Việc nuôi dạy con cái chưa bao giờ là đơn giản. Nhưng nếu trẻ trong thời gian đi học hay gửi nhà ông bà thì bố mẹ sẽ được san sẻ một phần gánh nặng, với tình hình dịch bệnh như hiện tại bố mẹ phải túc trực bên trẻ 24/7. Chính vì vậy sẽ không dưới 1 lần bạn cáu gắt, lớn tiếng… thậm chí là dùng đòn roi nhưng con không nghe lời. Đây là nỗi ám ảnh lớn nhất của bố mẹ mùa giãn cách. Để san sẻ những vất vả này, Mẹ và Con xin chia sẻ bí quyết nuôi dạy con đúng cách sau đây.
Tại sao con không nghe lời?
Trước khi tìm hiểu phương pháp dạy con đúng cách, chúng ta cần nắm được nguyên nhân vì sao trẻ lại không nghe lời và có phần ngang bướng đến vậy. Trên thực tế có rất nhiều nguyên nhân để giải thích cho chuyện này, có cả những nguyên nhân chủ quan của trẻ và còn có nguyên nhân khách quan đến từ bên ngoài.
Trẻ không nghe bạn nói gì
Một nguyên nhân thường gặp nhất khi bạn nói mãi mà trẻ cũng không thực hiện theo chính là trẻ thực sự không nghe bạn nói gì, rất có thể là trẻ đang mải mê chương trình thiếu nhi, trò chơi điện tử hay đơn giản là đang tập trung lắp ráp mô hình. Ở trường hợp này, bạn hoàn toàn có thể giải quyết bằng cách lặp lại câu nói. Nếu tình trạng xảy ra thường xuyên một cách vô ý, bạn nên cho trẻ kiểm tra về thính lực.
Trẻ không hiểu hết những gì bạn nói
Khi nuôi dạy con trẻ chúng ta thường mắc một sai lầm đó là giải thích quá nhiều với trẻ về một vấn đề nào đó nhưng bạn lại quên rằng não bộ của trẻ chưa phát triển hoàn thiện và tốc độ xử lý thông tin còn rất chậm. Trong trường hợp này, trẻ không cố tình thực hiện theo lời nói của bạn. Bạn hãy cố gắng nói đơn giản hơn, càng ngắn gọn càng đủ ý càng tốt.
Trẻ thật sự không muốn thực hiện
Bạn thường xuyên đưa ra câu mệnh lệnh trong lúc trẻ đang chơi với bạn, bắt trẻ đi ngủ… nhưng trẻ không thực hiện và bạn hiểu lầm rằng con không nghe lời. Trên thực tế hành động này thể hiện một điều rằng là trẻ đang không muốn chứ không phải cố tình không nghe lời. Hãy thừa nhận cảm xúc của con và nhẹ nhàng giải thích cho trẻ hiểu là bạn cũng hiểu cảm giác của trẻ, nhưng nếu làm theo lời bố mẹ thì sẽ tốt cho con hơn.
Cách dạy con đúng khi con không nghe lời
Hãy nói con NÊN thay vì nói KHÔNG NÊN
Trên thực tế có rất nhiều bố mẹ khi dạy con sẽ dùng mệnh đề mệnh lệnh là “không nên” như:
- Con đừng qua đường
- Con đừng chơi cát
- Con đừng ăn kẹo, bánh đó
Việc bạn yêu cầu trẻ bằng một câu mệnh lệnh là không nên sẽ khiến não bộ của trẻ xử lý thêm một lượng lớn thông tin là KHÔNG NÊN và LÀM GÌ ĐÓ. Điều này sẽ khiến trẻ khó xử và thường phớt lờ đi lời nói của bạn. Vì vậy, khi bạn khuyên trẻ nên làm gì đó thì chỉ cần tập trung vào yêu cầu đó mà thôi.
Bên cạnh đó, việc bạn yêu cầu trẻ không nên làm một hành động nào đó mà không dạy trẻ cách làm đúng sẽ tạo nên thói quen cho là khi có bạn trẻ mới không làm việc đó. Cách dạy con không nghe lời trong trường hợp này chính là đưa ra hành động đúng cho trẻ một cách cụ thể nhất.
- Thay vì “Đừng để đồ chơi con lung tung” trẻ sẽ không biết cất đồ chơi mình ở đâu. Bạn hãy nói “Con cất đồ chơi vào thùng nhé!”.
- Thay vì nói “Con không được đi ra đường” hãy thay đổi bằng câu “Con hãy chơi ở khu vực này thôi nhé!”
Nếu con làm đúng như những gì bạn nói, hãy dành cho con một lời cảm ơn để trẻ biết được rằng trẻ vừa làm một điều đúng đắn. Trẻ sẽ có ý thức luôn hành động đúng để nhận được lời khen từ bố mẹ.
Kiên nhẫn quan sát và hướng dẫn cho trẻ
Có rất nhiều bố mẹ khi yêu cầu trẻ làm một điều gì đó thì bắt buộc trẻ phải thực hiện đúng vào những ngày hôm sau, nếu không sẽ cáu giận và lặp lại mệnh lệnh đó 1 lần nữa. Nếu còn tái diễn sẽ dẫn đến tình trạng la hét thậm chí là dùng đòn roi với con. Nhưng tư duy của trẻ chưa thể xác định rõ việc đó làm đúng là cần những bước gì hay mỗi ngày trẻ phải xử lý lượng thông tin quá lớn khiến trẻ tạm quên những gì bố mẹ đã dạy. Để giải quyết tình trạng này các bạn hãy quan sát và hướng dẫn trẻ từng bước một nếu con không nghe lời.
Thay vì chỉ bảo với trẻ là “Con cất đồ chơi vào thùng nhé!” thì bạn hãy dẫn dắt trẻ tự suy nghĩ hướng làm bằng những câu nghi vấn “Chúng ta thường cất các bạn đồ chơi ở đâu nhỉ?”. Nếu trẻ chưa biết, bạn hãy hướng dẫn trẻ từng bước nhặt đồ chơi vào rổ, rồi cách sắp xếp đồ chơi cho khoa học như: mô hình lắp ráp cần cho vào túi trước khi cho vào rỗ, đất nặn hay bút màu cần cho vào hộp trước…
Khi trẻ đã hình thành được thói quen cất đồ chơi đúng vào những lần sau khi hỏi trẻ nên cất đồ chơi vào đâu trẻ sẽ tự động làm đúng. Mấu chốt ở đây là không yêu cầu trẻ làm gì mà hãy đưa ra câu hỏi để trẻ đưa ra câu trả lời. Có như vậy trẻ sẽ thấy mình cũng có chút “quyền lực” và được tin tưởng hơn. Những lần sau trẻ sẽ chủ động làm theo ý bạn muốn.
Và luôn nhớ bài học, khi trẻ làm đúng hãy khen ngợi và dành lời cảm ơn để trẻ thay đổi theo hướng tích cực hơn.
Đặt ra quy tắc hình phạt rõ ràng khi con không nghe lời
Bạn hãy lập một bảng quy tắc thật rõ ràng về thời gian trẻ ăn uống, xem tivi, dọn dẹp sau khi chơi, thời gian chơi… Việc quy định rõ thời gian sẽ giúp bạn đỡ phải cáu gắt hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, bạn cần giải thích rõ với trẻ về những hình phạt đi kèm, nếu con không làm đúng theo những quy định này.
Những hình phạt tốt nhất khi con không nghe lời cần phải đánh vào sở thích của trẻ. Ví dụ như nếu con không chịu dọn đồ chơi sau khi chơi, bạn hãy phạt trẻ không được chơi vào ngày hôm sau. Việc này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đặc quyền giải trí của trẻ nên sẽ rất hiệu quả khi dạy con không nghe lời.
Ở cách dạy con nghe lời này cũng sẽ có một lưu ý nhỏ là đôi khi hình phạt có hiệu quả với đứa trẻ này, nhưng không có hiệu quả với đứa trẻ khác. Chính vì vậy, bạn hãy thay đổi hình phạt để quy tắc này có tính răn đe hơn.
Với những cách dạy con không nghe lời trên đây, Mẹ và Con hy vọng rằng bạn sẽ áp dụng thành công để trẻ nghe lời hơn và bạn không cần phải la hét hay cáu giận nữa. Chúc gia đình bạn có thật nhiều thật nhiều sức khỏe để vượt qua đại dịch lần này nhé!
