Viêm phổi ở trẻ em là một trong những bệnh lý hô hấp nguy hiểm nhất đối với trẻ sơ sinh. Nhiều mẹ thường nhầm lẫn các biểu hiện ban đầu và không kịp thời nhận ra dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh. Chính sự chủ quan và một vài sai lầm trong chăm sóc tại nhà đôi khi khiến tình trạng của con trở nên nghiêm trọng hơn.
Tạp chí Mẹ và Con sẽ giúp mẹ hiểu rõ hơn về dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh, chỉ ra những sai lầm phổ biến khi chăm bé và hướng dẫn cách xử lý đúng đắn, để con luôn được bảo vệ an toàn.
Những hiểu lầm thường gặp về dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Mẹ nhầm lẫn giữa cảm lạnh và viêm phổi
Nhiều mẹ thường nghĩ con chỉ bị cảm lạnh nhẹ khi thấy ho hoặc sổ mũi mà không biết đó có thể là dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh. Sự nhầm lẫn này khiến mẹ chậm trễ trong việc đưa con đi khám, làm bệnh nặng thêm.
Thực tế, dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể khởi phát rất giống cảm lạnh, nhưng con thường thở nhanh hơn, rút lõm ngực hoặc bú kém rõ rệt. Mẹ cần quan sát kỹ từng thay đổi của con để kịp phát hiện sớm.
Mẹ chủ quan vì nghĩ trẻ bú mẹ hoàn toàn sẽ không bị viêm phổi
Nhiều mẹ tin rằng trẻ bú mẹ hoàn toàn sẽ miễn nhiễm với các bệnh đường hô hấp, trong đó có viêm phổi. Tuy nhiên, dù được bú sữa mẹ, bé vẫn có thể mắc bệnh nếu môi trường sống không đảm bảo.
Dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể xuất hiện ngay cả khi bé được chăm rất kỹ, bởi vi khuẩn hoặc virus vẫn có thể xâm nhập qua đường hô hấp khi bé hít phải không khí ô nhiễm hoặc lạnh. Mẹ cần kết hợp giữa việc cho bú và giữ môi trường sống trong lành cho con.
Mẹ nghĩ rằng bé chỉ khó thở do nghẹt mũi
Khi thấy bé thở khò khè, nhiều mẹ chỉ nghĩ con bị nghẹt mũi mà không nhận ra đó là dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh. Việc chỉ nhỏ nước muối hoặc hút mũi mà không đi khám khiến bệnh dễ tiến triển nặng.
Viêm phổi khiến phổi bé viêm nhiễm và cản trở việc trao đổi khí, dẫn đến bé thở nhanh, rút lõm ngực hoặc tím tái môi. Mẹ cần nhận biết rõ sự khác biệt giữa nghẹt mũi thông thường và khó thở do viêm phổi.
Mẹ tin rằng chỉ khi ho nhiều mới là viêm phổi
Không phải bé nào bị viêm phổi cũng ho nhiều. Một số trẻ có dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh nhưng chỉ biểu hiện bằng thở nhanh hoặc bú kém. Nếu mẹ đợi đến khi con ho dữ dội mới lo lắng thì thường đã muộn.
Điều quan trọng là mẹ nên để ý những thay đổi nhỏ nhất trong nhịp thở và hành vi bú của bé. Bất kỳ sự khác thường nào kéo dài cũng có thể là lời cảnh báo sớm của cơ thể con.
Những sai lầm mẹ thường mắc khi chăm con bị viêm phổi tại nhà
Giữ con quá kín và ủ ấm sai cách
Nhiều mẹ sợ con lạnh nên thường quấn bé quá kỹ, khiến bé khó thở và mồ hôi đổ ra nhiều. Khi mồ hôi thấm ngược vào người, bé dễ bị lạnh lại, khiến dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh nặng hơn.
Cách tốt nhất là mẹ chỉ nên mặc cho con vừa đủ ấm, kiểm tra gáy con để biết thân nhiệt phù hợp. Môi trường phòng nên được giữ thoáng khí, sạch sẽ và không quá ngột ngạt.
Tự ý dùng thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ
Một trong những sai lầm nghiêm trọng là mẹ tự cho bé uống kháng sinh hoặc thuốc ho theo kinh nghiệm. Việc này không chỉ làm sai lệch dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh mà còn gây kháng thuốc nguy hiểm.
Cơ thể trẻ sơ sinh rất yếu, mọi loại thuốc đều cần được bác sĩ chỉ định rõ ràng về liều lượng và thời gian dùng. Mẹ không nên tự ý xử lý vì có thể làm bệnh tiến triển nặng và khó điều trị hơn.
Không theo dõi hơi thở và nhịp bú của con mỗi ngày
Mẹ thường quan tâm đến việc bé ăn bao nhiêu mà ít để ý bé thở thế nào. Tuy nhiên, hơi thở là yếu tố quan trọng nhất để phát hiện sớm dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh.
Nếu bé thở nhanh hơn bình thường, rút lõm ngực, hoặc bú yếu, đó có thể là tín hiệu cảnh báo nguy hiểm. Mẹ nên ghi nhận và thông báo với bác sĩ thay vì chờ đợi tự khỏi.
Để phòng quá kín hoặc bật điều hòa sai cách
Khi con bị ho, nhiều mẹ đóng kín cửa để tránh gió, khiến không khí trong phòng bí và vi khuẩn dễ sinh sôi. Việc bật điều hòa quá lạnh hoặc thổi trực tiếp vào bé cũng làm dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh trở nên nghiêm trọng hơn.
Phòng bé nên được giữ thông thoáng, nhiệt độ ổn định khoảng 26–28°C và có độ ẩm vừa phải. Mẹ có thể mở cửa sổ nhẹ để không khí lưu thông tốt hơn, giúp con dễ thở.
Bỏ qua việc làm sạch mũi họng cho bé hàng ngày
Nhiều mẹ sợ bé đau nên không dám vệ sinh mũi họng, nhưng đây lại là việc cần thiết để ngăn vi khuẩn tích tụ. Nếu không làm sạch, dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể xuất hiện do vi khuẩn lan từ mũi họng xuống phổi.
Mẹ nên nhỏ nước muối sinh lý mỗi ngày cho bé và hút nhẹ dịch mũi khi cần. Việc làm này không chỉ giúp con dễ thở mà còn hỗ trợ phòng ngừa viêm phổi tái phát.
Không đưa con đi tái khám đúng lịch
Khi bé đỡ ho hoặc hết sốt, nhiều mẹ nghĩ con đã khỏi và ngừng điều trị. Tuy nhiên, dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể vẫn còn tiềm ẩn nếu không được theo dõi đến khi phổi phục hồi hoàn toàn.
Tái khám đúng lịch giúp bác sĩ kiểm tra phổi, điều chỉnh thuốc và đánh giá tiến triển bệnh. Mẹ không nên chủ quan mà cần kiên trì cho con điều trị đủ liệu trình.
Cách chăm sóc và phòng ngừa viêm phổi cho trẻ sơ sinh tại nhà
Giữ môi trường sống sạch sẽ và thông thoáng
Không khí trong lành là “liều thuốc” quý giúp phổi con khỏe mạnh. Mẹ nên tránh khói thuốc, bụi và hóa chất có mùi mạnh trong nhà để giảm nguy cơ xuất hiện dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh.
Mẹ cũng nên thường xuyên giặt chăn, ga, gối và khử khuẩn đồ chơi của bé để ngăn vi khuẩn phát triển. Một môi trường trong sạch sẽ giúp bé dễ thở và ngủ ngon hơn.
Tăng sức đề kháng tự nhiên cho con
Sức đề kháng là yếu tố quan trọng giúp con chống lại các bệnh hô hấp. Sữa mẹ chính là nguồn dinh dưỡng quý giá giúp giảm dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh và hỗ trợ phục hồi nhanh hơn.
Mẹ nên bổ sung dinh dưỡng cho bản thân thật đầy đủ để sữa có chất lượng tốt. Bé được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu sẽ có hệ miễn dịch vững vàng hơn.
Giữ ấm cơ thể bé đúng cách
Giữ ấm cho trẻ sơ sinh đúng cách giúp con tránh nhiễm lạnh – yếu tố làm tăng nguy cơ dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh. Mẹ chỉ nên mặc cho bé nhiều hơn một lớp so với người lớn và đội mũ khi trời lạnh.
Khi tắm cho bé, mẹ nên tắm trong phòng kín gió, dùng nước ấm và lau khô nhanh. Giữ ấm lòng bàn chân và ngực bé cũng là cách hữu hiệu để bảo vệ hệ hô hấp.
Chủ động tiêm phòng đúng lịch
Tiêm phòng giúp bé có kháng thể chống lại nhiều tác nhân gây bệnh, trong đó có vi khuẩn phế cầu. Nếu mẹ lơ là, dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể xuất hiện do bé chưa có đủ miễn dịch.
Mẹ cần lưu lịch tiêm đầy đủ và đưa con đi đúng hẹn. Việc chủ động tiêm phòng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ viêm phổi ngay từ đầu.
Luôn quan sát con và lắng nghe cơ thể bé
Mỗi tiếng thở, mỗi cử động nhỏ của bé đều là tín hiệu đáng chú ý. Mẹ nên lắng nghe nhịp thở, quan sát da, môi và phản ứng bú của con để phát hiện sớm dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh.
Sự tinh tế và kiên nhẫn của mẹ là “chìa khóa vàng” giúp con được điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm không chỉ cứu bé khỏi nguy hiểm mà còn giảm thiểu di chứng lâu dài.
Viêm phổi là căn bệnh đáng sợ đối với trẻ sơ sinh, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu mẹ hiểu rõ dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh và biết cách chăm sóc đúng. Những sai lầm nhỏ trong sinh hoạt hàng ngày đôi khi lại là nguyên nhân khiến con chịu đau đớn không đáng có. Mẹ hãy luôn quan sát, yêu thương và hành động kịp thời khi thấy bất thường ở con. Bởi chỉ cần một chút chú ý, mẹ đã có thể giúp con vượt qua cơn bệnh an toàn và khỏe mạnh hơn mỗi ngày.
