Thuốc tránh thai khẩn cấp là giải pháp cho chị em phụ nữ khi xảy ra vấn đề không mong muốn khi quan hệ tình dục có thể dẫn tới có thai ngoài ý. Tuy nhiên, tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp là điều bạn nên biết để bảo vệ bản thân mình trước những biến chứng lâu dài. Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu về những tác dụng khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp nhé!

Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?

Thuốc tránh thai khẩn cấp là viên uống tránh thai có hàm lượng nội tiết tố cao được sử dụng để giảm nguy cơ có thai ngoài ý muốn sau khi quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn. Ở Việt Nam có hai loại thuốc ngừa thai khẩn phổ biến là thuốc levonorgestrel có chứa progestin và thuốc mifepristone chứa hoạt chất kháng progestin.

Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động như thế nào?

Ức chế rụng trứng: thuốc tránh thai có chứa hormone sinh dục từ bên ngoài đưa vào cơ thể, ức chế cơ chế tiết ra ovestin, từ đó ức chế sự điều tiết ra FSH và metakentrin, ức chế buồng trứng rụng trứng, giúp tránh thai hiệu quả.
Làm biến đổi niêm dịch ở cổ tử cung: thuốc chứa progestin làm tuyến thể ở cổ tử cung trở nên đặc dính không cho tinh trùng trùng đi qua để gặp trứng, từ đó có tác dụng tránh thai.
Làm thay đổi hình thái màng trong tử cung: thuốc chứa progestin và estrogen từ bên ngoài đưa vào khiến màng trong tử cung phát dục không tốt, không cho trứng làm tổ trong tử cung nên tránh được việc thụ tinh.

Khi nào nên dùng thuốc tránh thai khẩn cấp?

Không giống như thuốc tránh thai hàng ngày, sử dụng thuốc ngừa thai khẩn cấp quá liều, không đúng cách có thể dẫn tới nhiều bệnh lý phụ khoa, thậm chí là vô sinh. Do đó, trong một số trường hợp đặc biệt mới được sử dụng:

Nữ giới có quan hệ tình dục nhưng không thực hiện các biện pháp tránh thai an toàn
Nữ giới không sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày từ 2 ngày trở lên và sau đó có xảy ra quan hệ tình dục không sử dụng các biện pháp tránh thai.
Bị cưỡng bức quan hệ và không muốn mang thai ngoài ý muốn.
Bao cao su sử dụng khi quan hệ bị quá hạn sử dụng, không đảm bảo chất lượng, bị rách, thủng hoặc tuột ra…

Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp

Vì có hoạt động ức chế, làm biến đổi nội tiết cũng như buồng trứng tức thì nên cũng sẽ có một số tác dụng không mong muốn để lại.

Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt

Một trong những ảnh hưởng dễ nhận thấy nhất khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp đó là tình trạng thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Điều này được lý giải là do thuốc có chứa các thành phần gây ức chế hormone sinh dục nữ giới và ngăn rụng trứng. Tùy thuộc vào thể trạng của từng cá nhân mà chu kỳ kinh nguyệt có thể đến sớm hơn hoặc trễ hơn. Vấn đề này có thể sẽ làm bạn cảm thấy lo lắng bởi vì kinh nguyệt chính là một trong các yếu tố quan trọng để nhận biết việc thụ thai đã diễn ra hay chưa. Trong trường hợp đã trễ kinh hơn một tuần bạn cần đến thăm khám bác sĩ và sử dụng que thử thai hoặc tiến hành xét nghiệm máu để kiểm tra mình đã mang thai hay đang mắc bệnh phụ khoa nào khác không nhé!

Tử cung ra máu bất thường

Không ít phụ nữ gặp tình trạng ra máu bất thường sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp. Đây được coi là một trong những tác dụng phổ biến của loại thuốc này nên bạn cũng không cần quá lo lắng vì trường hợp này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu bị ra máu nhiều hơn hơn sau 2 ngày tính từ ngày uống thì bạn nên đến gặp bác sĩ để có hướng giải quyết bởi có thể đó là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe phụ khoa nghiêm trọng hơn.

Chóng mặt và nôn mửa sau khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp

Có khoảng 50% phụ nữ cảm thấy buồn nôn, chóng mặt sau khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp. Hiện tượng này sẽ tự biến mất sau 1-2 tuần hoặc sớm hơn. Mặt khác, nếu bị nôn ói dai dẳng, cần xem xét lại chế độ ăn của mình. Những thực phẩm dễ gây kích ứng cần được loại bỏ ra khỏi thực đơn của bạn và thêm các món ăn bổ dưỡng nhiều chất xơ như rau củ, trái cây hơn. Nếu vẫn không đỡ thì cần đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân khiến bạn bị buồn nôn.

Cảm giác mệt mỏi

Với những người lần đầu uống thuốc tránh thai khẩn cấp dễ gặp cảm giác mệt mỏi đặc biệt thường là vào buổi sáng. Biểu hiện này chỉ diễn ra khoảng 1-2 ngày và tự biến mất. Nếu qua giai đoạn trên mà bạn vẫn cảm thấy khó chịu hoặc không thể nhấc người lên được thì hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ ngay. Bên cạnh đó cũng có một vài biểu hiện ít gặp khác như tức ngực, đau đầu, giảm ham muốn…

Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp trong thời gian dài

Theo khuyến cáo y tế, thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên áp dụng với những người khỏe mạnh và không dùng quá 2 lần trong 1 tháng. Việc lạm dụng thuốc ngừa thai khẩn có thể dẫn tới những biến chứng lâu dài. Một số tác dụng phụ kéo dài có thể kể tới như:

Tăng cân
Rối loạn hô hấp
Rối loạn kinh nguyệt
Chảy máu chức năng trong thời kỳ rụng trứng
Nguy cơ gây ung thư
Tác nhân gây trầm cảm
Rối loạn huyết áp, thậm chí là gây cao huyết áp
Trong các trường hợp ít gặp hơn, sự mất cân bằng nội tiết tố gây ra bởi thuốc tránh thai khẩn cấp có thể khiến bạn mắc các bệnh về túi mật
Ở một số phụ nữ cũng có trường hợp gặp phải chứng u nang buồng trứng khi dùng thuốc quá liều.
Suy buồng trứng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ do hàm lượng estrogen cao sẽ gây ra ức chế chức năng bài tiết estrogen từ buồng trứng, tao ra kháng estrogen.

Ngoài ra, thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây hại cho thai kỳ nên phụ nữ đang mang thai tuyệt đối không dùng với bất kỳ lý do gì. Bên cạnh đó, những người gặp vấn đề về rối loạn máu, hội chứng buồng trứng đa nang, huyết áp cao và trầm cảm cũng cần tránh loại thuốc này.

Những lưu ý khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp

Để hạn chế tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp, bạn nên chú ý đến những vấn đề sau:

Nắm rõ thành phần thuốc để phòng trường hợp dị ứng.
Xem kỹ hướng dẫn sử dụng, những mặt hạn chế mà thuốc có thể mang lại
Không nên uống quá 2 liệu trình trong một tháng và quá 3 lần/năm
Nếu bạn nhận thấy tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp diễn ra quá lâu hoặc xuất hiện thêm những biểu hiện bất thường, cần đến bệnh viện để kiểm tra ngay.
Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có hiệu quả trong vòng 24h, 72h hoặc 120h sau khi quan hệ tùy loại và không có tác dụng ngăn các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.

Hiện nay có rất nhiều các biện pháp tránh thai an toàn và ít rủi ro hơn để bạn lựa chọn ví dụ như đeo bao cao su, đặt vòng, thắt ống dẫn tinh hay cấy que tránh thai… Do đó nếu không thực sự cần thiết thì hãy dùng các phương pháp kiểm soát sinh sản này để thay thế uống thuốc tránh thai khẩn cấp nhé!