Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta phải đưa ra vô số các quyết định từ các quyết định nhỏ như mặc gì hoặc ăn gì và đến các quyết định có ảnh hưởng lớn đến cuộc đời của chúng ta như thay đổi công việc, lựa chọn người bạn đời, sinh con…
Và dĩ nhiên mỗi người chúng ta có những cách xử lý vấn đề, cách giải quyết khác nhau. Tuy nhiên ai trong chúng ta cũng đôi lần mắc phải sự khó khăn, trục trặc mà khó đưa ra quyết định. Vì vậy đây sẽ là những nguyên nhân phổ biến cản trở bạn trong việc ra quyết định, từ đó giúp bạn xem xét đâu đó mình đang mắc phải và sửa chữa.
Quá tải thông tin
Có nhiều thông tin thường được xem là có lợi, nhưng nếu thông tin đó không được đối chiếu đúng cách hoặc chỉ có sẵn thông qua vô số phương pháp, việc xử lý tất cả có thể trở nên quá tải. Bạn nên quen với việc loại bỏ bớt những thông tin không cần thiết là chìa khóa cho các cách ra quyết định của bạn, nếu không bạn có thể cảm thấy nhầm lẫn và bối rối.
Không có đủ thông tin
Không có đủ thông tin để hỗ trợ quyết định của bạn cũng không tốt; và bạn chắc chắn nên cập nhật tất cả thông tin liên quan để đưa ra giải pháp tốt nhất cho bất kỳ vấn đề nào.
Xác định sai vấn đề
Trong nhiều trường hợp, các vấn đề xung quanh quyết định của bạn sẽ là hiển nhiên. Tuy nhiên, sẽ có lúc quyết định phức tạp và bạn không chắc vấn đề chính nằm ở đâu, vì nguyên nhân thực tế có thể khó nắm bắt. Có thể tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng, nhận dữ liệu hữu ích và nói chuyện với người mà bạn tin tưởng sẽ giúp bạn giảm thiểu tình trạng này.
Hấp tấp, vội vã
Căng thẳng, hạn chế về thời gian hoặc bất kỳ hoàn cảnh nào khác như áp lực phải quyết định hành động có thể ảnh hưởng đến kết quả mong muốn nếu quyết định được đưa ra quá nhanh. Bạn có thể vô tình bỏ qua dữ liệu quan trọng hoặc quên mất tác động của một số hành động khác.
Không có tính khách quan
Việc lôi kéo người khác tham gia vào quá trình ra quyết định là điều tự nhiên, nhưng bạn cần tránh rơi vào điều gì đó tương tự như hiệu ứng hào quang (những ý tưởng và định kiến có sẵn chỉ dựa trên vẻ bề ngoài). Cố gắng và tỏ ra khách quan trong quá trình ra quyết định của bạn — ưu tiên lắng nghe, xem xét — đó là điều bạn chỉ có thể đạt được với dữ liệu khách quan.
Quá tự tin
Một vấn đề khác có thể khiến bạn khó đưa ra quyết định là bởi vì đánh giá quá cao kiến thức, kỹ năng hoặc khả năng phán đoán của bản thân. Vậy tại sao mọi người lại có xu hướng tự tin quá mức vào những đánh giá của mình?
Trong nhiều trường hợp, mọi người có thể không nhận ra rằng họ không hiểu biết về một chủ đề cụ thể như thế nào. Trong các trường hợp khác, thông tin họ có về một chủ đề cụ thể có thể đơn giản là sai hoặc nó có thể đến từ các nguồn không đáng tin cậy. Bất kể nguyên nhân là gì, xu hướng quá tự tin dẫn đến lựa chọn sai lầm và làm mất thêm thời gian đáng kể cho quá trình đưa ra quyết định của bạn.
Đánh giá sai kết quả
Sau khi một điều gì đó đã xảy ra, nhiều người vẫn thường thốt lên rằng “Ước gì tôi có thể biết trước được kết quả…”. Trong tâm lý học, các chuyên gia gọi đây là khuynh hướng nhận thức muộn. Đôi khi còn được gọi là hiện tượng “Tôi biết trước là tất cả”, khuynh hướng này có thể khiến chúng ta tin rằng chúng ta thực sự có thể làm chủ được kết quả của những tình huống.
Sự thật đúng là bạn không đánh giá thấp tầm quan trọng của suy nghĩ tích cực. Tuy nhiên bạn nên xác định những lựa chọn thực tế, khả thi, có thể đạt được hơn là những lựa chọn quá lạc quan và phi thực tế. Do đó, bạn có thể đưa ra quyết định trong tương lai dựa trên thông tin bạn học được từ những sai lầm trong quá khứ. Thay vì dựa vào các yếu tố liên quan đến tình huống hiện tại, bạn có thể thấy mình đang cố gắng đoán kết quả dựa trên những trải nghiệm khác.
Tâm lý quy chụp
Khi đưa ra quyết định, chúng ta có thể bị ảnh hưởng bởi những thông tin phiến diện và vội quy chụp cho tổng thể. Ví dụ, nếu bạn có một trải nghiệm tồi tệ với một nhân viên phục vụ thô lỗ, bạn có thể nhầm tưởng rằng tất cả các nữ phục vụ đều thô lỗ. Xu hướng xem các vấn đề không thực sự tồn tại được coi là mối tương quan ảo tưởng trong tâm lý học. Ngoài việc dẫn đến niềm tin sai lầm, các mối tương quan ảo tưởng cũng có thể gây ra các vấn đề trong quá trình ra quyết định.
Lời kết
Mặc dù tất cả chúng ta đều tin rằng mình đưa ra lựa chọn dựa trên logic và tính hợp lý, nhưng thực tế là có một số vấn đề ra quyết định có thể làm phức tạp quá trình này. Do đó, Mẹ và Con hy vọng qua bài viết trên, các bạn nhận thức được một số cạm bẫy tiềm ẩn này có thể giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn trong tương lai.
