Khi giao tiếp với con, thay vì chỉ có một mình bạn nói không ngừng thì bạn nên giúp trẻ hòa mình vào các cuộc nói chuyện hay bất cứ việc gì mà bạn đang làm. Nó không chỉ đơn giản là nói mà điều quan trọng hơn đó là bạn phải giúp bé giao tiếp, trò chuyện và đối đáp lại. Bạn càng nhận được nhiều sự hồi đáp của con thì ngôn ngữ của bé sẽ phát triển nhanh bấy nhiêu.
1. Nói chuyện bằng giọng giống như đang hát
Có một phương pháp giao tiếp với trẻ tên là “Parentese”. Với phương pháp này cha mẹ sử dụng những từ đơn giản dưới các hình thức diễn đạt khác nhau, có nhịp điệu giống như đang hát để bé dễ tiếp thu. Nhiều cặp cha mẹ không nói chuyện với trẻ sơ sinh vì họ nghĩ chúng không biết gì. Nhưng thực tế là các bé vẫn tiếp thu bình thường và bạn nên nói chuyện với con như với bất cứ một người lớn bình thường nào khác.
Với phương pháp Parentese, bạn vẫn sử dụng những từ và câu nói hàng ngày nhưng với một giọng cao hơn, phù hợp với thanh quản còn khá hẹp của bé.
Ví dụ, khi bạn nói chuyện với một người lớn, bạn nói: “Xin chào, bạn đã pha cà phê cho tôi đấy ư?” còn với bé bạn có thể nói: “Chàoooo cooon yêuuuu của mẹeeeeee. Coo…n đang đeo một chiếc bỉiiiiiim mới đúng không?”
Nói theo cách này sẽ giúp bé nhận diện và bắt chước được cách phát âm. Nó đặc biệt hiệu quả đối với trẻ trong khoảng 18 tháng.
Để kiểm tra hiệu quả của phương pháp Parentese, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một thí nghiệm ghi lại cuộc nói chuyện 8 giờ trong 4 ngày tại gia đình của họ (các gia đình được đưa vào phòng thí nghiệm). Kết quả cho thấy những bé nghe nhiều giọng Parentese sẽ biết nói nhanh hơn các bé khác. Khoảng 1 tuổi, chúng đã bắt đầu phát âm được khá nhiều từ. Đến 2 tuổi, trong một danh sách 680 từ những đứa trẻ áp dụng phương pháp Parentese biết khoảng 433 từ còn nhóm còn lại chỉ biết 168 từ.
2. Nói chuyện một – một
Việc học nói của trẻ sẽ hiệu quả hơn khi một người lớn nói chuyện trực tiếp với bé. Phương pháp Parentese cũng sẽ hiệu quả hơn nếu cha mẹ nói chuyện một một với con. Nếu đứa bé chỉ đơn giản nghe người khác nói thì sẽ không giúp ích nhiều cho sự phát triển từ vựng của trẻ. Cả việc nghe audio hay nhìn người khác nói qua video cũng vậy, bộ não của trẻ sẽ hoạt động hiệu quả nhất khi có sự tương tác và điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ngôn ngữ của trẻ.
3. Khuyến khích trẻ tham gia vào các cuộc trò chuyện
Thay vì chỉ có một mình bạn nói không ngừng thì bạn nên giúp trẻ hòa mình vào các cuộc nói chuyện hay bất cứ việc gì mà bạn đang làm. Nó không chỉ đơn giản là nói, nói và nói mà điều quan trọng hơn đó là sự trao đổi ngôn ngữ. Bạn phải giúp bé nói chuyện và đối đáp lại. Bạn càng nhận được nhiều sự hồi đáp của con thì ngôn ngữ của bé sẽ phát triển nhanh bấy nhiêu.
Nói chuyện với trẻ sơ sinh có vẻ khá khó vì bé chỉ nằm một chỗ và nhìn xung quanh. Và nó còn khó khăn hơn đối với những bạn làm cha mẹ lần đầu. Bạn có thể sẽ cảm thấy ngượng ngùng khi nói chuyện với con mà như nói một mình. Vậy đây sẽ là một vài gợi ý cho bạn:
Đóng vai hướng dẫn viên
Khi là một hướng dẫn viên, bạn có thể nói về những vật xung quanh mà bé nhìn thấy và giải thích cho bé hiểu. Khi bé nhìn vào vật gì đó thì chính là lúc chúng đang quan tâm đến vật đó. Ví dụ như: “Đây là một quả bóng, nó màu vàng và có hình tròn”. Hay bạn có thể giải thích các hành động mà bạn thực hiện ví dụ như: “Mẹ mặc áo cho con gái yêu nhé. Đầu tiên là cho tay phải vào ống tay bên phải…”.
Kể các câu chuyện
Bạn hãy dành thời gian để kể cho con nghe những câu chuyện đã diễn ra hàng ngày trước khi con đi ngủ. Một vài người sẽ rất dễ dàng để tạo ra những câu chuyện cổ tích nhưng bạn lại không thể. Vậy, câu chuyện của bạn có thể là: “Ngày xửa ngày xưa, có một cô công chúa rất dễ thương tên là Baby. Vào buổi sáng, công chúa thức dậy và uống sữa. Sau đó, cha của công chúa giúp cô thay bỉm và mặc quần áo. Công chúa mặc một chiếc áo màu xanh có hình một con thỏ màu trắng. Sau đó, cha của công chúa đưa cô đi dạo và tắm nắng.
Họ nhìn thấy những chiếc lá màu xanh, màu đỏ và cả màu vàng nữa. Vào bữa cơm trưa, cha của công chúa đã ăn súp còn công chúa thì cầm một củ cà rốt màu da cam và vẫy vẫy xung quanh. Sau bữa ăn, là thời gian để công chúa đi ngủ.” Câu chuyện kết thúc ở đó.
Đọc
Bạn nên chọn lựa các câu chuyện dựa trên độ tuổi và từng giai đoạn phát triển của trẻ. Ví dụ với trẻ đã được vài tuổi thì bạn có thể đọc những câu chuyện kịch tính, nhiều nhân vật khác nhau, với những tính cách khác nhau. Trong khi kể chuyện bạn cũng nên dùng hành động để mô tả nếu được. Ví dụ như khi một con ong bay vù vù bạn có thể tạo âm thanh giống như vậy. Khi con vật bay nhanh hoặc chậm thì bạn cũng có thể sử dụng các ngón tay của mình đặt trên bụng của bé để mô tả cho bé dễ hiểu.
Ban đầu bạn có thể thấy các phương pháp ở trên khá kỳ lạ và con vẫn chưa phản hồi lại nhưng bạn sẽ quen và thấy được hiệu quả sau một thời gian.
