Khủng hoảng hiện sinh vốn không phải bệnh tâm thần. Đây là trạng thái tâm lý tự nhiên. Tình trạng này có thể xuất hiện trong nhiều giai đoạn của cuộc đời, từ những năm trưởng thành tới tuổi trung niên.
Khủng hoảng hiện sinh là gì?
Khủng hoảng hiện sinh (existential crisis) là trạng thái tâm lý khi bạn bắt đầu có những câu hỏi về ý nghĩa sự tồn tại của mình hay cảm thấy đột nhiên mất định hướng về bản thân. Khủng hoảng hiện sinh gồm các dạng sau:
- Khủng hoảng tuổi trung niên
- Khủng hoảng danh tính
- Khủng hoảng mục đích sống
Việc hiểu bản chất của các loại khủng hoảng này có thể mang đến cho bạn góc nhìn rõ ràng. Từ đó, bạn có thể tìm được cách vượt qua khủng hoảng phù hợp nhất với tình trạng của mình.
Khủng hoảng tuổi trung niên là một trong các dạng khủng hoảng hiện sinh được nhắc tới nhiều nhất. Dạng này thường xảy ra ở người bước sang tuổi 50.
Lúc này, họ sẽ bắt đầu suy ngẫm về giá trị cuộc sống, về các thành tựu đạt được, các cơ hội bỏ lỡ, các ước mơ chưa thành hiện thực và cả về những nỗi lo tuổi già dần kéo đến.
Ở giai đoạn trưởng thành, khủng hoảng danh tính lại là dạng thường gặp. Đây giai đoạn mà nhiều người dễ cảm thấy hoài nghi nhất về bản thân, vai trò của mình đối với cuộc sống.
Cuối cùng, khủng hoảng mục đích sống có thể xuất hiện khi bạn cảm thấy cuộc đời của mình bỗng dưng trống rỗng và vô nghĩa. Điều này làm bạn khao khát tìm kiếm mục đích sống có ý nghĩa.
Nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng hiện sinh
Thay đổi lớn trong cuộc sống
Các thay đổi lớn trong cuộc sống như khi tốt nghiệp, kết hôn, sinh con, nghỉ hưu…, là những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới khủng hoảng hiện sinh. Khi tiến tới các cột mốc này, nhiều người có xu hướng suy ngẫm về cuộc sống, về các lựa chọn đã đưa ra và chặng đường sắp tới. Tình trạng này sẽ khiến họ dễ bị hoang mang, vô định trước cuộc đời hơn, từ đó rơi vào khủng hoảng.
Mất mát cá nhân
Sự mất mát cá nhân như mất người thân, công việc, thậm chí là giấc mơ ấp ủ… là tác nhân thường gặp dẫn tới khủng hoảng hiện sinh. Các sự kiện này dễ khiến chúng ta hoài nghi, bắt đầu đặt câu hỏi về sự tồn tại của mình, mục đích sống của bản thân.
Suy ngẫm triết học
Các câu hỏi về vũ trụ, sự tồn tại của con người và bản chất của thực tại có thể gợi lên những cảm giác sợ hãi, tò mò về những vấn đề hiện sinh. Ngoài ra, khi càng chìm sâu vào các chiêm nghiệm trên, chúng ta dễ trải qua cuộc khủng hoảng về danh tính hay mục đích sống.
Áp lực xã hội
Ở nhiều cộng đồng, giá trị của một người thường được xác định dựa trên vị thế, sự thành công, những cột mốc đã đạt được… Việc thường xuyên đo lường giá trị của mình theo những tiêu chuẩn đó sẽ khiến bạn dễ gặp phải khủng hoảng hiện sinh, đặc biệt là khi đối mặt với sự thay đổi hay trở ngại trong cuộc sống.
Cách giúp bạn vượt qua khủng hoảng hiện sinh
Đối mặt với cuộc khủng hoảng hiện sinh không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội quý giá để bạn khám phá, từ đó phát triển bản thân. Sau đây là những lời khuyên thiết thực giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn, nhờ đó tìm được sự bình yên trong tâm hồn.
Trân trọng những khoảnh khắc hiện tại
Thay vì nuối tiếc về quá khứ và sợ hãi tương lai, bạn hãy cố gắng học cách trân trọng những điều ở hiện tại. Điều này không những giúp bạn sống trọn vẹn, thanh thản mà còn góp phần làm mối liên hệ giữa bạn và môi trường xung quanh thêm sâu sắc. Các phương pháp thực hành sống trong hiện tại phổ biến là thiền định, chánh niệm, thực hành lòng biết ơn…
Viết nhật ký
Cuốn nhật ký là nơi bạn có thể tự do lưu giữ các suy nghĩ, cảm xúc về những vấn đề hiện sinh bản thân đối mặt. Thói quen viết nhật ký còn giúp bạn tập trung vào bản thân, từ đó hiểu rõ hơn về mình để từng bước vượt qua những cơn khủng hoảng trong cuộc sống.
Tâm sự với người thân
Gia đình và bạn bè là những chỗ dựa tinh thần vững chắc, giúp bạn vượt qua nhiều giai đoạn khó khăn. Những cuộc trò chuyện cởi mở với họ có thể làm bạn cảm thấy thoải mái và nhẹ nhàng hơn, đồng thời thông suốt các vấn đề hiện sinh đang gặp phải.
Tìm hiểu triết học hoặc tâm linh
Tìm hiểu sâu về triết học hay tâm linh vừa là dấu hiệu cho thấy bạn đang đối mặt với khủng hoảng hiện sinh, vừa là biện pháp hữu hiệu giúp bạn đối phó với vấn đề tâm lý này. Bằng việc chiêm nghiệm các quyển sách triết học – tâm linh hay tham gia vào những cuộc thảo luận có liên quan, bạn có thể học thêm từ các lời dạy, các quan điểm sâu sắc từ những triết gia hoặc những nhà tâm linh dày dặn kinh nghiệm. Điều này phần nào mang tới cho bạn sự an ủi, giúp lấy lại sự bình yên trong tâm hồn.
Kiên nhẫn với chính mình
Khi đối diện với cuộc khủng hoảng, bạn không nên quá lo lắng, căng thẳng, tự tạo áp lực cho bản thân phải nhanh chóng vượt qua. Thay vào đó, bạn hãy cố gắng bình tĩnh và cho chính mình thời gian, đồng thời tham khảo các biện pháp chăm sóc sức khỏe tinh thần phù hợp để cải thiện tình trạng này.
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia
Khủng hoảng hiện sinh không phải là triệu chứng của những bệnh tâm thần. Đây một trạng thái tâm lý tự nhiên. Tuy nhiên, khủng hoảng hiện sinh vẫn có nguy cơ dẫn tới trầm cảm, rối loạn lo âu.
Đối với trường hợp này, bạn hãy cân nhắc tìm tới những chuyên gia tâm lý. Từ đó, bạn sẽ được tư vấn và hiểu rõ hơn cảm xúc và các mối quan tâm hiện sinh của chính mình.
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ đối diện với khủng hoảng hiện sinh. Tuy vậy, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua trạng thái tâm lý này bằng tư duy và biện pháp thích hợp. Vì thế, bạn đừng ngần ngại liên hệ với bác sĩ hay chuyên gia tâm lý khi có bất cứ cảm xúc tiêu cực hay vướng mắc khó loại bỏ trong cuộc sống.
