Bậc làm cha mẹ nào cũng lo lắng, suy tư khi con mình đến tuổi trưởng thành, đặc biệt là các bé gái. Và giai đoạn dậy thì là khoảng thời gian không chỉ khó khăn với trẻ mà còn đối với các phụ huynh. Nhìn thấy những trăn trở đó, Tạp chí Mẹ và Con sẽ mách bạn cách dạy con gái tuổi dậy thì giúp bạn tháo gỡ những vấn đề mà độ tuổi “ẩm ương” này sẽ gặp phải, để cha mẹ có thể thấu hiểu hơn về trẻ nhé!
Tâm sinh lý con gái tuổi dậy thì như thế nào?
Thay đổi mạnh mẽ về ngoại hình
Trong độ tuổi dậy thì, các hormone tăng trưởng cũng như hormone sinh dục ở bé gái sẽ phát triển mạnh mẽ, gây ra sự thay đổi lớn về ngoại hình của trẻ. Đặc biệt, mỡ dưới da cũng sẽ tăng khá nhiều, hình thành sự biến chuyển ở ngực – mông – đùi và cánh tay. Kết quả, qua giai đoạn này các đường cong trên cơ thể của con sẽ được hình thành rõ nét hơn.
Sự thay đổi rõ nét này sẽ bắt gặp rõ nét ở các bé gái độ tuổi 9 – 12 tuổi. Ở những tháng đầu tiên của dậy thì, sau khi tuyến vũ đã phát triển rõ nét, lông ở bộ phận sinh dục của con cũng sẽ được hình thành. Lúc này, những cơ quan như âm đạo, buồng trứng, khung xương cũng sẽ rõ nét hơn. Và con sẽ bắt đầu bước vào giai đoạn chu kỳ kinh nguyệt.
Tuy nhiên, sự phát triển của mỗi trẻ là khác nhau nên cha mẹ không cần quá lo lắng khi con mình đã 9 tuổi mà vẫn chưa thấy “động tĩnh” gì nhé. Có trẻ sẽ dậy thì sớm cũng như một số trẻ đến 13 – 14 tuổi mới bắt đầu dậy thì.
Và trong giai đoạn dậy thì là lúc các bậc cha mẹ nên quan tâm đến chế độ ăn uống cũng như các hoạt động thể chất của con, vì chúng là những yếu tố tấc động mạnh mẽ đến vóc dáng – chiều cao của trẻ.
Sự thay đổi về tâm lý
Biết về sự thay đổi tâm lý tuổi dậy thì của con là một trong những cách dạy con gái tuổi dậy thì quan trọng nhất. Đặc biệt, sự thay đổi về mặt sinh lý cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý của các bé gái.
Do độ tuổi phát triển có thể sẽ khiến trẻ có nhiều mụn hơn, tròn trịa hơn… làm trẻ trở nên tự ti và không dám thể hiện sự cá tính của mình. Bên cạnh đó còn có một số biến chuyển tâm lý ở các bé gái tuổi mới lớn như sau:
Con trở nên độc lập hơn
Người ta hay nói nữ sẽ phát triển về tâm sinh lý rõ nét hơn con trai, vì thế nên các bé gái thường sẽ “chín chắn” và suy nghĩ thấu đáo hơn bé trai rất nhiều. Và cũng vì cá tính độc lập của trẻ, con sẽ muốn làm chủ suy nghĩ và hành động của mình.
Đặc biệt là trẻ không muốn nhận sự hỗ trợ hay khuyên nhủ của ai. Đây là giai đoạn mà cha mẹ cần kiên nhẫn theo dõi, quan sát trẻ nhiều nhất.
Cảm xúc thất thường
Do sự xuất hiện của chu kỳ kinh nguyệt cũng như các thay đổi về hormone sẽ ảnh hưởng đến cảm xúc của trẻ. Điều này đẫn đến việc khó kiểm soát cảm xúc, tâm trạng thay đổi thất thường. Đôi khi trẻ dễ dàng tức giận vô cớ, nổi đóa lên rồi im lặng, nhưng đôi khi trẻ lại rất cởi mở và hòa đồng.
Cha mẹ nên nắm bắt được những cảm xúc của trẻ và những ảnh hưởng mà con đang chịu đựng để thấu hiểu, thông cảm cho con hơn. Rèn luyện cách nói chuyện nhẹ nhàng, giải thích tường tận, mềm mỏng để hiểu rõ trẻ hơn.
Con quan tâm nhiều hơn về vẻ ngoài
Như đã nói, sự thay đổi về ngoại hình như nhiều mụn hơn hoặc cơ thể tròn hơn sẽ làm cho trẻ bị tự ti về bản thân của mình. Điều này khiến con trở nên sống khép mình, ít giao tiếp hơn.
Trong giai đoạn này, trẻ sẽ rất cần những chia sẻ hữu ích từ mẹ, một vài bí quyết để khắc phục tình trạng mụn dậy thì, giữ gìn cơ thể sạch sẽ, gọn gàng sẽ giúp con hình thành thói quen chăm sóc và yêu thương bản thân nhiều hơn.
Những thay đổi về mối quan hệ bạn bè
Do những chuyển biến về tâm sinh lý sẽ làm cho các bé gái thay đổi cá tính của mình không nhiều cũng ít, điều này cũng dẫn đến thay đổi trong việc lựa chọn bạn bè hơn. Cha mẹ nên quan sát, hướng dẫn trẻ những tiêu chí chọn những người bạn phù hợp nhất với con.
Cách dạy con gái tuổi dậy thì như thế nào?
Đặt ra những tiêu chuẩn cho con
Tâm sinh lý của các bé gái trong độ tuổi dậy thì thường pha lẫn một chút nổi loạn. Tâm hồn con cũng trở nên nhạy cảm, dễ tổn thương và suy nghĩ nhiều về những tác động nhỏ xung quanh cuộc sống của con.
Thời điểm này, trẻ thường thể hiện rõ cái tôi của mình hơn và muốn tự đưa ra những quyết định cho mình. Cha mẹ nên dành nhiều thời gian hơn để quan tâm, đặt ra các tiêu chuẩn sống cho con như: tuyệt đối cấm trẻ đụng đến thuốc lá, rượu bia, cờ bạc, đi chơi khuya, chơi cùng bạn xấu…
“Người lớn từng là trẻ con, nhưng trẻ con chưa từng là người lớn”, câu này cho thấy tầm nhìn và suy nghĩ của trẻ nhỏ còn rất nhiều hạn chế. Bạn không thể cứ như thế cấm con mà không cho trẻ biết lý do vì sao như vậy.
Bạn có thể quy định giờ giới nghiêm cho trẻ tuân theo những cũng không nên quá cấm đoán và cứng nhắc. Tốt hơn, bạn hãy giải thích cho trẻ biết về mặt lợi – mặt hại để con hiểu rõ hơn, tránh để trẻ có cảm giác tò mò, tù túng và mất tự do.
Tuy nhiên, bạn cũng không được buông lỏng cho con thỏa sức thể hiện cá tính, cho con tự do vì trẻ có thể sa ngã vào những thói hư tật xấu.
Tự đặt ra nguyên tắc cho chính mình
Thiết lập các tiêu chuẩn cho trẻ thôi là chưa đủ. Chính bản thân cha mẹ cũng nên tự đặt ra những nguyên tắc cho mình để sẵn sàng đối diện với các tình huống. Bạn không thể cấm trẻ sử dụng thuốc lá nhưng ngày nào bản thân cũng hút điều đặn nửa gói.
Đồng thời, cha mẹ cũng nên học cách kiềm chế cơn nóng giận của mình, đừng mất kiểm soát mỗi khi trẻ mắc lỗi. Bởi mỗi đứa trẻ đều có những cá tính, suy nghĩ riêng, đặc biệt là độ tuổi dậy thì còn nhiều bỡ ngỡ với cuộc sống.
Để thực hiện được những cách dạy con gái tuổi dậy thì bạn cần học cách bình tĩnh, bao dung hơn với trẻ. Vì sự nông cạn của tuổi mới lớn sẽ có những suy nghĩ, hành động bồng bột khiến cho bạn tức giận, la mắng thậm chí dùng bạo lực với con. Tuy nhiên, điều này chỉ khiến tình cảm của bạn và trẻ trở nên sứt mẻ hơn mà thôi.
Khi có vấn đề xảy ra, điều đầu tiên cha mẹ cần làm là làm rõ nguyên nhân, trò chuyện cùng trẻ để mọi người cùng nhau thảo luận, phân tích đúng sai và tìm ra phương pháp giải quyết. Sự bao dung, vị tha của cha mẹ sẽ dễ dàng cảm hóa trẻ, điều này là một cách dạy con gái tuổi dậy thì hiệu quả và thông minh
Lắng nghe, thấu hiểu và trở thành tri kỷ của con
Cuộc sống ngày càng phát triển, thế hệ trẻ sẽ có những xu hướng khác biệt với cha mẹ. Việc áp đặt các tiêu chuẩn lỗi thời chỉ khiến trẻ trở nên khó chịu, chán ghét và cảm thấy mất tự do, dẫn đến các suy nghĩ đối nghịch, tiêu cực.
Và trong độ tuổi mới lớn này, các bé gái thường muốn chứng minh bản thân, mong muốn nhận được sự chú ý của mọi người. Bạn sẽ phải đối mặt với những tình huống khó nhằn khi trẻ muốn được xỏ khuyên, cắt tóc, xăm mình…
Lúc này, bạn nên có cái nhìn thoáng hơn, chắt lọc những nguyện vọng phù hợp và cho phép con trong mức độ giới hạn. Những thưởng phạt rõ ràng, sự “dễ nhưng không dễ” của mình sẽ khuyến khích trẻ cố gắng hơn trong học tập và mong muốn của mình.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần cởi mở hơn trong cách trò chuyện, không nên quá khiêm túc hoặc không cho trẻ đùa giỡn với mình. Tốt hơn, cha mẹ nên dành thời gian để tìm hiểu những đổi mới của xã hội hiện đại, những xu hướng của giới trẻ để không trở nên quá xa cách thế hệ của trẻ, đồng thời có thể dễ dàng nói chuyện và tâm sự cùng con.
Cho con biết những thay đổi của cơ thể
Cha mẹ nên nói cho các bé gái về những thay đổi trong cơ thể trong độ tuổi dậy thì, tránh để bé rơi vào khủng hoảng, bối rối không biết xử lý tình huống như thế nào.
Một trong những cách dạy con gái tuổi dậy thì là cho trẻ biết về chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên, cũng như sự thay đổi về kích thước vòng một. Tiếp theo, mẹ nên kín đáo chuẩn bị và dặn dò trẻ những vật dụng cần thiết cho chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên, dạy con sử dụng đúng cách và cách vệ sinh vùng kín sạch sẽ như thế nào.
Bên cạnh đó, bạn cũng nên dạy cho trẻ cách chườm nóng, chế độ ăn uống như thế nào trong kỳ kinh nguyệt. Hãy rèn luyện cho trẻ thói quen sống lành mạnh, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và tập thể dục thường xuyên, vệ sinh cơ thể sạch sẽ, nên cân nhắc cho trẻ sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp với độ tuổi cũng như sử dụng các loại xịt khử mùi cho cơ thể.
Giúp trẻ suy nghĩ tích cực và biết sống cho mọi người
Quá trình dậy thì của trẻ cũng là cột mốc hình thành cá tính của con, trong suốt quãng đường này cha mẹ đóng vai trò là mũi tên quan trọng dẫn dắt trẻ theo một hướng tích cực. Mang trong đầu suy nghĩ tích cực sẽ giúp con đơn giản hóa những sự việc đang xảy ra, bình tĩnh hơn khi giải quyết vấn đề.
Từ đó con sẽ hình thành khả năng thích ứng với cuộc sống, vượt qua được khó khăn và khủng hoảng tuổi dậy thì. Đặc biệt, suy nghĩ tích cực sẽ giúp con yêu bản thân mình hơn, biết cái gì là tốt và phù hợp nhất với bản thân mình.
Khi con yêu bản thân mình, con sẽ hiểu rõ được giá trị của mình như thế nào. Lúc này, bạn nên cùng con tham gia vào các chương trình tình nguyện, các lớp ngoại khóa, thực hành bổ ích cho trẻ.
Các hoạt động từ thiện, lao động công ích, quyên góp từ thiện,… rất tốt cho lứa tuổi dậy thì. Khi bạn đã cảm hóa trẻ là một đứa trẻ lương thiện, nhưng vẫn biết yêu bản thân mình một cách thông minh, con sẽ phát triển tốt về mặt tình cảm, đạo đức và nhân cách.
Việc khơi gợi sự đồng cảm trong con, sẽ giúp trẻ học được cách yêu thương và chia sẻ, mong muốn giúp đỡ mọi người xung quanh và hiểu rõ được cuộc sống của bản thân hiện tại đã rất hạnh phúc và may mắn nhiều so với nhiều người khác trong xã hội.
Cho con theo đuổi ước mơ của mình
Đừng cười cợt, chế giễu trẻ khi con nói ra ước mơ của mình. Thay vào đó bạn nên theo dõi trẻ, biết được con giỏi về năng khiếu gì, lĩnh vực nào, sau đó khuyến khích và tạo điều kiện cho con có thể tiếp cận nhiều hơn với mong muốn, đam mê của mình.
Dù là thành công hay thất bại, con vẫn cảm thấy không quá thất vọng và dễ dàng lấy lại tinh thần, phấn đấu nhiều hơn vì con biết được bản thân vẫn còn có cha mẹ, gia đình ở phía sau luôn động viên và ủng hộ mình.
Đừng áp đặt ước mơ của mình lên trẻ, vì con không phải là một phiên bản “làm lại từ đầu” của mình. Con có cuộc sống riêng và tương lai của mình, hãy cho trẻ những lời khuyên và lời động viên để con tự tin thể hiện bản thân mình.
Dạy con biết tự lập
Ở độ tuổi dậy thì, một số bé gái có xu hướng phụ thuộc vào cha mẹ, nhút nhát và không dám tự đưa ra quyết định cho bản thân mình. Đến nỗi mua một món đồ gì cũng phân vân và không thể đưa ra chọn lựa.
Mặt khác, một số bé gái lại thể hiện tính tự chủ trong suy nghĩ của mình, muốn đóng góp ý kiến và đưa ra những quyết định cá nhân. Do đó, dù trẻ có cá tính như thế nào, bạn cũng nên để cho con tự quyết định về những suy nghĩ của mình trong một giới hạn nhất định vẫn đảm bảo được sự an toàn cho trẻ (bắt đầu từ những chuyện đơn giản như: con muốn trang trí phòng ngủ của mình như thế nào, con thích học trường nào…).
Tạo điều kiện cho trẻ được tự lập sẽ giúp con trở nên tự tin, thành công và trưởng thành hơn, không phải sống lệ thuộc và tránh được những trường hợp bắt nạt học đường.
Cho trẻ sử dụng tài chính đúng đắn
Nhiều cha mẹ có suy nghĩ không nên cho trẻ tiêu tiền quá sớm vì sợ sẽ làm hư con, nhưng chưa chắc đây là lựa chọn tốt, đặc biệt là các bé gái.
Vì theo thống kê, nhu cầu sử dụng tiền của bé gái sẽ cao hơn bé trai do con mong muốn có tiền để mua những thứ mình thích và dành dụm mua các món đồ của thần tượng, quần áo thời trang… Thay vì cấm đoán trẻ sử dụng tiền, bạn có thể cho trẻ một số tiền vừa đủ dùng và không quá nhiều, đồng thời hướng dẫn trẻ sử dụng sao cho đúng.
Lưu ý khi dạy con gái tuổi dậy thì
Không dùng bạo lực về thể chất và tinh thần với trẻ
Như đã nói, các bé gái trong độ tuổi dậy thì sẽ có lòng tự trọng rất cao. Nếu cha mẹ cố tình làm con xấu hổ trước đám đông hoặc dùng roi vọt với con, con sẽ trở nên bất mãn, chai lì và khó dạy hơn. Không những thế, việc dùng bạo lực bằng hành động hay lời nói cũng sẽ làm bạn đánh mất đi cơ hội trở thành bạn của con – một điều vô cùng quan trọng khi thực hiện cách dạy con gái tuổi dậy thì.
La mắng, quát tháo lớn tiếng không phải là cách hiệu quả để đối thoại và giáo dục con, đặc biệt là ở độ tuổi thiếu nữ. Khi bạn bắt đầu lớn tiếng, trẻ sẽ đóng cánh cửa giao tiếp và không muốn nghe phụ huynh nói gì nữa.
Tốt hơn, bạn nên tập cách bình tĩnh hơn rồi mới bắt đầu trò chuyện với trẻ, khoảng thời gian này con cũng sẽ học được cách nhẫn nại, suy nghĩ thấu đáo hơn về việc mình đã làm cho cha mẹ nổi giận.
Không nên quá cấm đoán khi con tiếp xúc với bạn khác giới
“Nhà có con gái như bơm nổ chậm” là vậy, mối quan tâm lớn nhất của các bậc phụ huynh là lo sợ trẻ bị xâm hại tình dục, bị lợi dụng và dụ dỗ vào các vấn nạn tình dục tuổi học trò. Do đó, khi trẻ bắt đầu vào độ tuổi dậy thì, cha mẹ như kiểu “giam lỏng” con ở nhà cả ngày, con đến trường cũng yêu cầu giáo viên không xếp chỗ cho trẻ ngồi gần các bạn nam.
Tuy nhiên, việc giữ con khư khư như thế này gián tiếp làm trẻ vuột mất cơ hội để tăng khả năng giao tiếp, trải nghiệm với cuộc sống, dần dần thiếu những kỹ năng cơ bản, khó hòa nhập với xã hội. Nguy hiểm hơn, trẻ sẽ mất kỹ năng giải quyết vấn đề và phản kháng, đề phòng những cám dỗ cuộc sống.
Thay vì cấm đoán, cha mẹ vẫn nên cho trẻ ra ngoài giao tiếp và phát triển những cung bậc cảm xúc, tình cảm của mình. Cách dạy con gái tuổi dậy thì tốt nhất là trang bị cho con những kiến thức về giáo dục giới tính, tình dục an toàn và kỹ năng bảo vệ bản thân.
Phía trên là tổng hợp những cách dạy con gái tuổi dậy thì bổ ích mà Mẹ và Con muốn chia sẻ với cha mẹ. Hãy là một người cha mẹ và cũng là bạn bè tri kỷ của con, đồng hành cùng con qua cột mốc dậy thì “khó nhằn” này nhé!
