Theo Lương y Vũ Quốc Trung, nội mạc tử cung là lớp lót bên trong tử cung, thường bong ra khi đến kỳ kinh và được tái tạo lúc hết chu kỳ. Với người bị lạc nội mạc tử cung, lớp nội mạc này không thải ra theo con đường tự nhiên mà trào ngược trở lại vào ống dẫn trứng. Nó có thể thấm vào khoang bụng, bàng quang, trực tràng, buồng trứng, tạo nên những vết “sẹo” và cứ thế phát triển.
Tình trạng “đi lạc” này có thể gây ra những cơn đau đớn cho người bệnh như đau bụng, chuột rút, đau khi quan hệ, tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi… Bệnh này rất dễ tái phát và khó điều trị dứt điểm. Vì các triệu chứng rất dễ nhầm lẫn, chị em chủ quan không đi khám khiến lớp lạc nội mạc ngày càng dày hơn. Khi đó, tinh trùng khó đi vào buồng trứng. Lạc nội mạc tử cung làm giảm chất lượng trứng cũng như di chuyển của tinh trùng và khả năng thụ tinh nên dẫn đến hiếm muộn.
Theo Đông y, lạc nội mạc tử cung thuộc phạm trù Thống kinh, Trưng hà, Bất dục. Nguyên tắc của đông y chủ yếu bằng phương pháp hoạt huyết ứ, đem lại hiệu quả cao. Lương y Trung cho biết, người bệnh cần thăm khám để biết rõ nguyên nhân và có phác đồ điều trị ứng với từng thể bệnh.
Thể hàn ngưng huyết ứ
Biểu hiện lâm sàng: Trước kỳ kinh hoặc khi đang hành kinh vùng bụng dưới lạnh đau, lượng kinh ít có hòn khối, sợ lạnh, da xanh tái nhợt, buồn nôn, lưỡi xám, rêu trắng và hiếm muộn. Cần dùng bài thuốc thiểu phúc trục ứ thang có tác dụng ôn kinh tán hàn, hoạt huyết khứ ứ.
Tiểu hồi hương 15 g, can khương 15 g, nguyên hồ 15 g, linh chi 15 g, một dược 15 g, xuyên khung 10 g, đương quy 20 g, bồ hoàng 15 g, nhục quế 15 g, xích thược 15 g.
Thể khí hư huyết ứ
Biểu hiện lâm sàng: Cơ thể mệt mỏi, buồn nôn, hành kinh đau bụng, trong kinh có huyết khối cần dùng bài thuốc bổ dương hoàn ngũ thang có tác dụng bổ dương ích khí, hoạt huyết khứ ứ.
Hoàng kỳ 30 g, đương quy 20 g, xích thược 15 g, địa long 20 g, xuyên khung 10 g, đào nhân 15 g, hồng hoa 15 g.
Thể nhiệt uất huyết ứ
Biểu hiện lâm sàng: Người nóng, bứt rứt, đại tiện khô táo, miệng đắng, họng khô, dễ nóng giận, kinh nguyệt thường chậm và có huyết khối trong kinh. Cần dùng bài thuốc Huyết phủ trục ứ thang gia vị, có tác dụng thanh nhiệt hòa dinh, hoạt huyết khứ ứ.
Đào nhân 15 g, hồng hoa 15 g, đương quy 20 g, sinh địa 30 g, xích thược 20 g, xuyên khung 10 g, sài hồ 10 g, chỉ xác 10 g, ngưu tất 10 g, cam thảo 10 g, cát cánh, 10 g, đan sâm 20 g, đan bì 15 g.
Thể thận hư huyết ứ
Biểu hiện lâm sàng: Đau mỏi lưng, chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, ít kinh có huyết khôi, tiểu tiện về đêm cần dùng bài thuốc quy thận hoàn hợp đào hồng tứ vật thang có tác dụng ích thận điều kinh, hoạt huyết khứ ứ.
Thục địa 20 g, sơn dược 20 g, sơn thù du 15 g, phục linh 20 g, đương quy 20 g, câu kỷ tử 20 g, đỗ trọng 15 g, thỏ ty tử 15 g, đào nhân 15 g, hồng hoa 15 g, xuyên khung 10 g, bạch thược 20 g.
Cách dùng:
Mỗi thang thuốc dùng khoàng 1-1,5 lít nước sắc khoảng một giờ sẽ được 0,5 lít thuốc đặc, chia uống 3 lần trong ngày sau khi ăn. Liệu trình điều trị khoảng 2 tuần. Ngoài ra người bệnh cần chú đến chế độ ăn uống và tập luyện thể chất phù hợp, giữ tinh thần luôn thoải mái sẽ giúp bệnh tật nhanh chóng bị đẩy lùi.
