan điểm của mình về sự việc, hãy giữ một thái độ bình tĩnh, trung thực, quyết đoán và cởi mở.
Hài hước là vũ khí
Mặc dù không phải có thể dùng “bí quyết” này trong mọi tình huống, nhưng nếu xem xét kỹ lưỡng sự việc không nghiêm trọng, bạn có thể dùng chúng. Sự hài hước sẽ mang lại tác dụng rất lớn trong việc giải tỏa các tình huống khó khăn, giảm mức độ căng thẳng của sự việc xuống. Bạn có thể dựa vào tình hình lúc đó để nói một vài câu bông đùa nho nhỏ, giúp cho không khí được dịu lại và những người xung quanh cũng thấy dễ chịu, thoải mái hơn. Điều này cũng sẽ làm giảm tính khẩn cấp và nghiêm trọng của câu chuyện.
Điều quan trọng là bạn cũng nên cẩn thận với những câu bông đùa mà bạn định nói ra. Một số kiểu hài hước “không đúng nơi đúng chỗ” có thể mang ý nghĩa châm biếm, xem thường và chúng sẽ khiến cho mọi việc trở nên tồi tệ hơn.
Thiết lập những ranh giới rõ ràng
Nếu trẻ bị người khác mắng nặng lời, nhưng đây lại là một nhân vật có thẩm quyền trong cuộc sống của con bạn như giáo viên, họ hàng gần… Vì thế bạn cần phải đặt ra những ranh giới để ngăn ngừa các tình huống tương tự. Tất nhiên, bạn cũng không nên đòi hỏi sự “vượt qua quy tắc”. Bạn có thể thương lượng với đối phương bằng cách giải thích cho họ hiểu rằng tại sao không nên lạm dụng những hình phạt bạn cảm thấy quá đáng, cũng giống như họ không được dùng bạo lực về cả lời nói và hành động với trẻ. Họ chỉ nên dùng những kỷ luật giống như bạn dùng ở nhà với chúng mà thôi.
Đồng thời, bằng cách đó, bạn có thể tạo ra cho trẻ một cái nhìn nhất quán hơn về điều gì là đúng và điều gì là sai, cũng như việc con phải hiểu được hậu quả của những sai phạm sẽ bị phạt như thế nào.
Giải thích cho con hiểu
Khi trẻ bị người khác mắng, nhưng sự việc căng thẳng là được lắng xuống, bạn cần phải thảo luận và kiên nhẫn giải thích mọi thứ cho con. Điều này rất quan trọng, vì nếu trẻ hiểu sai về một sự việc lâu dài có thể sẽ ảnh hưởng đến cách con giải quyết vấn đề và sửa sai sau này.
Tốt hơn, bạn nên an ủi trẻ, nhưng không nên tỏ thái độ thương hại chúng, vì cách làm này có thể gửi một thông điệp không tốt rằng chúng có thể hoàn toàn có quyền làm điều mà chúng muốn. Thay vào đó, bạn nên giữ vững lập trường của mình và bình tĩnh giải thích lý do tại sao những việc mà con làm là chưa đúng, và con nên đặt mình vào trường hợp của người khác để suy nghĩ. Ví dụ như “Con đã cắn bạn vì thế nên cô giáo mới trách con. Con nghĩ sao nếu như có người cũng cắn mình như thế?”
Trẻ bị người khác mắng, khi nào cần thiết?
Làm cha mẹ, bạn có nhiệm vụ dạy dỗ con việc tôn trọng quyền hạn của mọi người và học được cách cư xử sao cho đúng chuẩn mực xã hội. Trẻ phải nhận thức rằng, mình là một phần của cộng đồng, ví dụ như lớp học, đoàn đội, câu lạc bộ, đội thể thao… và nhận ra rằng cũng có những người phụ trách quản lý những nhóm này. Vì thế, nếu như trẻ có những hành vi/lời nói không đúng trong lớp, giáo viên có quyền chỉ ra điều đó và đưa ra các hình thức khiển trách, căn cứ theo quy định và tiến hành phạt trẻ… Bạn chỉ nên can thiệp khi nhận thấy các hình thức xử phạt đó đang bị áp đặt dựa trên sự tức giận và có nguy cơ mang đến những hậu quả tiêu cực đến tinh thần, thể chất của trẻ.
