Cholesterol cao thường không gây ra triệu chứng. Do đó, nhiều người không biết lượng cholesterol trong cơ thể cao cho đến khi xảy ra biến chứng. Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu xem những biến chứng do cholesterol có nguy hiểm không cũng như những giải pháp để ổn định cholesterol trong máu bạn nhé!

Cholesterol là gì? Như thế nào là cholesterol cao?

Cholesterol là một một phân tử trong máu mà chúng ta cần để tồn tại. Vai trò của cholesterol giúp cơ thể xây dựng tế bào, tạo ra vitamin và các hormone khác.

Có hai loại cholesterol là “cholesterol tốt” và “cholesterol xấu”. Cholesterol tốt được gọi là lipoprotein mật độ cao (HDL). Hãy coi chữ “H” có nghĩa là “hữu ích”. HDL của bạn mang cholesterol đến gan của bạn. Gan của bạn giữ mức cholesterol của bạn cân bằng, tạo ra đủ cholesterol để hỗ trợ nhu cầu của cơ thể và loại bỏ phần còn lại. Bạn phải có đủ HDL để mang cholesterol đến gan. Nếu HDL của bạn quá thấp, bạn sẽ có quá nhiều cholesterol lưu thông trong máu.

Cholesterol xấu được gọi là lipoprotein mật độ thấp (LDL), hình thành mảng bám trong động mạch của bạn. Cholesterol cao là khi bạn có quá nhiều chất béo gọi là cholesterol xấu trong máu.

Nguyên nhân gây cholesterol cao

Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến lượng cholesterol cao. Các nguyên nhân này bao gồm:

Bệnh lý: Các bệnh lý và cholesterol có mối quan hệ hai chiều. Cholesterol cao có thể gây ra các vấn đề sức khỏe như xơ vữa động mạch. Nhưng một số tình trạng bệnh lý cũng có thể khiến bạn có nguy cơ bị cholesterol cao. Cụ thể, bạn có nguy cơ gặp phải tình trạng cholesterol cao khi mắc các bệnh như bệnh thận mãn tính, HIV, bệnh tuyến giáp, đái tháo đường, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), lupus,…
Yếu tố lối sống: Nguyên nhân chủ yếu là do ăn nhiều chất béo, không tập thể dục đủ, thừa cân, hút thuốc và uống rượu.
Di truyền: Một số người cũng gặp phải tình trạng cholesterol cao do di truyền. Tuy nhiên, trường hợp này thường hiếm hơn.

Triệu chứng của cholesterol cao là gì?

Cholesterol cao không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho hầu hết mọi người. Bạn có thể là một vận động viên chạy marathon, tập luyện mỗi ngày mà vẫn có hàm lượng cholesterol cao. Bạn sẽ không bắt đầu cảm thấy bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi cholesterol cao gây ra các vấn đề khác trong cơ thể.

Cholesterol cao có nguy hiểm không?

Chắc chắn, câu trả lời chính là có! Khi cơ thể bạn có nhiều cholesterol hơn mức cần thiết, các vấn đề về sức khỏe sẽ bắt đầu phát sinh, đặc biệt là sức khỏe tim mạch.

Cholesterol cao có thể hình thành mảng bám trên thành động mạch của bạn (hay còn được biết đến với thuật ngữ xơ vữa động mạch). Những mảng bám này có thể làm giảm lưu lượng máu qua động mạch của bạn, có thể gây ra các biến chứng, chẳng hạn như:

Tăng huyết áp: Cholesterol cao là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng tăng huyết áp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), huyết áp cao là tình trạng tim phải hoạt động “cật lực” hơn để bơm máu đến các cơ quan trong cơ thể. Nguyên nhân của việc này có thể là do cholesterol cao gây xơ vữa mạch máu, làm cho lưu lượng máu giảm.
Bệnh tim mạch vành: Nếu các động mạch cung cấp máu cho tim (động mạch vành) bị ảnh hưởng, bạn có thể có cảm giác đau thắt ngực và các triệu chứng khác của bệnh động mạch vành.
Suy tim: Mảng bám làm cho động mạch bị thu hẹp, dòng máu đến tim bị tắc nghẽn hoặc lưu lượng máu giảm, dẫn đến đau tim hoặc suy tim, có thể gây đột quỵ tim.
Đột quỵ. Tương tự như cơn đau tim, đột quỵ xảy ra khi cục máu đông chặn dòng máu đến một phần não của bạn. Lúc này, máu không đủ oxy và chất dinh dưỡng để nuôi các tế bào não, khiến các tế bào não chết đi và khiến bạn bị rối loạn vận động, rối loạn ngôn ngữ, suy giảm thị lực,… hay thậm chí sống thực vật, tử vong.

Phòng ngừa cholesterol cao

Những thay đổi về lối sống, cố gắng thực hành các thói quen lành mạnh cho tim có thể làm giảm cholesterol cũng có thể giúp ngăn ngừa tình trạng cholesterol cao ngay từ đầu. Cụ thể, để giúp ngăn ngừa cholesterol cao, bạn có thể:

Ăn chế độ ăn ít muối, chủ yếu là trái cây, rau và ngũ cốc
Hạn chế lượng mỡ động vật và sử dụng mỡ tốt ở mức độ vừa phải
Giảm cân và duy trì cân nặng khỏe mạnh
Không hút thuốc
Tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần trong ít nhất 30 phút
Uống rượu có chừng mực (tối đa 2 ly/ngày với nam giới và 1 ly/ngày với nữ giới)
Quản lý căng thẳng

Cholesterol cao nên ăn gì và kiêng gì?

Thực phẩm giúp giảm cholesterol trong cơ thể

Về cơ bản, thực vật không tạo ra cholesterol. Vì vậy, nếu bạn lo lắng về việc cơ thể có hàm lượng cholesterol cao, nên xây dựng chế độ ăn bổ sung nhiều thực vật.

Và đặc biệt, khi bạn chọn ăn các loại rau củ quả – những loại thực phẩm giàu chất xơ thì chất xơ mà cơ thể hấp thụ sẽ giúp làm sạch ruột, hỗ trợ thải độc cơ thể, nuôi dưỡng hệ vi sinh vật có lợi cho đường ruột và có thể giúp ngăn ngừa cholesterol hấp thụ vào máu.

Chế độ ăn ít cholesterol tốt cho tim có thể bao gồm các loại thực phẩm như:

Thực vật có hàm lượng nước cao, như rau bina và các loại rau lá xanh khác
Thực phẩm giàu chất xơ, bao gồm đậu, bông cải xanh, khoai lang và nhiều loại rau
Ngũ cốc nguyên hạt, chẳng hạn như yến mạch, bánh mì nguyên hạt, gạo lứt và thậm chí cả bỏng ngô
Trái cây và quả mọng như quả việt quất, dâu tây, táo, cam, nho,…
Các loại hạt như quả óc chó và hạnh nhân (chỉ nên ăn ở mức độ vừa phải)
Chất béo không bão hòa đa, chẳng hạn như một số loại dầu thực vật (dầu hạt cải, dầu hạt hướng dương và dầu ô liu,…)
Cá nạc
Thịt gia cầm không da

Cholesterol cao nên kiêng gì?

Khi nói đến những loại thực phẩm có hại nhất gây ra lượng cholesterol cao, các chuyên gia cho biết, điều quan trọng là phải chú ý đến các sản phẩm từ động vật, đặc biệt là thịt đỏ và sữa.

Ăn thịt và sữa đầy đủ chất béo khiến cơ thể hấp thụ rất nhiều cholesterol trong chế độ ăn uống, đặc biệt là chất béo bão hòa – nhóm chất béo đã được chứng minh liên tục là làm tăng mức cholesterol. Vì vậy, thông điệp số một là: Giảm lượng chất béo bão hòa hấp thụ xuống ít nhất dưới 10% lượng calo hàng ngày của bạn.

Các loại thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao cao nhất do hàm lượng chất béo bão hòa cao, bao gồm:

Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn và thịt cừu cũng như các loại thịt chế biến sẵn như xúc xích
Sữa đầy đủ chất béo, như kem, sữa nguyên chất và bơ
Đồ nướng và đồ ngọt
Đồ chiên
Một số loại dầu như dầu cọ và dầu dừa
Bơ

Đau tim và đột quỵ là những vấn đề phổ biến nhất do mức cholesterol cao gây ra. Khi cholesterol tích tụ dọc theo thành động mạch, bạn có thể đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe. Do đó, hãy cố gắng để kiểm soát hàm lượng cholesterol thông qua một chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh bạn nhé!