Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới – WHO, băng huyết sau sinh là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong ở các bà mẹ trên thế giới mỗi năm, và xếp hàng đầu về mức độ nguy hiểm trong số các tai biến của quá trình sinh nở.
Nguyên nhân chính dẫn đến tử vong ở các bà mẹ
Sản phụ được xác định là bị băng huyết sau sinh nếu như trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh, lượng máu tiếp tục ra khoảng 500ml trở lên. Những nguyên nhân thường gặp nhất là:
- Thời gian chuyển dạ của người mẹ quá dài. Nhất là trong trường hợp sinh con đầu lòng.
- Thai nhi quá to (trên 4kg).
- Sản phụ trước kia đã từng nạo hút thai nhiều lần khiến niêm mạc tử cung bị viêm nhiễm. Trường hợp này, bác sĩ có thể phải tiến hành cắt bỏ tử cung khi không cầm được máu.
- Sản phụ bị rối loạn đông máu trước đó mà không biết.
- Sản phụ mang đa thai, nhiễm trùng ối, bị tiểu đường, có bất thường ở nhau thai, rách cổ tử cung, tử cung có u…
- Ngoài ra, còn có thể bị băng huyết sau sinh nếu áp dụng phương pháp giục sinh không đúng cách. Vì vậy, các bác sĩ sản khoa khuyến cáo chỉ dùng các phương pháp giục sinh khi thật cần thiết và phải theo dõi rất chặt chẽ, thực hiện đúng kỹ thuật, nếu không nguy cơ băng huyết sau khi sinh của sản phụ sẽ tăng cao.
Nên chú ý rằng không chỉ ngay tức thời sau khi sinh. Sản phụ cần được theo dõi mà người nhà cần quan tâm đến sản phụ suốt những ngày trong tuần lễ đầu tiên sau sinh. Có những trường hợp một vài ngày sau sinh, hiện tượng băng huyết ồ ạt mới xuất hiện.
Trường hợp này được gọi là chảy máu sau sinh thứ phát, có thể do tử cung nhiễm khuẩn hoặc còn sót nhau. Nếu lúc này sản phụ đã về nhà và chủ quan không quay lại kiểm tra ngay thì dễ trở tay không kịp.
Ngoài ra, những bà mẹ mới sinh con lần đầu, chưa có nhiều kinh nghiệm cần hỏi bác sĩ để phân biệt sản dịch với băng huyết sau sinh. Sản dịch là chất dịch chảy ra từ vùng kín suốt vài tuần đầu sau khi sinh.
Thông thường sản dịch chỉ có màu đỏ trong vòng 4 ngày sau khi sinh, không quá mức nhiều. Sau đó sẽ chuyển sang màu hồng. Ðến khoảng ngày thứ 10 thì chuyển sang màu nâu sẫm rồi ngày càng nhạt màu đi, ít đi, sau cùng hết hẳn.
Ngược lại, nếu thấy sản dịch đỏ tươi dần lên như màu máu, ra những cục máu đông, ra máu không giảm mà ngày càng tăng lên, kèm theo các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, thở hổn hển, nhịp tim nhanh, sốt… thì cần tức tốc báo cho bác sĩ.
Việc tôn trọng quá trình chuyển dạ tự nhiên sẽ làm giảm tình trạng băng huyết sau sinh.
Trẻ vẫn có thể gặp băng huyết sau sinh
Không ít trường hợp, sản phụ bị băng huyết sau khi sinh ngay trong lần sinh đầu, khi độ tuổi chỉ mới ngoài 20. Vì vậy, bạn không nên chủ quan rằng tai biến này chỉ xảy ra với những phụ nữ lớn tuổi khi sinh nở.
Những việc bạn có thể làm để hạn chế nguy cơ xảy ra băng huyết sau sinh là nên khám thai đầy đủ theo lịch hẹn của bác sĩ trong suốt chín tháng thai kỳ, để nếu có bất thường nào thì bác sĩ đã có thể dự phòng trước, tiên liệu trước và có những chuẩn bị sẵn sàng đối mặt với tình trạng nguy hiểm nhất.
Thứ đến, nên chọn những bệnh viện lớn, có trang thiết bị đầy đủ, có nhiều bác sĩ giỏi để làm nơi đón bé chào đời. Ðặc biệt, trong trường hợp bạn có những bất thường về thai nghén, đã được cảnh báo có thể xảy ra tình trạng băng huyết sau khi sinh như bé quá lớn, tuổi của mẹ đã cao, mẹ mang bệnh lý nội khoa mãn tính hay cấp tính…
Ở các bệnh viện này, nếu xảy ra trường hợp cần cấp cứu sản khoa thì tính mạng của sản phụ sẽ đỡ bị đe dọa hơn là ở các tuyến cơ sở, trung tâm y tế phường xã…
Suốt thời gian chín tháng thai kỳ, bạn cũng nên quan tâm đến chế độ dinh dưỡng của mình chặt chẽ, tránh tình trạng thiếu máu cũng như tránh để thai nhi quá nặng cân.
Trong suốt thời kỳ hậu sản (được tính từ sau khi cuộc vượt cạn hoàn tất cho đến 42 ngày sau khi sinh), người nhà cần chăm sóc sản phụ chu đáo, nếu có bất thường nào phải báo ngay cho bác sĩ.
Những bất thường này có khi xuất hiện từ từ, cũng có khi xuất hiện đột ngột và diễn biến rất nhanh chóng, dễ dẫn đến tử vong cho mẹ nên không được phép xem thường.
Một điều rất quan trọng cũng cần chú ý là sản phụ sau khi sinh xong phải được nghỉ ngơi hoàn toàn, tuyệt đối không làm việc nặng nhọc, không được để cho tức giận, lo buồn quá mức vì tất cả những điều này có thể gây nên hậu quả, ra băng huyết trở lại.
Trong giai đoạn này, cần giữ gìn vùng kín thật sạch sẽ, không đặt bất kỳ vật gì vào âm đạo để tránh nhiễm trùng. Tuyệt đối không thực hiện việc gần gũi chăn gối vợ chồng nếu thấy còn ra sản dịch để tránh nhiễm trùng. Ngoài ra, cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, uống nhiều nước để cơ thể mau phục hồi trở lại.
