Thuốc lá điện tử đang ngày càng trở nên phổ biến ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt với những thiết kế “thân thuộc” với trường học như cây viết, usb… loại thuốc lá này bắt đầu “tấn công” vào học đường và rất được các bạn học sinh ưa chuộng. Hút thuốc lá đối với trẻ như một hình thức chứng tỏ mình đã lớn, mình rất “ngầu”, để các bạn phải ngưỡng mộ mình. Người lớn nên cẩn thận hơn trong việc kiểm soát trẻ, tránh để con tiếp cận vào loại thuốc lá này!
Cơ chế hoạt động của thuốc lá điện tử như thế nào?
Thuốc lá điện tử ngày nay có rất nhiều “giao diện” và thiết kế độc đáo, có thể giống với thuốc lá đốt truyền thống, xì gà, ống điếu, cây bút… Có hai loại thuốc lá điện tử được dùng phổ biến là loại dùng một lần và loại có thể sạc rồi tiếp tục dùng. Khác với thuốc lá truyền thống phải đốt thì dạng thuốc lá “tân thời” này sẽ sử dụng ống chứa dung dịch có thành phần là nicotin, chất tạo hương, propylene glycerin thực vật. Độ nặng của loại thuốc này dựa trên lượng nicotin trong dung dịch, được biểu thị bằng miligam trên mililit hoặc tính theo phần trăm. Mặc dù được quảng cáo là an toàn hơn thuốc lá bình thường do lượng nicotin ít hơn mà vẫn đủ giúp giảm căng thẳng mệt mỏi, tạo cảm giác dễ chịu, song các nghiên cứu cảnh báo rằng các nhãn mác không phải lúc nào cũng cung cấp thông tin chính xác về hàm lượng chất này.
Về cơ chế hoạt động, thuốc lá điện tử có chứa một viên pin lithium nhỏ được tích hợp bên trong một mô đun có thể tùy biến (hay còn gọi là mod) sẽ cung cấp năng lượng cho một bộ vòi phun. Thành phần này sẽ làm nóng dung dịch hay tinh dầu để chuyển thành hơi. Người hút có thể hút luồng hơi này và thở ra như điếu thuốc lá thật. Người bán thường gọi chất lỏng này là juices (nước trái cây) hoặc tinh dầu thuốc lá điện tử vì có rất nhiều hương vị khác nhau như anh đào, xoài, bưởi, kẹo bông… Chính vì hương vị độc đáo, “thơm ngon” như vậy đã kích thích sự tò mò của các em nhỏ và thanh thiếu niên.
Ảnh hưởng của thuốc lá điện tử lên sức khỏe con người
Gây nghiện
Nicotin gián tiếp giải phóng dopamine trong các khu vực khoái cảm và hoạt động nhiều của não bộ để gây ra những biến đổi hóa học kéo dài. Tác dụng này tương tự xảy ra khi dùng heroin hoặc cocaine nên có thể gây nghiện tương đương với 2 chất này. Điều đáng nói ở đây là nhiều người ủng hộ thuốc lá điện tử vì cho rằng thiết bị này an toàn hơn hút thuốc điếu, không chứa những chất gây độc hại, đặc biệt là chất gây nghiện khét tiếng nicotin nhưng vẫn đáp ứng việc tạo khoái cảm nhẹ và giảm căng thẳng mệt mỏi ở người.
Tuy nhiên, như đã nói ở trên, các nhà nghiên cứu đã tìm ra dấu vết của nicotin dù các nhãn thuốc lá điện tử khăng khăng sản phẩm của họ không hề chứa nicotin. Đối với não bộ của trẻ nhỏ thì chất gây nghiện này cực kỳ nguy hiểm, có thể gây đau đầu, chóng mặt hoặc run lẩy bẩy, ảnh hưởng tới việc học tập và sinh hoạt hàng ngày.
Tổn thương phổi
Theo báo cáo của Trung tâm kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) đã ghi nhận ít nhất 215 trường hợp gặp các vấn đề nghiêm trọng về phổi liên quan đến thuốc lá điện tử. Ngoài ra, tại Mỹ cũng liên tục có nhiều bệnh nhân bị viêm phổi suy hô hấp do hút thuốc lá điện tử nhập viện. Theo các nhà nghiên cứu, thủ phạm gây các bệnh về phổi ở người chính là những thành phần tưởng như vô hại, giúp giảm căng thẳng mệt mỏi của loại thuốc này. Cụ thể là thành phần glycerin, glycerol có trong thuốc lá điện tử là chất không màu, không mùi, có vị hơi ngọt được chiết xuất từ dầu thực vật, khi bị đun nóng sẽ tạo ra các hạt cực nhỏ lẫn trong khói thuốc đi vào phổi và lắng đọng gây ra viêm phổi.
Bên cạnh đó, những chất tạo ra mùi hoa quả cũng là “đồng phạm” gây viêm phế quản tắc nghẽn. Ngoài ra, lượng nicotin dù thấp nhưng vẫn có khả năng “tàn phá” phổi, làm người hút thở gấp, hơi thở nông, tăng nguy cơ mắc các bệnh phổi và ung thư phổi.
Nguy cơ nhiễm độc
Từ năm 2013 đến năm 2015, thống kê cho thấy tỷ lệ trẻ em dưới 6 tuổi bị nhiễm độc nicotin trong thuốc lá điện tử tăng 1500%. Hút các loại thuốc lá nói chung đều làm tăng nguy cơ gặp các vấn đề liên quan đến sức khỏe ở trẻ nhỏ như nhiễm trùng hô hấp, hen suyễn, nhiễm trùng tai, mất thính giác khi trưởng thành, ung thư phổi, bệnh tim mạch… Khói thuốc lá điện tử dù thơm hơn thuốc điếu, nhưng nếu thai phụ ngửi phải hoặc sống trong nhà có khói thuốc thì trẻ được sinh ra có nguy cơ bị nhẹ cân hơn với trẻ khác.
Các bệnh tim mạch
Thuốc lá điện tử có chứa chất nicotin làm thúc đẩy phản ứng vượt qua stress, giảm căng thẳng được kích hoạt bởi hệ thần kinh giao cảm, làm giải phóng adrenaline khiến nhịp tim tăng và giảm thời gian giữa nhịp tim. Nếu sử dụng nicotin trong một thời gian dài có thể khiến mức adrenaline tăng cao, đây là một trong những nhân tố chính dẫn tới các cơn đau tim. Ngoài ra, khi lạm dụng quá nhiều chất này, người dùng có thể bị rối loạn nhịp tim, dẫn tới suy tim và tử vong hoặc nhịp tim cùng huyết áp tăng nhanh khiến tim phải “nhiệt tình” bơm máu hơn dẫn tới nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Rối loạn hành động
Ngày nay, người trưởng thành hoặc trẻ vị thành niên chưa hút thuốc sẽ tìm tới thuốc lá điện tử như một phương pháp an toàn để xả stress, giảm căng thẳng mệt mỏi mà không lo tác hại như thuốc điếu đốt truyền thống. Tuy nhiên, nicotin trong thuốc lá điện tử có thể gián tiếp dẫn đến nghiện thuốc lá hoặc cần sa. Tức là khi không đủ tiền để “chơi” hoặc ngừng dùng thuốc lá điện tử thì khả năng hút sang thuốc điếu là rất cao vì giá rẻ hơn và thỏa mãn “cơn thèm”. Điều này gây giảm khả năng kiểm soát bản thân trong thời gian dài, khiến người dùng mắc các vấn đề với khả năng chú ý và suy luận, chưa kể còn gây rối loạn cảm xúc.
Gây thương tích
Theo một phát ngôn viên của FDA, từ năm 2009 đến tháng 1/2016 đã ghi nhận 134 trường hợp pin trong thuốc lá điện tử bị quá nhiệt, bắt lửa hoặc phát nổ gây thương vong nghiêm trọng.
Cần làm gì để con không rơi vào cạm bẫy của thuốc lá điện tử?
Theo các chuyên gia nhận định, trẻ vị thành viên, người trưởng thành chưa hút thuốc không nên thử thuốc lá điện tử vì có thể dẫn tới việc nghiện thuốc điếu gián tiếp trong tương lai. Vì thế, bố mẹ cần dành thời gian để trò chuyện với con, giúp con nhận ra tác hại từ các loại thuốc lá để con có cái nhìn đúng đắn về việc hút thuốc. Hãy để con hiểu, sự hấp dẫn, cuốn hút của một người nằm ở những hành động và tri thức của con chứ không phải việc con có thể “ăn chơi” nhiều như thế nào. Và cũng đừng quên cho con hiểu được rằng các loại thuốc lá dễ nghiện ra sao, nếu nghiện rồi thì cuộc sống sẽ bị ảnh hưởng như thế nào.
Và, những đứa trẻ vốn dĩ có tính tò mò, muốn thử những điều mới mẻ. Bố mẹ cần ở bên cạnh con nhiều hơn, quan sát con để kịp thời phát hiện nếu con đang sử dụng các loại thuốc lá điện tử “trá hình” thành dụng cụ học tập, USB… Và bố mẹ cũng nên dạy con cách từ chối nếu được bạn bè rủ rê “thử một lần cho biết”. Nếu con đã trót thử và nghiện, hãy đưa con đến gặp các chuyên gia để có thể tìm cách cai nghiện trước khi quá muộn bạn nhé!
Thuốc lá điện tử dần trở nên phổ biến và dễ dàng tìm mua ngay trước các cổng trường học với giá chỉ vài trăm nghìn. Việc tiếp cận quá dễ dàng với các học sinh như vậy đã dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh cho các bậc phụ huynh, nhà trường và các nhà giáo dục. Mẹ và Con nhắc bạn đừng bao giờ xem thường tác hại của loại thuốc lá này và cũng đừng lơ là trong việc dạy dỗ, quan tâm đến con em chúng ta, bạn nhé!
