Nếu bạn đang bỏ đói bản thân, luôn ám ảnh về cân nặng của mình, cảm thấy chán ăn hoặc thèm ăn quá mức,… hãy cùng Mẹ và Con điểm qua về chứng rối loạn ăn uống và xem mình có đang mắc phải căn bệnh này hay không bạn nhé!

Chứng rối loạn ăn uống là gì?

Rối loạn ăn uống là một bệnh lý có bệnh liên quan đến thói quen ăn uống bất thường. Người mắc chứng bệnh này thường cảm thấy lo ngại, suy nghĩ rất nhiều về vóc dáng, cân nặng của mình. Thậm chí, người bệnh còn cảm thấy đau khổ với ngoại hình và luôn tự ti về vấn đề này.

Chứng rối loạn ăn uống xuất phát từ việc bạn quá chú trọng vào cân nặng, ngoại hình, lo ngại sự bàn tán từ những người xung quanh, từ đó đặc biệt để tâm quá mức đến chế độ ăn uống, thực phẩm. Thông thường, người bị rối loạn ăn uống sẽ thay đổi chế độ ăn của mình khiến cơ thể dư thừa hoặc thiếu quá nhiều dưỡng chất. Bạn có thể biếng ăn hoặc háu ăn, ăn uống vô độ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hại đến tính mạng.

Nguyên nhân rối loạn ăn uống

Dù đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện nhưng vẫn chưa thể xác định chính xác đâu là nguyên nhân dẫn đến chứng rối loạn ăn uống. Tuy nhiên, một số yếu tố sinh học, hành vi, gen di truyền, tâm lý và xã hội có thể tác động đến căn bệnh rối loạn tâm thần này, có thể kể đến như:

Yếu tố gen và sinh học

Các yếu tố sinh học như sự thay đổi các chất ở não có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn ăn uống. Hơn nữa, một số nhóm gen nhất định cũng có thể trở thành nguyên nhân bạn không thể kiểm soát được việc ăn uống của mình.

Yếu tố sức khỏe và cảm xúc

Khi bị rối loạn ăn uống, sức khỏe và cảm xúc của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng, khiến bạn dễ cảm thấy mệt mỏi, tâm trạng không vui, dễ bị trầm cảm,… Và khi sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần không ổn định, bệnh rối loạn ăn uống của bạn cũng sẽ tiếp tục kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn.

Yếu tố nguy cơ

Bên cạnh những yếu tố kể trên, bạn có thể có nguy cơ bị rối loạn trong vấn đề ăn uống nếu thuộc các nhóm sau đây:

Theo thống kê, số người mắc chứng rối loạn ăn uống thường là thanh thiếu niên và những người nhóm đầu lứa tuổi 20. Trong đó, tỷ lệ nữ mắc bệnh sẽ cao hơn so với nam giới
Những người có tiền căng gia đình bị rối loạn ăn uống cũng có nguy cơ rối loạn cao hơn
Chế độ ăn uống không phù hợp: Những người ăn kiêng quá nghiêm khắc, thiếu ăn có thể tác động đến não bộ và sức khỏe tinh thần, khiến bạn dễ rơi vào trạng thái rối loạn lo âu và dẫn đến việc ăn uống cũng bị rối loạn
Mắc các bệnh rối loạn tâm thần: Những người bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế, lo âu, trầm cảm,… có nguy cơ bị rối loạn ăn uống cao hơn người có sức khỏe tinh thần bình thường
Stress: Áp lực công việc, cuộc sống, các mối quan hệ,… dẫn đến stress cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh của bạn
Nghề nghiệp: Những người có nghề nghiệp cần phải giữ ngoại hình, vóc dáng chuẩn, có yêu cầu khắt khe trong việc ăn uống (ca sĩ, diễn viên, vận động viên thể hình…) sẽ dễ bị rối loạn ăn uống hơn so với nhóm người bình thường.

Những biểu hiện của người bị rối loạn ăn uống

Chán ăn tâm thần (Anorexia nervosa)

Một dạng rối loạn ăn uống thường gặp chính là chán ăn tâm thần. Người mắc bệnh này sẽ thấy bản thân thừa cân ngay cả khi đang rất ốm và thiếu cân nghiêm trọng.

Nếu bị chán ăn tâm thần, người bệnh có thể có những biểu hiện như kiểm soát việc ăn uống một cách nghiêm ngặt, thường xuyên kiểm tra cân nặng của mình, tập thể dục quá mức. Ngoài ra, người bệnh còn có thể làm mọi cách để bản thân nôn ra sau khi vừa ăn xong hoặc sử dụng các loại thuốc nhuận tràng để giảm cân.

Chán ăn tâm thần có thể dẫn đến loãng xương, thiếu máu, teo cơ, da khô và vàng vọt, táo bón, huyết áp thấp, tổn thương não, các cơ quan chức năng bên trong cơ thể suy giảm, không thể hoạt động một cách bình thường. Khi bị rối loạn ăn uống dẫn đến chán ăn, cơ thể lúc nào cũng cảm thấy do nhiệt độ thấp, thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, thiếu sức sống. Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong do những tác hại của bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe.

Háu ăn tâm thần (Bulimia nervosa)

Một dạng rối loạn ăn uống khác chính là háu ăn tâm thần. Người mắc chứng bệnh này sẽ lặp đi lặp lại việc ăn uống vô độ, không kiểm soát. Mỗi khi ăn, bệnh nhân sẽ ăn một lượng lớn thức ăn. Tuy nhiên, sau đó, bệnh nhân sẽ thực hiện các biện pháp để bù đắp lại cho hành vi ăn uống quá mức, chẳng hạn như tập thể dục liên tục, nhịn ăn, sử dụng các loại thuốc nhuận tràng và lợi tiểu, ép bản thân nôn hết lượng thức ăn vừa ăn xong,…

Một số triệu chứng thường gặp ở người bị rối loạn ăn uống dạng háu ăn gồm có sưng tuyến nước bọt trong cổ và vùng hàm, viêm và đau họng mãn tính, trào ngược dạ dày, viêm ruột do lạm dụng thuốc, mất nước, mất cân bằng điện giải. Nguy hiểm hơn, bệnh nhân còn có thể bị đau tim hoặc đột quỵ tử vong.

Chứng ăn uống vô độ (Binge-eating disorder)

Chứng ăn uống vô độ là dạng rối loạn ăn uống thứ 3 mà Mẹ và Con muốn giới thiệu cùng bạn. Bệnh nhân gặp chứng ăn uống vô độ thường có một số biểu hiện gần tương đồng với bệnh nhân mắc chứng háu ăn tâm thần. Tuy nhiên, sau khi ăn xong, người bệnh sẽ không thực hiện các hành vi khắc phục như tập thể dục hay nhịn ăn, sử dụng thuốc giảm cân.

Việc nạp một lượng lớn thức ăn trong một thời gian ngắn, ăn cả khi đang no hoặc không quá đói, ăn quá nhanh,… có thể cho người mắc chứng rối loạn ăn uống thừa cân, béo phì, từ đó tự ti về cân nặng của mình và dẫn đến rối loạn lo âu, trầm cảm. Người mắc chứng ăn uống vô độ còn dễ cảm thấy tội lỗi, phiền muộn, xấu hổ về vấn đề ăn uống của bản thân nhưng không khắc phục được, dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực.

Rối loạn ăn uống có thể điều trị được hay không?

Rối loạn ăn uống nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe và tác động mạnh mẽ đến tâm thần người bệnh, thậm chí gây tử vong do sức khỏe không ổn định hoặc người bệnh có nguy cơ tự tử cao. Do đó, quan trọng là phải kịp thời can thiệp, điều trị bệnh.

Sau khi chẩn đoán tình trạng bệnh, bác sĩ có thể lựa chọn một trong những phương pháp dưới đây hoặc kết hợp nhiều phương pháp:

Sử dụng thuốc để kiểm soát việc ăn uống và giúp tinh thần thoải mái hơn
Thực hiện các biện pháp tâm lý trị liệu với chuyên gia tâm lý hoặc chia sẻ, tâm sự với người thân gia đình để bệnh nhân giữ được tinh thần thoải mái hơn. Bên cạnh đó, những người xung quanh cũng dễ có cái nhìn cảm thông hơn với người bệnh và có thể cùng người bệnh thực hiện các phương pháp kiểm soát việc ăn uống hiệu quả hơn
Ngoài ra, người bị rối loạn ăn uống cũng cần được tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp để khắc phục sức khỏe
Các bài tập thể dục nhẹ nhàng cũng rất phù hợp để cải thiện sức khỏe tinh thần của người bị rối loạn việc ăn uống
Trong trường hợp bệnh nặng, bác sĩ sẽ chỉ định nhập viện để theo dõi, điều trị

Rối loạn ăn uống là một căn bệnh vô cùng nguy hiểm. Vì thế, đừng xem thường nếu bản thân hoặc những người xung quanh có dấu hiệu bệnh bạn nhé! Tốt nhất nên đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và tư vấn nếu phát hiện các triệu chứng của căn bệnh này.