Với những tiện ích như kết nối mạng xã hội, đọc tin tức, xem video và liên lạc với người thân, smartphone đã giúp người già dễ dàng tiếp cận với thế giới xung quanh và duy trì liên lạc với gia đình, bạn bè. Tuy nhiên, cùng với những tiện ích này, việc sử dụng và nghiện smartphone ở người cao tuổi cũng gia tăng đáng kể, đặt ra nhiều nguy cơ về sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu chi tiết về những nguy cơ này và các biện pháp khắc phục để giúp người cao tuổi có một cuộc sống lành mạnh và hạnh phúc nhé!

Nguy cơ 1: Nghiện smartphone gây ra vấn đề về mắt và thị lực

Sử dụng smartphone liên tục và trong thời gian dài gây ra căng thẳng đáng kể cho mắt, một tình trạng được gọi là “Hội chứng thị giác màn hình – CVS”. Khi nhìn vào màn hình điện thoại, mắt phải làm việc nhiều hơn để tập trung vào các hình ảnh và văn bản nhỏ, đặc biệt nghiêm trọng với người cao tuổi – vốn đã có những thay đổi về thị lực do lão hóa, phải điều tiết mắt nhiều hơn để nhìn rõ.

Mỏi mắt: Nhìn vào màn hình nhỏ trong thời gian dài gây mỏi mắt do cơ mắt phải hoạt động liên tục mà không được nghỉ ngơi sẽ dẫn đến cảm giác đau đầu và khó chịu.
Khô mắt: Khi nhìn vào màn hình, tần suất chớp mắt giảm, làm cho mắt dễ bị khô và kích ứng. Khô mắt kéo dài có thể gây tổn thương giác mạc và cảm giác khó chịu.
Giảm thị lực: Sử dụng smartphone nhiều giờ mỗi ngày sẽ làm giảm khả năng tập trung của mắt khiến thị lực bị suy giảm. Người cao tuổi có thể cảm thấy khó khăn hơn trong việc đọc sách, xem tivi hoặc nhận biết các chi tiết nhỏ.
Thoái hóa điểm vàng: Việc tiếp xúc liên tục với ánh sáng xanh phát ra từ màn hình smartphone có thể gây hại cho võng mạc và tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng, một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến mất thị lực trung tâm.

Nguy cơ 2: Người già nghiện smartphone có thể bị rối loạn giấc ngủ

Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình smartphone có bước sóng ngắn, tương tự như ánh sáng ban ngày sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ đến chu kỳ giấc ngủ tự nhiên của cơ thể. Melatonin – một hormone quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ sẽ bị ức chế khi tiếp xúc với ánh sáng xanh, khiến cho việc cảm thấy buồn ngủ trở nên khó khăn hơn.

Mất ngủ: Sử dụng smartphone trước khi đi ngủ có thể gây khó khăn trong việc chìm vào giấc ngủ vì ánh sáng xanh làm ức chế sản xuất melatonin, khiến người cao tuổi khó có thể cảm thấy buồn ngủ đúng giờ.
Giấc ngủ không sâu: Ngay cả khi đã ngủ, người sử dụng smartphone trước khi đi ngủ có thể trải qua giấc ngủ không sâu và không đủ chất lượng. Điều này làm giảm hiệu quả phục hồi của giấc ngủ.
Mệt mỏi: Thiếu ngủ hoặc giấc ngủ không đủ sâu dẫn đến mệt mỏi vào ban ngày, giảm khả năng tập trung và làm việc, đồng thời tăng cảm giác mệt mỏi và uể oải.
Suy giảm sức khỏe tổng thể: Giấc ngủ kém chất lượng ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như cao huyết áp, tiểu đường và bệnh tim mạch cho người lớn tuổi.

Nguy cơ 3: Giảm hoạt động thể chất do nghiện smartphone

Việc sử dụng smartphone thường xuyên và trong thời gian dài có thể khiến người cao tuổi trở nên ít vận động hơn. Thời gian dành cho việc lướt web, xem video hoặc chơi các trò chơi trên điện thoại dễ dàng thay thế cho thời gian lẽ ra dành cho các hoạt động thể chất, dẫn đến tình trạng ngồi nhiều, ít di chuyển và giảm thiểu cơ hội tham gia vào các hoạt động vận động hàng ngày, từ đó dẫn đến các nguy cơ như:

Tăng cân: Khi giảm thiểu các hoạt động thể chất kết hợp với thói quen ăn uống không điều độ có thể dẫn đến tình trạng tăng cân ở người lớn tuổi.
Yếu cơ: Thiếu hoạt động thể chất dẫn đến suy giảm sức mạnh và độ linh hoạt của cơ bắp, vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng ở người cao tuổi vì cơ bắp yếu đi nhanh chóng hơn so với người trẻ.
Xương khớp kém linh hoạt: Không hoạt động đủ cũng ảnh hưởng tiêu cực đến xương và khớp, gây ra tình trạng cứng khớp, giảm khả năng di chuyển và tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp như viêm khớp.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh mạn tính: Thiếu vận động là một yếu tố nguy cơ quan trọng đối với nhiều bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch và loãng xương. Việc duy trì lối sống ít vận động có thể làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh này đáng kể.

Nguy cơ 4: Nghiện smartphone ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần

Việc sử dụng smartphone quá mức, đặc biệt khi người cao tuổi dành nhiều thời gian cho mạng xã hội, xem tin tức hoặc các hoạt động trực tuyến khác, có thể dẫn đến tình trạng cô lập xã hội và căng thẳng. Thay vì tương tác trực tiếp với gia đình và bạn bè, họ có thể trở nên phụ thuộc vào các kết nối ảo, làm giảm chất lượng các mối quan hệ thực tế và tăng thêm cảm giác cô đơn.

Ngoài ra, sự tiếp xúc liên tục với thông tin tiêu cực trên mạng xã hội hoặc các trang tin tức có thể tạo ra một môi trường căng thẳng và bất an không đáng có.

Nguy cơ 5: Tăng nguy cơ té ngã và tai nạn

Khi sử dụng smartphone, người cao tuổi có thể mất tập trung vào môi trường xung quanh, đặc biệt khi di chuyển hoặc thực hiện các hoạt động khác. Việc này dễ dẫn đến các tình huống nguy hiểm như vấp ngã, đâm phải vật cản hoặc thậm chí gặp tai nạn khi qua đường.

Người cao tuổi thường có phản xạ chậm hơn và khả năng cân bằng kém hơn, do đó việc mất tập trung càng làm tăng nguy cơ té ngã đáng tiếc.

Giải pháp giúp người lớn tuổi cai nghiện smartphone hiệu quả

Để người lớn tuổi giảm ảnh hưởng từ việc nghiện smartphone, chúng ta cần tiếp cận vấn đề này một cách nhẹ nhàng và có kế hoạch. Dưới đây là một số giải pháp có thể áp dụng gợi ý từ Tạp chí Mẹ và Con:

Xác định mục tiêu sử dụng: Hãy cùng người lớn tuổi đặt ra một mục tiêu cụ thể về việc giảm bớt thời gian sử dụng smartphone mỗi ngày, không nên cắt giảm ngay lập tức mà nên thực hiện theo từng bước nhỏ, bắt đầu bằng việc giảm thời gian sử dụng một cách dần dần, chẳng hạn bằng cách tắt điện thoại trong khoảng thời gian nhất định vào buổi tối hoặc sáng sớm, tắt thông báo không cần thiết hoặc giữ điện thoại ở xa khi không cần thiết.
Tạo ra thói quen mới: Khuyến khích người lớn tuổi thay thế thời gian sử dụng smartphone bằng các hoạt động khác như đọc sách, tập thể dục, thực hiện các hoạt động xã hội ngoài trời.
Sử dụng ứng dụng hỗ trợ: Có nhiều ứng dụng và công cụ hỗ trợ giảm thiểu sử dụng smartphone như ứng dụng hẹn giờ sử dụng, ứng dụng giúp theo dõi thời gian sử dụng điện thoại…

Quan trọng nhất, hãy tạo môi trường ủng hộ và đồng hành cùng người lớn tuổi trong quá trình giảm tác hại của việc nghiện smartphone và luôn tôn trọng, động viên họ trong từng chuyển biến tích cực nhé!