Chúng ta sử dụng thực phẩm, đồ uống có chứa caffeine hàng ngày. Nhưng đã bao giờ bạn biết được ngoài công dụng giúp cải thiện tâm trạng và làm cho cơ thể tỉnh táo, caffeine còn có thể hỗ trợ giảm cân, cũng như được dùng để làm nhiều loại thuốc đặc trị khác? Cùng Mẹ và Con tìm hiểu về các tác dụng của caffeine trong bài viết này nhé!
Caffeine là gì?
Caffeine là một chất kích thích tự nhiên được tìm thấy nhiều nhất trong lá chè, cà phê và cacao. Cơ chế hoạt động của caffeine bao gồm sự kích thích não và hệ thống thần kinh trung ương, giúp bạn tỉnh táo và ngăn chặn sự tấn công của những cơn mệt mỏi.
Hiện nay, 80% dân số thế giới tiêu thụ sản phẩm có chứa caffeine mỗi ngày và con số này lên đến 90% đối với nhóm người lớn ở Bắc Mỹ.
Cơ chế hoạt động
Sau khi cơ thể tiêu thụ, caffeine sẽ nhanh chóng được hấp thụ từ ruột vào máu. Từ đó, nó đi đến gan và bị phân hủy thành các hợp chất có thể ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan khác nhau và tác dụng chính của caffeine là đối với não.
Caffeine hoạt động bằng cách ngăn chặn tác động của adenosine, một chất dẫn truyền thần kinh giúp thư giãn não và khiến bạn cảm thấy mệt mỏi. Thông thường, adenosine tích tụ sẽ khiến bạn ngày càng mệt mỏi và khiến bạn muốn đi ngủ.
Caffeine giúp bạn tỉnh táo bằng cách kết nối với các thụ thể adenosine trong não để ngăn chặn tác động của adenosine, nhờ đó mà ngăn chặn những cơn mệt mỏi.
Caffeine cũng có thể làm tăng nồng độ adrenaline trong máu và làm tăng hoạt động các chất dẫn truyền thần kinh dopamine và norepinephrine. Sự kết hợp này tiếp tục kích thích não bộ và thúc đẩy trạng thái hưng phấn, tỉnh táo và tập trung. Vì nó ảnh hưởng đến não của bạn, caffeine thường được coi là một loại thuốc kích thích thần kinh.
Thêm vào đó, caffeine còn có khả năng phát huy tác dụng của nó một cách nhanh chóng. Chỉ cần 20 phút để toàn bộ caffeine có trong một tách cà phê đi đến máu và tiếp tục khiến bạn tỉnh táo ngay trong khoảng 1 giờ tiếp theo.
Nồng độ caffeine trong hực phẩm và đồ uống
Caffeine được tìm thấy rất nhiều trong tự nhiên như hạt, quả hạch hoặc lá của một số loại cây nhất định. Người ta đã thu hoạch các loại quả, hạt và lá này để chế biến và sản xuất ra các loại thực phẩm và đồ uống có chứa caffeine.
Dưới đây là lượng caffeine có trong mỗi khẩu phần 8 ounce (240ml) của một số loại đồ uống phổ biến:
- Espresso: 240–720 mg
- Cà phê: 102–200 mg
- Yerba mate: 65–130 mg
- Nước tăng lực: 50–160 mg
- Trà: 40–120 mg
- Nước ngọt: 20–40 mg
- Cà phê đã khử caffein: 3–12 mg
- Ca cao: 2–7 mg
- Sữa sô cô la: 2–7 mg
Một số thực phẩm cũng chứa caffeine. Ví dụ, 1 ounce (28 gram) sôcôla sữa chứa 1–15 mg cafein, trong khi 1 ounce sô cô la đen có 5–35 mg caffeine.
Bạn cũng có thể tìm thấy caffeine trong một số loại thuốc kê đơn hoặc không kê đơn như thuốc cảm, dị ứng và giảm đau. Có thể bạn chưa biết nhưng Caffeine cũng là một thành phần phổ biến trong các thực phẩm hay thuốc hỗ trợ giảm cân.
Chức năng cải thiện tâm trạng và chức năng não
Caffeine có khả năng ngăn chặn adenosine, dopamine và norepinephrine dẫn đến sự thay đổi trong thông điệp của não và tác dụng này được cho là có lợi cho tâm trạng và chức năng não của bạn.
Một nghiên cứu đã báo cáo rằng, sau khi những người tham gia bổ sung 37,5–450 mg caffeine vào chế độ ăn uống hàng ngày, họ đã cải thiện được sự tỉnh táo, khả năng nhớ ngắn hạn và thời gian phản ứng.
Ngoài ra, một nghiên cứu đã tiết lộ, những người uống 2-3 tách cà phê có chứa caffeine (cung cấp khoảng 200–300 mg caffeine) mỗi ngày sẽ có nguy cơ tự tử thấp hơn 45%. Uống từ 3–5 tách cà phê mỗi ngày hoặc hơn 3 tách trà mỗi ngày cũng có thể làm giảm 28–60% nguy cơ mắc các bệnh về não như Alzheimer và Parkinson.
Điều quan trọng cần lưu ý là cà phê và trà chứa các hợp chất hoạt tính sinh học khác (ngoài caffeine) cũng có thể có lợi cho não bộ và cơ thể của bạn.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều caffeine không nhất thiết sẽ mang lại sự cải thiện cho tâm trạng của bạn. Một nghiên cứu cho thấy rằng khi bạn uống đến tách cà phê thứ hai, nó sẽ không mang lại lợi ích như bạn mong muốn nữa trừ khi khoảng cách giữa 2 lần uống cà phê là ít nhất 8 giờ.
Tăng cường quá trình trao đổi chất và đốt cháy mỡ thừa
Do có khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, caffeine có thể làm tăng quá trình trao đổi chất lên đến 11% và tăng khả năng đốt cháy chất béo trong cơ thể lên đến 13%.
Thực tế mà nói, việc tiêu thụ 300 mg caffeine mỗi ngày có thể cho phép bạn đốt cháy thêm 79 calo mỗi ngày. Thoạt nghe thì con số này có vẻ nhỏ, nhưng nếu bạn cứ tiếp tục nạp một lượng calo dư thừa khoảng 79 calo mỗi ngày thì sẽ khiến cho bạn tăng cân, khoảng 1kg hàng năm.
Hỗ trợ chống lại bệnh tim và tiểu đường
Thực chất, caffeine không làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim như chúng ta thường nghĩ!
Trên thực tế, bằng chứng khoa học cho thấy, nguy cơ mắc bệnh tim thấp hơn 16–18% ở cả nam giới và phụ nữ nếu họ uống từ 1–4 tách cà phê mỗi ngày (tức nạp vào khoảng 100–400 mg caffeine).
Các nghiên cứu khác chỉ ra, uống 2-4 tách cà phê hoặc trà xanh mỗi ngày còn có tác dụng làm giảm 14–20% nguy cơ đột quỵ.
Nhưng có một điều mà chúng ta cần lưu ý khi sử dụng caffeine chính là khả năng làm tăng huyết áp ở một số người. Tuy nhiên, ảnh hưởng này nói chung là nhỏ (3–4 mmHg) và tác động này có xu hướng giảm dần đối với hầu hết mọi người khi họ bắt đầu tiêu thụ cà phê thường xuyên giúp cho cơ thể làm quen với chất này.
Thậm chí, caffeine còn có chức năng chống lại bệnh tiểu đường. Một đánh giá đã ghi nhận những người uống nhiều cà phê nhất có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 thấp hơn tới 29%.
Liều lượng sử dụng caffeine được khuyến nghị
Cả Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) và Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) đều đồng ý rằng việc tiêu thụ 400 mg caffeine hàng ngày là an toàn. Và con số này có nghĩa là bạn có thể uống lên tới 2-4 tách cà phê mỗi ngày.
Tuy nhiên, nếu chúng ta tăng lượng caffeine đến mức 500mg mỗi ngày thì hoàn toàn là quá liều và có thể gây tử vong. Do đó, bạn nên giới hạn lượng caffeine ở mức 200 mg mỗi lần. Nhất là phụ nữ mang thai nên giới hạn lượng tiêu thụ caffeine hàng ngày ở mức 200 mg.
