Bắt nạt công sở là một hành vi gây tổn thương về thể chất hoặc tinh thần cho người khác tại nơi làm việc, có thể là cả hai. Bắt nạt công sở có thể diễn ra ở bất kỳ đâu, từ các công ty lớn đến các doanh nghiệp nhỏ. Bắt nạt xuất hiện trong các ngành nghề khác nhau và tại những cấp bậc khác nhau.

Tình trạng bắt nạt ở công sở không chỉ ảnh hưởng đến nạn nhân mà còn gây ra những hậu quả tiêu cực cho tổ chức và xã hội.

Thực trạng bắt nạt công sở hiện nay

Theo một bài viết đăng tải trên Harvard Business Review, gần 50 triệu người lao động ở Hoa Kỳ (khoảng 30%) bị ảnh hưởng bởi bắt nạt công sở. Tại Ấn Độ, tỷ lệ này được báo cáo là cao hơn, từ 46% đến 55%.

Tại Đức, tỷ lệ này khá thấp, chỉ 17%, nhưng vẫn không thể bỏ qua. Tại Việt Nam, chưa có số liệu thống kê chính xác về bắt nạt tại công sở. Nhưng theo khảo sát thì tỷ lệ bắt nạt tại châu Á cao hơn khoảng 11% so với tại châu Âu hay Úc.

Những kẻ bắt nạt thường là những người có quyền lực hoặc nghĩ rằng họ vượt trội hơn những người khác. Họ có thể là sếp, đồng nghiệp, cấp dưới hoặc khách hàng của người bị bắt nạt. Ngược lại, nạn nhân thường là những người yếu thế, không có khả năng tự vệ.

Tuy nhiên, bất cứ ai cũng có thể trở thành nạn nhân của bắt nạt công sở. Bạn tài giỏi, bạn vẫn có thể bị bắt nạt. Bạn tốt bụng, bạn hoàn toàn có thể bị bắt nạt. Bạn ít nói, cũng có gì đảm bảo bạn sẽ tránh khỏi bị bắt nạt.

Nhận diện hành vi bắt nạt công sở

Bắt nạt công sở có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, như:

Lời nói: Chửi mắng, xúc phạm, nói xấu, làm nhục, vu khống, cố ý xúc phạm đến hình ảnh của người khác,…
Hành động: Làm tổn hại đến sức khỏe và sự an toàn, đe dọa, áp bức, cô lập, ăn cắp chất xám, tước đoạt công lao động, phân biệt đối xử, thưởng phạt không công bằng,…
Liên quan đến công việc: Giao việc quá sức hoặc không liên quan đến chuyên môn, gây khó dễ hoặc can thiệp vào công việc của người khác, không cung cấp thông tin hoặc cố tình gây hiểu lầm về công việc,…
Tổ chức: Bắt nạt công sở có thể là một hành động mang tính hệ thống, khi một tổ chức chấp nhận, cho phép hoặc thậm chí khuyến khích tình trạng bắt nạt. Điều này có thể bao gồm việc đặt ra những mục tiêu không thực tế, ép làm thêm giờ, hoặc phân biệt đối xử với những người không đáp ứng được yêu cầu.

Dấu hiệu nhận biết bị bắt nạt

Bắt nạt công sở có thể khó nhận biết vì hành vi không phải lúc nào cũng lộ rõ. Thái độ bắt nạt này có thể rất tinh vi và ẩn nấp. Một cách hữu ích để xác định bắt nạt công sở là xem xét cách mà người khác nhìn nhận hành vi đó. Nếu mọi người đều cảm thấy có vấn đề thì khả năng cao có sự bắt nạt đang diễn ra. Một số dấu hiệu nhận biết có thể bao gồm:

Lo lắng, căng thẳng, buồn chán hoặc mất tự tin khi đi làm
Cảm thấy không được tôn trọng, công bằng hoặc giá trị tại nơi làm việc
Cảm thấy không có quyền lựa chọn hoặc kiểm soát về công việc của mình
Cảm giác không có ai ủng hộ hoặc giúp đỡ mình khi gặp khó khăn
Không muốn giao tiếp nơi công sở hoặc gần gũi với đồng nghiệp hoặc sếp
Cảm thấy bị áp lực hoặc đe dọa để làm những điều mình không muốn
Cảm thấy bị cô lập, loại trừ hoặc phân biệt đối xử tại nơi làm việc
Bị gây khó dễ, bị can thiệp hoặc thậm chí phá hoại công việc của mình
Bị quấy rối nơi công sở, lăng mạ, chế giễu hoặc làm nhục tại nơi làm việc

Hậu quả bắt nạt công sở

Việc bắt nạt công sở không chỉ làm ảnh hưởng tới nạn nhân mà còn gián tiếp gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Ảnh hưởng đến sức khoẻ của nạn nhân: Bị bắt nạt ở công sở khiến nạn nhân tổn thương cả về sức khỏe tinh thần và thể chất, một số hệ luỵ có thể gặp là căng thẳng, lo lắng, trầm cảm, khó ngủ, suy giảm lòng tự trọng, rối loạn ăn uống, huyết áp cao, các vấn đề về đường tiêu hoá và nhiều rắc rối khác.
Ảnh hưởng đến kết quả công việc: Bắt nạt ở công sở có thể làm giảm hiệu suất, chất lượng và sự hài lòng của nạn nhân trong công việc.
Ảnh hưởng đến nhiều mặt của công ty: Bắt nạt công sở không chỉ gây hại cho cá nhân mà còn làm giảm năng suất, uy tín và lợi nhuận của công ty. Khi hình ảnh công ty bị gắn với bắt nạt công sở thì hoàn toàn có thể dẫn đến khủng hoảng truyền thông.

Cách đối phó với nạn bắt nạt công sở

Bắt nạt công sở là một vấn đề khó giải quyết, nhưng không phải là không thể. Nếu bạn đang bị bắt nạt tại nơi làm việc, bạn có thể áp dụng một số cách sau đây để bảo vệ bản thân và tìm cách giải quyết:

Tự tin và tự trọng: Bạn chú ý giữ lòng tự trọng và niềm tin. Tuyệt đối không nên tự trách mình hoặc cho rằng bạn xứng đáng bị bắt nạt.
Giữ bình tĩnh và lịch sự: Tránh để cho cảm xúc chi phối hành động. Bạn không nên trả đũa, gây gổ hoặc xúc phạm kẻ bắt nạt. Điều này có thể khiến tình huống trở nên tồi tệ hơn. Thể hiện sự phản đối rõ ràng, dứt khoát nhưng không mất kiểm soát.
Giữ bằng chứng: Hãy thu thập mọi bằng chứng liên quan đến hành vi bắt nạt mà bạn gặp phải. Bạn có thể ghi lại ngày giờ, địa điểm, người liên quan, hành vi bắt nạt, nhân chứng, hậu quả và cách ứng xử của bạn. Những ghi chép này có thể giúp bạn chứng minh được sự thật khi cần thiết.
Tìm kiếm sự ủng hộ: Bạn có thể tìm kiếm sự ủng hộ từ những người khác, như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, cấp trên, nhân viên nhân sự, luật sư hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi người lao động.
Tố cáo kẻ bắt nạt: Nếu những cách trên không hiệu quả, bạn có thể tố cáo kẻ bắt nạt cho cấp trên hoặc cơ quan có thẩm quyền. Đây là lúc những bằng chứng phát huy tác dụng.

Bắt nạt công sở là một hiện tượng độc hại không nên tồn tại trong môi trường làm việc chuyên nghiệp và hiệu quả. Bắt nạt trong công sở không chỉ gây hại cho nạn nhân mà còn làm giảm năng suất, chất lượng và uy tín của tổ chức. Do đó, mỗi người chúng ta cần phải có ý thức và trách nhiệm để ngăn chặn và xử lý một cách kịp thời và hợp lý.