Chất béo là gì nhỉ?
Chất béo là một trong những nhóm chất dinh dưỡng chính. Nghĩa là thiếu gì thì thiếu, thiếu chất béo (cũng như thiếu những nhóm chất dinh dưỡng chính) thì cơ thể sẽ có chuyện ngay! Nghe nhắc đến chất béo, bạn thường hình dung ngay đến những miếng mỡ ngồn ngộn, ngán tận cổ. Song, chất béo không chỉ có mỡ heo, mỡ bò như thế. Chất béo còn có cả trong cá, trong dầu thực vật như dầu mè, dầu phộng, dầu ô-liu…
Tại sao chất béo quan trọng?
Trước hết, bởi vì chất béo là nguồn sinh năng lượng. Bạn hình dung nhé, 1g chất béo khi “đốt cháy” trong cơ thể sẽ cho ra 9Kcal. Trong khi đó, 1g chất đạm hay chất bột thì chỉ cho ra được 4Kcal mà thôi. Chưa hết, còn một yếu tố quan trọng nữa. Chất béo là dung môi rất tốt để hòa tan các vitamin A, D, E, K. Hiểu nôm na là cơ thể trẻ muốn hấp thu và sử dụng tốt các vitamin này thì bắt buộc cần dầu mỡ.
Trẻ thừa chất béo sẽ gặp nhiều nguy cơ bệnh tật. Nhưng trẻ thiếu chất béo cũng sẽ… gặp nguy cơ nhiều không kém! Bạn nên biết rằng chất béo tham gia trực tiếp vào cấu tạo các tế bào và dịch thể của các tổ chức, đặc biệt là tổ chức não. Các axit béo không no (như DHA mà nhiều bà mẹ thường nghe nhắc) là yếu tố cần thiết để cấu tạo màng tế bào, các tổ chức liên kết, tổ chức thần kinh.
Nếu trẻ thiếu chất béo, thì…?
Bạn chỉ cần hình dung một điều đơn giản nhất thế này: Trọng lượng não lúc sinh chỉ nặng 350g, nhưng khi trẻ 1 tuổi thì trọng lượng não nặng gấp 3 lần (khoảng 1.100g). Làm được điều đó, bắt buộc cần chất béo vì não bộ và các mô thần kinh đều đặc biệt giàu chất béo. Có thể bạn không biết, nhưng chính trong quá trình bú mẹ, bạn đã cung cấp cho con một hàm lượng chất béo cao rồi. Khi trẻ bắt đầu quá trình ăn dặm, rồi ăn ngoài, rồi lớn khôn, chất béo vẫn đóng vai trò không thể thiếu trong suốt quá trình phát triển đó. Vậy thì chuyện gì sẽ xảy ra với não bộ của trẻ, với hệ thần kinh, sự trưởng thành của trẻ nếu như cơ thể thiếu chất béo?
Khi trẻ đến tuổi dậy thì, chất béo vẫn tiếp tục đóng vai trò hết sức quan trọng. Chất béo tham gia vào quá trình hình thành và cấu trúc của các hormon sinh dục, duy trì sự mềm mại của làn da. Một cô bé, cậu bé lớn lên với vóc dáng phổng phao đầy đặn hay sẽ… “trước sau như một”, da dẻ cằn cỗi khô khan đều chính là nhờ chất béo.
Thế thì, bạn nên cho trẻ sử dụng chất béo nào?
Có lẽ nhiều người cũng từng đọc trên báo chí rằng chất béo thực vật nhìn chung là tốt. Bạn có thể chủ động rót vào tô canh của trẻ một muỗng nhỏ dầu mè, dầu hướng dương, dầu ô-liu trong các bữa ăn như cách bổ sung chất béo cho trẻ. Tuy nhiên, cũng xin được nhắc thêm đến chất béo từ động vật. Nhiều người rất e ngại loại chất béo này vì mỡ động vật chứa nhiều cholesterol, vốn là thứ nghe rất “ám ảnh” mỗi khi nhắc tới. Nhưng kỳ thực, chuyện cấm tiệt hẳn chất béo nguồn gốc động vật không hề tốt như bạn tưởng, vì với trẻ em, cholesterol cũng đóng một số vai trò cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
Cũng cần nói thêm, chất béo động vật không chỉ có nghĩa là… mỡ. Đó còn là trứng, sữa, thịt, cá… Vì vậy, thay vì ép con ăn một miếng mỡ sẽ làm trẻ rất ngán, bạn có thể nhờ đến sự cứu trợ của 1 ly sữa tươi nguyên kem, một ít cá với lớp da và mỡ mỏng, ít ngán bên trong chẳng hạn.
(Chuyên gia dinh dưỡng – Bác sĩ Đinh Thị Kim Anh tư vấn)
