Trẻ thiếu chất đạm dễ bị suy dinh dưỡng, chọn “đạm” nào cho trẻ?

Lỡ mà thiếu đạm, con bạn sẽ… thế này!

Vâng, nếu lỡ thiếu đạm, con bạn sẽ gặp phải các triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, thường xuyên bị nhiễm trùng, mắc các bệnh về huyết áp, mệt mỏi, suy dinh dưỡng, cơ thể không phát triển hoàn thiện được. Nếu thiếu chất đạm một thời gian dài, tình trạng suy dinh dưỡng ngày càng nghiêm trọng thì sẽ chuyển sang thiếu máu, thiếu sắt. Sức đề kháng của trẻ bị suy yếu, hệ thống miễn dịch suy giảm, bệnh tật tấn công liên tục, nhất là các bệnh nhiễm khuẩn. Bạn có thể hình dung ra mức độ nghiêm trọng nhất, ấy là khi trẻ thiếu đạm quá nặng trong một thời gian quá dài. Lúc này trẻ sẽ bị phù toàn thân, da bong ra từng mảng, mắt có thể bị mù lòa và thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời. 

Ơ, tại sao đạm (protein) lại cần cho cơ thể bé yêu nhà mình đến thế?

Câu trả lời cho bạn là: Vì protein là thành phần cơ bản của tế bào và là yếu tố tạo hình chính của các bộ phận trong cơ thể. Một số protein đặc hiệu có vai trò đặc biệt quan trọng, tham gia vào thành phần các men, nội tiết tố, kháng thể và các hợp chất khác.

Đặc biệt, bạn cần biết rằng các axit amin là thành phần chính của phân tử protein, sẽ kết hợp với nhau trong những liên kết khác nhau. Nhờ quá trình tiêu hóa, protein được phân giải thành các axit amin. Các axit amin được hấp thu từ ruột vào máu rồi tới các tổ chức, tại đây nó được sử dụng để tổng hợp các protein đặc hiệu cho cơ thể.

Nếu thiếu đi những axit amin này, sự phát triển của cơ thể sẽ có vấn đề ngay. Axit amin không chỉ tham gia vào quá trình tổng hợp đạm của cơ thể mà còn phải hoàn thành nhiều chức năng phức tạp và quan trọng khác. Một số tham gia vào chức năng của các tuyến nội tiết như tuyến giáp trạng, tuyến thượng thận, tuyến sinh dục, một số có liên quan đến quá trình tạo máu.

Nhưng nếu thừa cũng không được!

Tuy nhiên, như đã nói, ngược lại nếu bạn cứ bị ám ảnh chuyện lo trẻ thiếu đạm, muốn con hay ăn chóng lớn, phát triển vượt trội nên cả ngày bổ sung cho con thật nhiều đạm, thật nhiều thịt cá thì lại cũng… không tốt! Bạn cần biết rằng trong quá trình tiêu hóa, chất đạm lại là chất có khả năng tạo ra nhiều sản phẩm trung gian gây độc. Chất đạm quá nhiều sẽ làm tăng gánh nặng cho gan và thận, khiến cơ thể trẻ cũng “đừ” theo. Khi thừa đạm, trẻ sẽ khó tiêu hóa, hay bị táo bón, từ đó dẫn đến chán ăn, cơ thể cứ thấy thịt cá là… sợ. Trẻ thừa đạm thì cơ thể cũng đâm ra khó hấp thu các loại vitamin cần thiết khác cho cơ thể, khiến cơ thể không phát triển bình thường được nữa.

Vậy nên cho trẻ ăn bao nhiêu đạm là vừa?

Bạn có thể tham khảo bảng này:

Đối với trẻ từ 3 tuổi trở lên, lượng đạm bổ sung vào cơ thể nên đa dạng, phong phú. Một phần là đạm động vật từ thịt, tôm, cua, cá, trứng…, một phần có thể từ đạm thực vật như đậu phộng, đậu hũ (đậu nành), vừng, rau cải và ngũ cốc. Ngoài ra, bạn cũng cần lưu ý là đạm chỉ có thể phát huy hết tác dụng nếu như đưa vào cơ thể một lượng vừa phải và có sự phối hợp nhuần nhuyễn với các nhóm thực phẩm khác như chất bột đường, chất béo, chất xơ… Một điều quan trọng cần ghi nhớ nữa là khi trẻ ăn nhiều đạm thì cũng cần thiết phải uống nhiều nước. Vì khi cơ thể thiếu nước, sự chuyển hóa chất đạm trong cơ thể sẽ rất khó khăn.

Có nên cho con… ăn đạm “chay” từ nhỏ?

Vì nhiều lý do, một số gia đình trong những tháng nhất định trong năm thường muốn trẻ ăn chay theo như người lớn. Đặc biệt, với một số trẻ thuộc dạng “con cầu con khẩn”, “con cầu tự”, vì tâm linh, nhiều bà mẹ cũng muốn con ăn chay vài tuần trong năm như cách bày tỏ lòng thành kính với đất trời. Một số trẻ được cha mẹ cho gửi vào chùa tham gia một số chương trình như khóa tu mùa hè, nên sẽ ăn chay trường trong khoảng 1 tuần ở chùa. Điều này nếu kéo dài chỉ từ 1-2 tuần và với trẻ trên 10 tuổi thì không có gì ảnh hưởng.

Tuy nhiên, nếu với trẻ dưới 10 tuổi thì không nên. Bạn cần biết rằng chất đạm có 2 loại là đạm nguồn gốc động vật và đạm nguồn gốc thực vật. Ðạm động vật có đủ 8 axit amin cần thiết ở tỷ lệ cân đối, còn đạm thực vật thường thiếu một hoặc nhiều axit amin cần thiết ở tỷ lệ không cân đối. Với người lớn, cơ thể có thể điều phối chuyện này nhưng ở trẻ thì cơ thể trẻ chưa làm được. Vì vậy, cần phải có đạm động vật hỗ trợ cho đạm thực vật, phối hợp qua lại với nhau. Nếu trẻ chỉ ăn nhiều đạm thực vật, như ăn đậu hũ, mè, vừng… thì cơ thể rất dễ thiếu chất. Ở trẻ em, thành phần đạm từ thức ăn động vật nên chiếm 2/3 tổng số đạm mới được. 

Lượng đạm trong một số thực phẩm thường gặp: