Nghiên cứu đã chứng minh việc kề xúc da kề da giữa mẹ và bé ngay sau sinh không chỉ có ảnh hưởng tích cực, là cầu nối truyền tải tình cảm giữa mẹ và bé, mà còn mang lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe của trẻ.
Những giờ đầu tiên sau sinh là một cú sốc lớn với trẻ sơ sinh. Trong nhiều nền văn hóa, trẻ được quấn da kề da với mẹ ngay sau sinh là cách tuyệt vời để mẹ và con sớm phục hồi sau một hành trình gian nan và tràn ngập cảm xúc, là phương thức hữu hiệu kết nối tình mẫu tử và cú hích mạnh khuyến khích bé bắt đầu bú mẹ.
Thế nào là kề xúc da kề da?
Phương pháp mẹ ấp con “da – tiếp – da” (skin – to – skin) được WHO đặc biệt khuyến khích cho tất cả trẻ sơ sinh, kể cả trẻ sinh đủ tháng và mạnh khỏe.
Phương pháp mẹ “da kề da” sau sinh được WHO đặc biệt khuyến khích cho tất cả trẻ sơ sinh (Ảnh minh họa).
Da kề da sau sinh đã là một biện pháp khoa học. Theo đó, ngay sau khi sinh, trẻ sơ sinh ngay sau khi sinh, còn trần truồng sẽ được đặt ngay trên bụng, trong lòng người mẹ, da – kề – da với mẹ.
Theo y học, ngực trần của mẹ là nơi hoàn hảo cho trẻ sơ sinh phục hồi sau những căng thẳng của hành trình “vượt cạn”. Đó là nơi thoải mái, bình yên và ấm áp nhất để bé bắt đầu cuộc sống bên ngoài bụng mẹ. Trừ khi cần có sự can thiệp y tế ngay lập tức, nếu không các bé nên được nghỉ ngơi trên ngực của mẹ ít nhất một giờ sau khi bé chào đời.
Lợi ích của việc kề xúc da kề da sau sinh
Với trẻ sơ sinh
1. Da kề da sau sinh giúp trẻ giữ hơi ấm, ổn định thân nhiệt, nhịp tim, nhịp thở và đường huyết
Duy trì nhiệt độ cơ thể là điều hết sức quan trọng đối với trẻ sơ sinh. Sự chuyển tiếp từ môi trường ấm áp trong tử cung ra môi trường ngoài lạnh lẽo, cộng thêm làn da ẩm ướt khiến trẻ rất dễ bị nhiễm lạnh.
Sau khi sinh, ngực của phụ nữ sau sinh có thể ấm hơn 2ºC so với các bộ phận khác của cơ thể và khi da kề da sẽ được truyền hơi ấm, điều hòa thân nhiệt, thậm chí là hơi thở của mẹ cũng giúp điều chỉnh nhịp thở của trẻ. Chỉ trong vòng vài phút sau khi kề xúc da kề da, ngực mẹ sẽ tự điều chỉnh để làm ấm hay làm mát bé sơ sinh, tùy theo nhu cầu của trẻ. Nếu mẹ sinh đôi thì ngực mẹ cũng có thể phản ứng độc lập để chăm cho cả hai bé cùng lúc.
Tiếp xúc da kề da cũng giúp cơ thể bé học cách tự điều chỉnh, giữ ổn định các chỉ số sinh học cơ bản như nhịp tim, nhịp thở, huyết áp và đường máu.
2. Tiếp xúc sau sinh giúp trẻ sơ sinh dễ dàng bú mẹ và được bú sữa mẹ hoàn toàn
Kề xúc da kề da giúp khởi động hành vi tìm vú bản năng của trẻ. Bé sẽ ngậm bắt vú nhiều hơn và chính xác hơn. Nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ bé bú mẹ ngay trong giờ đầu sau khi sinh tăng gấp đôi nếu bé được kề xúc “da kề da” ngay thay vì bị quấn chặt trong tã.
3. Giúp tình thần trẻ thoải mái, ít khóc và bảo vệ bé khỏi tác hại của việc tách khỏi mẹ
Nếu bị tách khỏi mẹ ngay khi mới sinh, theo bản năng tự nhiên, đầu tiên bé sẽ khóc. Nghiên cứu cho thấy trẻ bị cách ly khỏi mẹ có số lần khóc nhiều gấp 10 lần và thời gian khóc dài hơn 40 lần so với trẻ được kề xúc ‘da kề da’ với mẹ.
Những cơn khóc ngặt nghẽo không tốt cho trẻ sơ sinh. Chúng có thể ảnh hưởng tới chức năng phổi, làm tăng áp lực nội sọ, trì hoãn việc đóng lỗ thông liên nhĩ và tăng hoóc môn gây stress. Khi này hoóc môn stress tăng ồ ạt, thân nhiệt giảm, nhịp tim giảm và đường huyết giảm. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cách ly mẹ và con kéo dài có thể ảnh hưởng tới sự phát triển xã hội và phát triển cảm xúc của trẻ sau này.
Theo nghiên cứu, biện pháp da kề da giữa mẹ và con chỉ trong vòng 20 phút đã giúp làm giảm 67-72% nồng độ cortisol (hoóc môn gây stress) trong cơ thể bé. Kề cận mẹ cũng giúp bé đỡ đau và nhanh chóng phục hồi sau cuộc đẻ. Giúp bé ít quấy khóc và ít căng thẳng hơn.
4. Trẻ ngủ ngon và sâu hơn
Việc tiếp xúc da kề da khiến trẻ cảm thấy an toàn, gần gũi. Trong thời gian tiếp xúc “da kề da” với mẹ, phần lớn trẻ ngủ thiếp đi một cách dễ dàng và đạt được trạng thái ngủ sâu tự nhiên kéo dài 60 phút hoặc hơn. Điều này rất quan trọng vì giai đoạn ngủ sâu là một trong những yếu tố thuận lợi nhất giúp đẩy nhanh quá trình trưởng thành của não.
5. Tạo điều kiện cho sự phát triển tối ưu của não
Khi mới chào đời, não của trẻ chưa trưởng thành hoàn toàn và có kích thước bằng 25% của người lớn. Kề xúc da kề da là một trải nghiệm đòi hỏi sự tham gia của nhiều cơ quan cảm giác. Sự tiếp xúc này giúp phát triển các đường dẫn truyền thần kinh, thúc đẩy sự trưởng thành của các hạch hạnh nhân. Các hạch này liên quan tới quá trình hình thành cảm xúc, tạo lập trí nhớ và kích hoạt hệ thần kinh giao cảm.
6. Tăng cường hệ miễn dịch
Tiếp xúc da kề da giúp bé thu nạp các vi khuẩn quen thuộc từ làn da của mẹ. Tiếp theo, cơ thể mẹ sẽ sản xuất các kháng thể chống lại vi khuẩn có trong môi trường của cả mẹ và của con. Các kháng thể này được truyền sang con thông qua sữa mẹ, giúp bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng.
Sự thu nạp các vi khuẩn quen thuộc của mẹ trên cơ thể bé sơ sinh cũng khiến các vi khuẩn và virus xa lạ, mới xuất hiện trong môi trường sinh nở, có ít cơ hội xâm nhập. Điều này đặc biệt quan trọng đối với trẻ sinh mổ vì các bé thường không được tiếp xúc với vi khuẩn lành ở đường sinh dục của mẹ.
7. Kích thích tiêu hóa và giúp trẻ tăng cân
Chỉ sau 1 giờ tiếp xúc da kề da, do trẻ được ủ ấm, cơ thể không thất thoát năng lượng để duy trì thân nhiệt. Và năng lượng này dùng vào việc tăng trưởng ở bé. Hệ tiêu hóa của bé sẽ được phục hồi về trạng thái cân bằng tối ưu trong thời gian này. Dây thần kinh phế vị được kích hoạt, dẫn tới tăng kích thước các vi mao trong lòng ruột bé sơ sinh làm diện tích bề mặt ruột tăng, khả năng hấp thu chất dinh dưỡng được cải thiện.
Chăm sóc da kề da cũng làm giảm hàm lượng cortisol và somatostatin ở trẻ, tạo điều kiện cho bé hấp thu và tiêu hóa thức ăn tốt hơn, ít bị rối loạn tiêu hóa hơn.
Phương pháp này còn giúp trẻ được bú mẹ sớm và nhận những vi khuẩn có lợi trong sữa, tăng cường hệ thống miễn dịch cho trẻ.
Đối với bà mẹ
1. Mẹ nhanh chóng phục hồi sau sinh
Không chỉ mang lại lợi ích cho trẻ, da kề da sau sinh còn giúp giảm tổn thương tối đa nguy cơ mẹ mắc căn bệnh trầm cảm. Nguyên nhân do những hành động như rúc, bú, hôn, ngửi mùi em bé sẽ giúp mẹ tiết ra tiết tố hạnh phúc, thoải mái, giảm đau đớn.
Một nghiên cứu trên tạp chí Pediatrics cho thấy, phương pháp da kề da 3 giờ một ngày sẽ giúp trẻ giảm khóc đến 45% và cũng gián kề giúp người mẹ bớt căng thẳng, giảm nguy cơ trầm cảm sau sinh.
2. Tăng tình mẫu tử
Do không bị cách ly với con nên tăng cường được mối tương tác giữa mẹ và con, tăng cảm giác tự tin, tăng khả năng chăm sóc con cũng như giảm lo lắng và sợ hãi đối với người mẹ.
Da kề da sau sinh làm tăng tình mẫu tử (Ảnh minh họa).
Khi ôm ấp con trên ngực, mẹ sẽ cảm thấy hạnh phúc, thư giãn và yêu thương con vô cùng. Đó là do cơ thể mẹ tiết ra hormone tình yêu dành cho con. Bên cạnh đó, khi trẻ nhận được mùi vị của mẹ ôm trong lòng trẻ cũng sẽ “đánh hơi” tìm ti mẹ.
3. Giúp mẹ nhiều sữa hơn
Sự gia tăng hoóc môn oxytocin và prolactin của mẹ trong những giờ đầu sau sinh giúp tăng sản xuất sữa về lâu dài. Mẹ gặp khó khăn trong cho con bú thường có được sự cải thiện gần như tức khắc nhờ thực hành tiếp xúc da tối thiểu 60 phút mỗi lần, 1-2 lần mỗi ngày. Da kề da giúp kích thích hormone kích thích việc sản xuất sữa. Sữa sẽ được tiết ra thường xuyên hơn và nhờ đó, mẹ có nhiều sữa hơn.
Da kề da sau sinh là một phương pháp được Tạo Hóa lập trình để bé sơ sinh được cận kề mẹ vì điều này tốt cho cả mẹ và trẻ và giúp bé có cơ hội sống sót.
“Da kề da” sau sinh là một phương pháp được Tạo Hóa lập trình để trẻ sơ sinh có cơ hội sống sótn (Ảnh minh họa).
Da kề da sau sinh đang là phương pháp được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới và đã được áp dụng tại một số bệnh viện ở Việt Nam.
