Các hạch sau tai này hạch bạch huyết, có chức năng bảo vệ và tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể. Nổi hạch sau tai ở trẻ nhỏ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là bình thường hoặc là dấu hiệu của một số bệnh lý. Không phải trường hợp bị nổi hạch sau tai nào cũng cần điều trị.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và biến chứng. Mời bạn cùng tìm hiểu để biết cách xử lý khi cần.

Nổi hạch sau tai là gì?

Hiện tượng nổi hạch sau tai là khi có một hoặc nhiều hạch từ sau tai dọc xuống cổ bị sưng lên. Các hạch này có kích thước đa dạng, từ nhỏ như hạt gạo đến lớn hơn đầu ngón tay.

Hạch sau tai có tên đầy đủ là “hạch bạch huyết”. Các hạch này đóng vai trò như một “trạm canh gác” để kiểm soát hoạt động của cơ thể tại các vị trí xung yếu như sau tai, bẹn, nách, cổ… Trong hạch bạch huyết chứa nhiều tế bào bạch cầu có tác dụng tiêu diệt các tác nhân gây hại như virus, vi khuẩn.

Khi có tác nhân gây hại xâm nhập hạch bạch huyết bắt giữ và tiêu diệt chúng. Đồng thời, xác vi khuẩn, virus gây hại cũng tích tụ lại ở đây. Nếu có quá nhiều xác tích tụ sẽ gây sưng hạch. Nổi hạch sau tai nhìn chung là dấu hiệu cho thấy trẻ đang có vấn đề gì đó về sức khỏe. Với một cơ thể khỏe mạnh thì sẽ không xuất hiện các hạch dưới da như thế này.

Nguyên nhân gây nổi hạch sau tai

Có nhiều nguyên nhân cùng dẫn đến hiện tượng nổi hạch ở trẻ nhỏ.

Nhiễm virus, nhiễm trùng: Khi cơ thể trẻ bị nhiễm vi khuẩn, virus do các bệnh như viêm amidan, viêm tai giữa, viêm xoang, lao, sốt phát ban,… Các hạch bạch huyết sẽ phản ứng lại bằng hiện tượng viêm sưng, nóng, đỏ. Những vị trí hạch dễ bị sưng và sờ được là vùng hai bên cổ, sau tai, nách và bẹn.
Dị ứng: Khi trẻ bị dị ứng thức ăn, sữa, thuốc, phấn hoa,…cũng có thể gây ra sưng hạch sau tai. Đây là phản ứng bình thường của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
Bệnh lý ác tính: Một số bệnh lý ác tính như u máu (bệnh Hodgkin), u lympho (bệnh non-Hodgkin), u tủy xương,… cũng có thể gây ra sưng hạch sau tai và gáy ở trẻ em. Đây là những bệnh lý nguy hiểm, cần được phát hiện và điều trị sớm.

Triệu chứng nổi hạch sau tai ở trẻ nhỏ

Triệu chứng ở các bé có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Có thể tạm chia thành ba trường hợp:

Trường hợp 1: Nổi hạch sau tai không đau, hạch có kích thước nhỏ và không sưng đỏ hoặc nóng. Đây thường là do bệnh lý thông thường ở trẻ nhỏ như cảm cúm, viêm họng, bệnh sởi, hội chứng rubella, quai bị, thủy đậu… Hạch thường xuất hiện sau vài ngày kể từ khi có các triệu chứng giống như bệnh cảm lạnh và sẽ biến mất khi trẻ khỏe trở lại.
Trường hợp 2: Hạch sau tai có kích thước lớn hơn bình thường, gây đau hoặc nhức, tấy đỏ hoặc nóng. Đây có thể là dấu hiệu khi cơ thể bị nhiễm trùng nghiêm trọng. Một số bệnh phổ biến có thể gây nổi hạch sưng và đau là: Viêm xoang, viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, nhiễm trùng răng, da hoặc vết thương, tăng bạch cầu đơn nhân…
Trường hợp 3: Hạch sau tai to dần lên và bám chặt vào sau tai, không có khả năng di động. Đây có thể là dấu hiệu của ung thư hạch hoặc ung thư máu.

Nếu bạn phát hiện bé bị nổi hạch sau tai và không biết nguyên nhân thì hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được khám và chẩn đoán chính xác. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc bóp vỡ hạch vì có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng.

Các phương pháp chẩn đoán và điều trị nổi hạch sau tai

Để chẩn đoán nổi hạch sau tai ở trẻ em, bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:

Khám lâm sàng: Hỏi về triệu chứng, lịch sử bệnh của bé, tiền sử bệnh trong gia đình và tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh của trẻ. Đồng thời bác sĩ kiểm tra các hạch bạch huyết ở vùng sau tai và gáy của trẻ, đánh giá kích thước, độ cứng, độ di động và độ đau của hạch.
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm các chỉ số như số lượng và loại bạch cầu, kháng thể, viêm nhiễm,…để tìm ra nguyên nhân gây nổi hạch.
Chụp X-quang, siêu âm, CT hoặc MRI: Các phương pháp chụp hình ảnh để xem rõ hơn vị trí, kích thước và cấu trúc của hạch bạch huyết. Điều này giúp loại trừ các khả năng bệnh lý ác tính hoặc nhiễm trùng nặng.
Sinh thiết hạch: Bác sĩ có thể lấy một mẩu mô từ hạch bạch huyết để gửi đi phân tích. Điều này giúp xác định chính xác loại và nguồn gốc của hạch, cũng như loại trừ các bệnh lý ác tính.

Tùy vào nguyên nhân mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho từng bé. Thông thường, nếu nổi hạch do nhiễm trùng thì bé có thể được kê kháng sinh để diệt vi khuẩn, giảm viêm nhiễm. Nếu do nguyên nhân dị ứng thì bé có thể được kê thuốc kháng dị ứng nhằm giảm triệu chứng. Trường hợp nổi hạch do bệnh lý ác tính thì sẽ cần kiểm tra và chẩn đoán kỹ hơn trước khi đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Các biến chứng có thể xảy ra khi không điều trị kịp thời

Nếu không điều trị kịp thời, nổi hạch sau tai ở trẻ em có thể gây ra các biến chứng như:

Nhiễm trùng lan rộng, vi khuẩn lan ra các cơ quan khác và gây viêm nhiễm nguy hiểm.
Áp xe hạch do tụ mủ bên trong hạch.
Nếu bệnh lý do u ác tính thì có thể dẫn tới di căn ung thư.

Nhìn chung nổi hạch sau tai ở trẻ em là hiện tượng thường gặp và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Không phải trường hợp nào cũng cần điều trị, nhưng cha mẹ cần quan sát và theo dõi triệu chứng của trẻ để phòng ngừa các biến chứng có thể xảy ra. Nếu có dấu hiệu bất thường hoặc lo lắng về sức khỏe của trẻ, cha mẹ nên đưa bé đến bệnh viện để được khám và tư vấn kịp thời.