Khi con bạn chuyển từ một đứa trẻ 12 tuổi thành một thiếu niên 13 tuổi, bạn chắc chắn sẽ thấy một số thay đổi thú vị. Con bạn không chỉ thay đổi về mặt tinh thần khi chúng bắt đầu coi mình là thiếu niên mà còn trải qua nhiều thay đổi về thể chất và cảm xúc. Hãy cùng xem trẻ 13 tuổi sẽ có những thay đổi gì khác biệt, bạn nhé!

Các mốc phát triển ngôn ngữ và nhận thức ở trẻ 13 tuổi

Trong khi trẻ 13 tuổi có kỹ năng giải quyết vấn đề khá tốt, trẻ cũng gặp khó khăn khi suy nghĩ về tương lai. Những đứa trẻ ở độ tuổi 13 cũng có thể gặp khó khăn khi nghĩ về hậu quả của hành vi trước khi hành động. Điều này liên quan đến các phần khác nhau của não phát triển ở tốc độ hơi khác nhau.

Mặc dù trẻ 13 tuổi bắt đầu có phong cách suy nghĩ cụ thể hơn, nhưng nhìn chung thì não của trẻ vẫn chỉ đang phát triển. TRẻ cũng có xu hướng rất tự ti ở độ tuổi này và có xu hướng tin rằng bản thân là trung tâm của sự chú ý.

Sau đây là một số cột mốc nhận thức khác của trẻ 13 tuổi:

Tư duy trừu tượng

Trẻ em 13 tuổi cũng đang phát triển khả năng tư duy trừu tượng. Thay vì chỉ suy nghĩ theo hướng các đối tượng hữu hình, trẻ bắt đầu hiểu các khái niệm như đức tin và sự tin tưởng. Trẻ cũng có thể nghĩ rằng mình là duy nhất hoặc tin rằng không ai hiểu mình. Khi trưởng thành, trẻ sẽ phát triển sự hiểu biết tốt hơn về thế giới và cách người khác nhìn nhận mình.

Phá vỡ các nguyên tắc

Trẻ 13 tuổi thường nghĩ rằng chúng “miễn nhiễm” với mọi điều xấu xảy ra với mình. Do đó, chúng có thể có nhiều khả năng thách thức các quy tắc của gia đình hoặc trường học hơn. Chúng biết điều gì là đúng và sai nhưng vẫn có thể vượt qua các giới hạn, bắt đầu thoát khỏi khuôn mẫu và nguyên tắc mà gia đình hay thầy cô đặt ra.

Thanh thiếu niên ở độ tuổi này cũng có thể quan tâm đến các vấn đề đạo đức vì chúng có thể nắm bắt các khái niệm trừu tượng và có khả năng nhận ra rằng việc phá vỡ các quy tắc trong một số điều kiện nhất định không phải lúc nào cũng sai.

Sử dụng nhiều ngôn ngữ tượng hình hơn

Về mặt phát triển ngôn ngữ, hầu hết trẻ em 13 tuổi giao tiếp tương tự như người lớn. Chúng hiểu ngôn ngữ trừu tượng, chẳng hạn như ngôn ngữ tượng hình và ẩn dụ, và chúng có thể trở nên nghĩ đến ít nghĩa đen hơn và nhiều nghĩa bóng hơn khi chúng trưởng thành.

Cảm thấy khó khăn hơn trong việc học ở trường

Tùy thuộc vào từng đứa trẻ mà trẻ 13 tuổi cũng có thể thấy trường học khó khăn hơn, chẳng hạn như toán học trở nên khó hơn hay các bài ngữ văn mà trẻ chẳng thể tiếp thu.

Sự phát triển nhận thức bổ sung của trẻ 13 tuổi

Các kỹ năng nhận thức khác ở độ tuổi này bao gồm:

Phát triển các kỹ năng cần thiết khi sử dụng logic
Có thể giải quyết các vấn đề có nhiều hơn một biến
Hỏi những người có thẩm quyền
Có xu hướng từ chối các giải pháp do bố mẹ đưa ra
Tìm công lý và bình đẳng là những vấn đề quan trọng với trẻ

Các cột mốc phát triển thể chất của trẻ 13 tuổi

Hầu hết thanh thiếu niên 13 tuổi đang phải đối mặt với những thay đổi về mặt cảm xúc và thể chất đi kèm với tuổi dậy thì. Vì vậy, đôi khi con bạn cảm thấy không chắc chắn, thất thường, nhạy cảm và tự ti là điều bình thường. Trong thời gian này, việc hòa nhập với bạn bè trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Các cột mốc phát triển thể chất mà trẻ 13 tuổi của bạn có thể trải qua bao gồm:

Cao hơn
Tăng cân
Sự phát triển của ngực (với các bé gái)
Bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt (với các bé gái)
Giọng nói trầm hơn (thường với các bé trai)
Sự phát triển của tinh hoàn (với các bé trai)
Tăng khối lượng cơ
Phát triển lông trên cơ thể
Đổ mồ hôi nhiều hơn và kèm theo mùi cơ thể
Phát triển mụn trứng cá

Sự phát triển về mặt thể chất thay đổi tùy thuộc vào từng thiếu niên. Thông thường, các bé gái bắt đầu dậy thì ở độ tuổi từ 9 đến 14, trong khi các bé trai bắt đầu dậy thì ở độ tuổi từ 10 đến 15. Ngược lại, vẫn có những trẻ 13 tuổi vẫn chưa bắt đầu dậy thì.

Những điều cần chú ý

Sự thay đổi nhanh chóng về ngoại hình này có thể dẫn đến cảm giác tự ti ở trẻ 13 tuổi. Đôi khi, thanh thiếu niên trong độ tuổi này phải vật lộn với các vấn đề liên quan đến ngoại hình, chẳng hạn như mụn trứng cá hoặc thừa cân.

Các vấn đề về hình ảnh cơ thể, chẳng hạn như rối loạn ăn uống, cũng có thể phát triển trong những năm tháng trẻ trải qua tuổi thiếu niên. Việc rối loạn ăn uống có thể xảy ra với mọi giới tính. Nếu bạn nhận thấy trẻ bắt đầu ăn kiêng, sụt cân hoặc ăn quá nhiều, giấu thức ăn, bạn cần trao đổi với bác sĩ về những gì bạn đang chứng kiến.

Những cột mốc về mặt cảm xúc và xã hội ở tuổi 13

Trẻ 13 tuổi đang phải đối mặt với những thay đổi về hormone có thể góp phần gây ra những thay đổi tâm trạng. Thêm vào đó là căng thẳng ở trường hoặc các vấn đề với bạn bè và tâm trạng của trẻ có thể thay đổi từng phút. Hãy nhớ rằng, con bạn đang trên con đường trở thành một người độc lập, muốn tự đưa ra quyết định về cơ thể, hoạt động và bạn bè của mình.

Sau đây là một số cột mốc về mặt xã hội và cảm xúc mà trẻ 13 tuổi có thể trải qua:

Tự ý thức

Ở độ tuổi này, hầu hết thanh thiếu niên đều cảm thấy thế giới xoay quanh mình. Trẻ có thể nghĩ rằng mọi người đang nhìn chằm chằm vào mình, hoặc họ có thể cho rằng hành vi của mọi người khác bằng cách nào đó là do trẻ. Ví dụ, khi một người bạn không nhắn tin lại, trẻ có thể cho rằng người bạn đó tức giận thay vì cho rằng người bạn đó đang bận.

Lòng tự trọng dao động

Hầu hết trẻ em 13 tuổi cũng trải qua những dao động lớn về lòng tự trọng. Trẻ có thể cảm thấy tốt về bản thân mình một ngày và cảm thấy cực kỳ bất lực vào ngày khác. Trẻ cũng có thể tìm kiếm sự khẳng định từ bạn rằng trẻ đang đi đúng hướng, mặc dù trẻ tuyên bố muốn tự mình làm mọi việc.

Bạn bè rất quan trọng

Trong khi hầu hết trẻ 13 tuổi đã từ bỏ đồ chơi thời thơ ấu, thanh thiếu niên vẫn chơi với bạn bè theo nhiều cách khác nhau. Từ tiệc ngủ và cắm trại ngoài sân sau đến các hoạt động thể thao, hầu hết trẻ em 13 tuổi đều muốn hoạt động cùng bạn bè.

Phát triển bản sắc cá nhân

Trẻ em 13 tuổi có xu hướng muốn dành nhiều thời gian cho bạn bè hơn là cho các thành viên trong gia đình. Trẻ cũng bắt đầu hình thành bản sắc ở độ tuổi này khi thử nghiệm các sở thích, hoạt động, quần áo, kiểu tóc và âm nhạc khác nhau.

Hầu hết những đứa trẻ trong độ tuổi này bắt đầu thử các “bản sắc” khác nhau để xem bản sắc nào phù hợp. Những đứa con bạn ở độ tuổi vị thành niên có thể phát triển các tính cách khác nhau hoặc trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, lựa chọn để tóc theo những cách mới để thể hiện bản thân. Bạn cũng có thể nhận thấy con mình bắt đầu xa cách gia đình.

Mặc dù có thể khó khăn khi chứng kiến con bạn dành ít thời gian hơn với bạn, nhưng việc vui chơi với bạn bè của chúng có thể là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển của con. Đây cũng có thể là công cụ giúp con quản lý căng thẳng. Khi đứa con 13 tuổi của bạn trở nên độc lập hơn, chúng cũng có thể tâm sự nhiều hơn với bạn bè thay vì với bạn nên hãy xem đây là điều bình thường.

Để kết nối với con nhiều hơn, bạn có thể trò chuyện cùng con và dành thời gian nói về các chủ đề như các bạn của con hay các sở thích của con. Nhưng cần lưu ý rằng, trong độ tuổi này, do đang muốn khẳng định bản thân đã lớn nên trẻ sẽ có xu hướng không muốn lắng nghe. Đừng cho quá nhiều lời khuyên vào lúc này!

Hy vọng những chia sẻ từ Tạp chí Mẹ và Con sẽ giúp bạn phần nào hiểu rõ những đứa trẻ đang lớn của mình hơn, biết trẻ 13 tuổi thay đổi như thế nào, muốn gì, cần gì và nên đồng hành cùng trẻ như thế nào.