Khi chúng ta “vật lộn” với một thế giới đang nóng lên và thời tiết ngày càng bất ổn, sức khỏe tinh thần của chúng ta cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng. Các nhà tâm lý học chia sẻ, tác động từ chính vấn đề biến đổi khí hậu ngày càng “tăng tốc” sẽ kéo theo hàng loạt vấn đề như căng thẳng, lo lắng, trầm cảm và rối loạn căng thẳng sau chấn thương,…
Biến đổi khí hậu đang làm cuộc sống trở nên tồi tệ hơn
Biến đổi khí hậu do khí thải nhà kính, lượng rác xả ra môi trường quá lớn, cây xanh bị chặt phá bừa bãi,… đang gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Biến đổi khí hậu lâu dài dẫn đến bệnh tật và tử vong liên quan đến các bệnh hô hấp, dị ứng, nguồn nước và thực phẩm không được đảm bảo,…
Những đợt nắng nóng kéo dài với nhiệt độ cao, mưa giông xảy ra liên tục, những cơn bão,… chính là hậu quả của biến đổi khí hậu. Và dự kiến từ năm 2030 – 2050, biến đổi khí hậu sẽ gây ra thêm khoảng 250.000 ca tử vong mỗi năm do người dân bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy và căng thẳng cũng như các vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Biến đổi khí hậu ảnh hưởng gì đối với sức khỏe tâm thần?
Các ảnh hưởng tác động ngay lập tức đến tinh thần con người
Những tưởng biến đổi khí hậu không ảnh hưởng gì đến tâm lý con người nhưng thật chất, chúng ta vẫn đang chịu đựng tác động của biến đổi khí hậu từng ngày một. Những cơn nắng nóng kéo dài và tăng cao, trời mưa dông, lũ lụt,… khiến bạn không thể ra ngoài mà chỉ ở trong nhà, từ đó khiến bạn có cảm giác chán nản, không còn động lực.
Hơn nữa, những cơn bão và tác động vật lý từ biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của chúng ta khiến chúng ta lo lắng nhiều hơn. Chúng ta phải tính toán về vấn đề khi nào thiên tai xảy ra, người thân và chính bản thân mình có chịu ảnh hưởng bởi thiên tai hay không, cần làm gì để khắc phục thiên tai,…
Sự lo lắng quá mức, lặp lại liên tục có thể dẫn đến rối loạn lo âu, trầm cảm và kéo theo hàng loạt triệu chứng như đứng ngồi không yên, khả năng tập trung kém, sợ hãi vô lý,… Theo đó, kể cả những người chưa bao giờ chịu tác động trực tiếp của biến đổi khí hậu cũng bắt đầu cảm thấy lo lắng nhiều hơn.
Một số nghiên cứu về tâm lý cho thấy, sau các thảm họa thiên nhiên do biến đổi khí hậu, tình trạng con người có những phản ứng tâm lý đau buồn, khó chịu như chứng mất ngủ, cáu gắt, sử dụng chất kích thích, phiền muộn,… cũng gia tăng.
Các ảnh hưởng lâu dài
Ngoài những tác động tức thời, biến đổi khí hậu cũng có những tác động nhỏ, chậm nhưng lâu dài đối với sức khỏe tinh thần của chúng ta. Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy, nhiệt độ ấm lên làm tăng nguy cơ tử vong do chấn thương cả vô ý và cố ý, bao gồm cả tự tử.
Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra mối liên hệ giữa nhiệt độ quá cao và tình trạng cáu kỉnh, hung hăng, bạo lực gia tăng liên tục,… Có thể thấy, biến đổi khí hậu đã, đang và sẽ để lại không ít vấn đề về tâm lý cho con người như lo lắng, tâm thần phân liệt, rối loạn nhân cách,…
Trẻ em dễ chịu tác động của biến đổi khí hậu hơn người lớn
Các nhà khoa học giải thích, trẻ em dễ bị tổn thương về mặt tinh thần hơn so với người lớn. Không chỉ vậy, trẻ em cũng có xu hướng cảm thấy lo lắng nhiều hơn về những gì ngoài tầm kiểm soát và khả năng giải quyết của mình. Vì thế, khi nghe đến hậu quả của việc biến đổi khí hậu, trẻ em sẽ dễ cảm thấy chán nản và lo lắng hơn.
Sau khi lớn hơn một chút, đến độ tuổi dậy thì, trẻ nhận ra rằng mình đang “thừa hưởng” những tác động của biến đổi khí hậu do thế hệ trước để lại và việc khắc phục vô cùng khó khăn. Điều này sẽ khiến trẻ cảm thấy khó chịu, bất lực.
Thậm chí, một số trẻ còn có cảm giác chán ghét người lớn vì chính những gì họ đã làm với trái đất. Tâm lý tiêu cực này có thể kéo dài và gây những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần của trẻ về sau.
Làm gì để chống lại ảnh hưởng của biến đổi khí hậu?
Nhìn chung, các tác động của biến đổi khí hậu gây ra cho con người thật khó để tránh khỏi. Và bạn không phải người duy nhất chịu những ảnh hưởng này. Do đó, bạn có thể thừa nhận cảm xúc của mình thay vì cố gắng che đậy chúng.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trò chuyện với con cái của mình về sự thay đổi của thời tiết và những biến đổi với con cái của mình, tạo nền tảng về suy nghĩ cho con, để con có thể hiểu và chuẩn bị tinh thần cho những thay đổi về khí hậu mà con có thể gặp phải. Điều này hạn chế con bị sốc về mặt tinh thần, từ đó dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực về mặt tâm lý.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể cho con tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường như các chiến dịch trồng cây, hướng dẫn con cách tiết kiệm nước, làm sao để giữ gìn môi trường sống của mình và cải tạo môi trường theo hướng tốt hơn.
Song song với việc trò chuyện, tâm sự với người thân và bạn bè, việc thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường như tái chế chai nhựa, phân loại rác thải, hạn chế sử dụng bao nilong dùng 1 lần, thu gom pin đã qua sử dụng, sử dụng các chất liệu tự nhiên, tận dụng ánh sáng mặt trời,… sẽ giúp bạn cảm thấy yên tâm hơn vì biết rằng mình đang chung tay để ngăn chặn các tác động của biến đổi khí hậu.
Những tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe tinh thần của chúng ta vẫn âm thầm diễn ra mỗi ngày. Tuy nhiên, thay vì chịu đựng hoặc phó mặc, hãy hành động vì một tương lai của chính chúng ta và con em chúng ta bạn nhé!
