Bệnh tay chân miệng ở trẻ em chủ yếu do nhóm virus đường ruột Enterovirus gây ra. Phổ biến nhất là Coxsackie A16 và Enterovirus type 71. Trong đó, Coxsackie A16 ít chuyển biến nặng, bệnh có thể tự khỏi. Enterovirus type 71 có thể gây biến chứng thần kinh nặng, bao gồm viêm màng não, viêm não, viêm phổi, viêm cơ tim. Để đảm bảo sức khỏe cho các bé thì bố mẹ cần lưu ý cách nhận biết triệu chứng bệnh cũng như các dấu hiệu biến chứng sau đây.
Nhận biết bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Mỗi giai đoạn bệnh khác nhau trẻ sẽ có các biểu hiện riêng. Thông thường, tay chân miệng ủ bệnh 3 – 6 ngày và lúc phát bệnh sẽ có các triệu chứng:
- Trẻ sốt nhẹ hoặc cao, mệt mỏi biếng ăn.
- Đau họng, đau rát răng miệng.
- Chảy nước bọt nhiều.
- Tiêu chảy.
Trong vòng 48h bệnh toàn phát với các dấu hiệu điển hình:
- Lòng bàn tay, bàn chân, đầu gối và mông xuất hiện nốt phát ban dạng bóng nước kích thường từ 2-10mm. Các bóng nước màu xám, hình bầu dục, mọc lồi hoặc ẩn dưới da, không đau không ngứa.
- Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thì mông xuất hiện mụn lở, rộp da.
- Miệng: loét niêm mạc má, nướu và lưỡi xuất hiện bóng nước nhỏ 2-3mm, dễ vỡ và đau nên bé không ăn được.
Bệnh phát toàn thân: rối loạn tri giác, co giật, mê sảng.
Trên đây là triệu chứng điển hình, tùy cơ địa mà có thể bé sẽ bị nặng hoặc nhẹ hơn. Một số trẻ mắc bệnh tay chân miệng nhưng chỉ loét miệng hoặc chỉ xuất hiện các vết ban đỏ không có bóng nước.
Thông thường bệnh nhẹ sẽ tự khỏi hoàn toàn trong vòng 7 đến 10 ngày. Bé miễn dịch vĩnh viễn với chủng virus gây bệnh nhưng có thể tái lại với chủng khác. Ngoài Coxsackie A16 và Enterovirus type 71 thì một số chủng Coxsackie nhóm A (A4-A7, A9, A10) và B1-B3, B5 cũng có thể gây bệnh.
Dấu hiệu bệnh tay chân miệng ở trẻ em chuyển nặng
Tuy bệnh tay chân miệng ở trẻ em thường tự khỏi, ít diễn tiến nặng nhưng vẫn có thể có biến chứng. Khi xuất hiện biến chứng nếu không nhập viện điều trị sớm sẽ dẫn tới tử vong. Ngoài ra, bố mẹ chăm sóc bé bị tay chân miệng nên chú ý vệ sinh, tránh bội nhiễm các vết loét trên da. Để rõ hơn khi nào cần nhập viện vì bệnh tay chân miệng thì bạn cần chú ý các dấu hiệu sau:
- Trẻ quấy khóc liên tục kéo dài. Phụ huynh dễ lầm tưởng bé quấy khóc vì đau, khó ngủ nhưng thực tế đây là dấu hiệu cảnh báo nhiễm độc thần kinh sớm.
- Trẻ bị sốt cao liên tục không hạ, dù uống paracetamol vẫn sốt trên 38,5 độ C.
- Bé hay bị giật mình với tần suất cao, đây cũng có thể là dấu hiệu của nhiễm độc thần kinh nên bố mẹ đừng lơ là cả khi con chơi đùa.
Chỉ cần có một trong ba triệu chứng trên thì đã đủ để bố mẹ đưa bé đến khám tại các cơ sở uy tín. Thà nhầm lẫn mà điều trị kịp thời còn hơn bỏ sót bạn nhé.
Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ
Vào mùa nóng, bố mẹ nên chú ý các biện pháp phòng tránh để hạn chế nguy cơ trẻ mắc tay chân miệng như sau.
Các con đường lây bệnh tay chân miệng
Trước hết bạn cần hiểu sơ lược về cách lây lan bệnh tay chân miệng. Bệnh lây rất nhanh thông qua các chất dịch cơ thể như nước bọt, nước mũi hoặc phân. Người mắc bệnh có thể truyền bệnh ngay từ khi ủ bệnh cho tới sau khi khỏi bệnh vài tuần. Các con đường lây truyền virus gây bệnh tay chân miệng:
- Tiếp xúc trực tiếp người bệnh, lưu ý là người ủ bệnh hoặc đã khỏi bệnh vẫn có thể là nguồn lây nhiễm.
- Tiếp xúc với dịch tiết khi ăn uống chung, nói chuyện, chơi đùa.
- Tiếp xúc với dịch từ các bóng nước, vết loét của người bệnh.
- Cầm nắm đồ chơi, vật dụng có virus gây bệnh.
- Lây gián tiếp qua tay người chăm sóc.
Phòng bệnh tay chân miệng ở trẻ em
Hiện nay Việt Nam vẫn chưa có vaccine ngừa bệnh tay chân miệng. Bố mẹ có thể làm giảm nguy cơ bé bị lây nhiễm với các mẹo đơn giản sau:
- Rửa tay thường xuyên với xà phòng, đặc biệt khi cho trẻ ăn uống, sau khi đi vệ sinh, sau khi tiếp xúc với các bé nghi nhiễm bệnh.
- Khử trùng vật dụng bằng cồn 70 độ hoặc các chất tẩy rửa an toàn cho bé khác.
- Nếu trẻ bệnh/nghi bệnh cần tránh đưa con đến nơi đông người, thông báo cho trường lớp để khoanh vùng nghi nhiễm.
- Hướng dẫn con che miệng, mũi khi hắt hơi, ho.
- Theo dõi để kịp thời nhận biết dấu hiệu phát bệnh từ sớm cũng như dấu hiệu bệnh chuyển nặng, biến chứng và đưa trẻ nhập viện điều trị.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em không phải bệnh nguy hiểm chết người nhưng bố mẹ cũng không nên chủ quan. Nếu thấy trẻ có dấu hiệu bất thường thì đừng ngại đưa bé đi khám tại các cơ sở uy tín.
