Tivi không chỉ là phương tiện giải trí mà còn là chiếc “phao cứu sinh” cho những ông bố bà mẹ đang nuôi con nhỏ muốn trẻ ngồi im không quấy phá. Tuy nhiên, điều Tạp chí Mẹ và Con muốn bạn cân nhắc chính là sự tiện lợi và nguy hại khi cho trẻ xem tivi quá nhiều. Bởi lẽ, tác hại của việc xem tivi nhiều đối với não bộ của trẻ là vô cùng nghiêm trọng!
Tác hại của việc xem tivi quá nhiều đối với trẻ nhỏ
Nhịp điệu của các chương trình truyền hình luôn diễn ra quá nhanh
Những video Youtube hiện nay đều có nhịp chuyển cảnh rất nhanh. Ví dụ như video có nhiều lượt xem nhất trên thế giới hiện nay Baby Shark, chỉ trong 20 giây đầu đã có khoảng 6 cảnh khác nhau được thay đổi, tức là cứ 3 giây lại chuyển một cảnh. Khi xem những hình ảnh này, bằng trải nghiệm và vốn sống của mình, bộ não người lớn có thể dễ dàng kết nối thành một câu chuyện mạch lạc và có ý nghĩa.
Nhưng bộ não của trẻ nhỏ thì chưa thể làm được điều đó. Trong mắt trẻ, những hình ảnh trên tivi chỉ đơn thuần đang thay đổi liên tục, vui mắt, không có thông điệp, không có nội dung hay câu chuyện nào dù là đơn giản như Baby Shark. Do đó, nếu em bé của bạn thích thú khi xem tivi không phải là do nội dung mà chính bởi sự chuyển cảnh liên tục ấy. Điều này đã được minh chứng trong một thí nghiệm và cho ra kết quả rằng cho tới khi 2 tuổi, trẻ em không thực sự hiểu những gì đang xảy ra trên màn hình. Và phải mất 18 tháng não của trẻ mới phát triển để hiểu các biểu tượng trên màn hình trở thành biểu tượng tương đương trong thế giới thực.
Khi làm quen với nhịp độ quá nhanh từ các chương trình truyền hình, chương trình cho trẻ nhỏ đã khiến các em hình thành mong đợi về một cuộc sống có tốc độ diễn ra nhanh chóng như vậy. Từ đây bé dần mất đi sự kiên nhẫn và tập trung. Bạn sẽ khó dạy bé học cách chờ đợi khi xếp hàng hoặc kiên nhẫn trải qua một quãng đường trên xe buồn tẻ để tới đâu đó mà không quấy khóc, làm nũng, thậm chí ăn vạ…
Xem tivi làm giảm đáng kể sự tương tác và khám phá
Một trong những tác hại của việc xem tivi chính là trẻ không còn khả năng tương tác, khám phá thế giới thật. 2 năm đầu đời là thời điểm quan trọng để trẻ phát triển trí não bởi chỉ riêng 2 năm này kích thước bộ não nhân lên gấp 3 và là giai đoạn phát triển phi thường nhất trong suốt cuộc đời mỗi người. Não bộ có thể thay đổi theo những gì mà môi trường cung cấp. Vậy nên đừng đưa cho con một thế giới kích thích quá nhiều màu sắc, âm thanh và diễn ra nhanh dưới bất kỳ màn hình nào.
Trong những năm đầu tiên này, trẻ cần được biết thế giới này là gì một cách trung thực và cách nó vận hành ra sao chứ không phải cảnh chớp nhoáng như trên tivi. Việc xem tivi làm giảm đáng kể sự tương tác và khám phá. Đối với trẻ nhỏ mà nói, thế giới này chỉ được tìm hiểu và khám phá qua việc chơi và hoạt động chứ không phải bằng việc ngồi hàng giờ trước màn hình không biết cách hồi đáp lại khi trẻ nói trẻ cười. Bố mẹ cần cho con sử dụng tất cả các giác quan và vận động của mình chẳng hạn như cho tất cả mọi thứ vào miệng, lắng nghe âm thanh xung quanh, ngửi mùi hương của hoa lá, tương tác trò chuyện với bố mẹ, chạm vào mọi đồ vật trong thế giới thực…
Trẻ không thể học được ngôn ngữ qua tivi
Ngôn ngữ chỉ được học thông qua các tương tác với người khác, không phải bằng cách nghe thụ động trên tivi. Đây là một tác hại của việc xem tivi bạn không nên xem thường. Nếu bố mẹ không đáp lại nỗ lực giao tiếp của con thì trẻ có thể bỏ lỡ giai đoạn phát triển quan trọng này. Một cách tự nhiên, nếu trẻ thấy gương mặt vui vẻ và cười hạnh phúc của mẹ khi bé nói, trẻ sẽ nhận được tín hiệu khích lệ và lặp đi lặp lại những âm thanh tạo ra dạng phản hồi như thế. Dần dần, trẻ sẽ khám phá ra rất nhiều khả năng của các cơ quan phát âm và tiếp tục thực hiện chúng với sự sung sướng vô cùng.
Thực tế chỉ cần bật tivi ở chế độ nền, ngay cả khi không ai xem cũng đủ để trì hoãn sự phát triển của ngôn ngữ. Với trẻ mới biết đi, trung bình bố mẹ sẽ nói khoảng 940 từ mỗi giờ nhưng nếu xem tivi, con số đó sẽ giảm còn 770 từ. Nhiều người nghĩ còn nói tức là vẫn học được nhưng thực chất ít từ có nghĩa là học ít hơn, học chậm hơn. Bên cạnh đó, một đứa trẻ thường xuyên xem tivi khi đến trường chúng sẽ bị chuyển đổi từ việc học bằng hình ảnh sang nghe. Điều bày ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả học tập ở trường của bé.
Nhiều chương trình thiếu nhi ngày nay bóp méo thế giới thực
Nhiều chương trình dành cho thiếu nhi ngày nay đang thực sự dạy các bé những điều sai lầm bằng cách bóp méo sự thật và vẽ ra một thế giới phi logic. Cho dù là một chương trình truyền hình thực tế nhưng cũng chẳng phải thực tế. Đối với người lớn, bộ phim hoạt hình kinh điển như Tom và Jerry quả thực rất thú vị và hấp dẫn với những tình tiết vui nhộn, gây cười. Nhưng trong mắt các em dưới 3 tuổi, trong thế giới này thì mèo Tom có thể nhảy vào nồi nước sôi và đứng dậy như chưa có chuyện gì xảy ra, chuột bị nổ tung do pháo mà không đau đớn, những nhân vật này có thể bắt và rượt không có điểm dừng, luôn ồn ào, không biết đau và không biết sợ hãi… Tác hại của việc xem tivi này vô cùng nghiêm trọng, nhưng không phải ai cũng nhận ra.
Tất cả chúng ta, những người lớn đều biết điều này là hoàn toàn không có thật nhưng những đứa trẻ thì không nghĩ và không biết điều này. Do đó chúng sẽ học theo bạn mèo Tom đụng vào nước nóng, cắm đầu cắm cổ rượt đuổi để rồi khi có cú va chạm nhẹ thì cơn đau ập tới và cơ thể chẳng thể tự chữa lành như phim. Trong 3 năm đầu này, trẻ đang cố gắng cảm thức về môi trường và đời sống xung quanh nên trẻ cần được thấy thực tại trung thực và nghiêm túc hơn là những điều phi logic trên màn hình tivi kia.
Trẻ luôn tin mọi điều người lớn nói nên nhiệm vụ của bố mẹ và những người xung quanh là thành thật. Thực tại đối với một đứa trẻ là gia đình, trường học, những đứa trẻ xung quanh và những trải nghiệm trực tiếp chứ không phải những con vật “phi thường” được nhân hóa như con người.
Đối với người lớn thực tại có thể khắc nghiệt hơn những gì trên tivi nhưng đối với trẻ nhỏ không có gì kỳ lạ và hấp dẫn hơn chính cuộc sống đời thường. Đừng cố gắng tái tạo những giá trị xung quanh theo cách nhìn của người lớn và ấn vào các chương trình truyền hình, video cho trẻ nhỏ. Điều này chỉ khiến trẻ trở nên lẫn lộn, bối rối và chán ghét hiện thực xung quanh mà thôi.
Cùng con “cai nghiện” tivi
Khi trẻ đã quen với việc xem tivi mỗi ngày thì việc bố mẹ yêu cầu con không được xem tivi nữa dường như là chuyện không thể. Vậy phải làm sao để trẻ có thể không còn nghiện xem tivi và để trẻ không chịu những tác hại của việc xem tivi bạn nhỉ?
Trước tiên, hãy yêu cầu trẻ giảm thời gian xem tivi xuống thay vì ngay lập tức không được xem tivi nữa. Ví dụ con đang quen với việc mỗi tối đều phải xem hai bộ phim hoạt hình trên tivi rồi mới ngủ thì bây giờ bạn có thể cho con chỉ được xem một bộ phim mà thôi. Hãy giảm dần thói quen xấu của con chứ đừng bắt con ngay lập tức thích nghi với một thói quen mới.
Hơn nữa, bố mẹ nên ngồi xem tivi cùng con để kiểm soát các nội dung mà trẻ xem, giải thích, chia sẻ với trẻ các thông tin mà con được tiếp nhận trên tivi để con tiếp cận thông tin đúng, hiểu chính xác thay vì có đánh giá sai lầm về thế giới hiện nay.
Tác hại của việc xem tivi thì nhiều vô số kể. Vì thế, thương con thì đừng để con xem tivi quá sớm và quá nhiều nhé các bố mẹ. Đừng để một ngày chúng ta phải hối hận vì sai lầm của chính mình!
