Mẹ&Con – Nuôi con bằng sữa mẹ là một hành trình nhiều nhọc nhằn, ngoài những khó khăn về cách cho con bú, đau đớn vì căng tức sữa, thiếu sữa, thừa sữa, mẹ còn phải đối mặt với nguy cơ mất sữa một bên. Mẹ phải làm thế nào khi rơi vào tình trạng này?
Thế nào là mất sữa một bên?
Tình trạng này không xuất hiện ở tất cả các mẹ đang nuôi con bằng sữa mẹ. Tuy nhiên, trên thực tế mất sữa một bên có thể xuất hiện từ từ với mức độ khác nhau khiến mẹ không nhận biết được để điều chỉnh ngay. Hậu quả là mẹ có thể mất hẳn sữa một bên và ảnh hưởng rất lớn đến quá trình nuôi dưỡng bé yêu.
Mất sữa một bên là tình trạng một bên ngực ít sữa rồi dần dần mất hẳn hoặc đột ngột ngưng sữa khi quá trình cho con bú vẫn còn tiếp diễn. Tình trạng này thường diễn ra ngay sau khi bé chào đời hoặc sau khoảng 2 tháng nuôi con bằng sữa mẹ.
5 lý do khiến mẹ mất sữa một bên
Nếu nói một cách chính xác thì có rất nhiều nguyên nhân khiến mẹ bị mất sữa một bên. Tuy nhiên, 5 lý do được Mẹ&Con liệt kê dưới đây là phổ biến nhất. Mẹ nên tìm hiểu kỹ về trường hợp của mình để có cách xử lý phù hợp.
1. Bé bú lệch bên thuận
Chắc hẳn mẹ biết rằng hai bên ngực của một người phụ nữ thường không bao giờ đều nhau. Vì thế, bên to hơn sẽ được gọi là bên thuận và đó là nơi bé yêu thích bú hơn vì sữa luôn dồi dào và mẹ cũng thuận tiện khi thao tác. Tình trạng này diễn ra một cách quá thường xuyên sẽ làm cho sữa ở bên ngực bé hơn khó được sản sinh và làm cho bạn bị mất sữa.
Bởi lẽ, việc tiết sữa nhiều hay ít tùy thuộc vào 4 hóc môn là estrogen, progesterone, prolactin và oxytocin. Trong đó, hàm lượng của các loại hóc môn cần phải được cân bằng, nếu quá cao hay quá thấp đều ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa.
Thế nhưng, do sự “ưu ái” của bé dành cho một bên ngực khiến cho hóc môn kích thích tiết sữa oxytocin và hóc môn điều tiết lượng sữa prolactin không được sản sinh đều nên khiến bên ngực ít được bé bú sẽ chậm tạo sữa hơn, gây mất sữa một bên. Tình trạng này sẽ càng trầm trọng khi bé chán bên ít sữa và bỏ hẳn không bú ngực đó nữa.
2. Căng thẳng sau khi sinh
Quá trình sinh nở quá khó khăn khiến mẹ bị mất nhiều máu, kiệt sức. Bên cạnh đó, sự thay đổi về nội tiết cộng với những vất vả trong những ngày đầu chăm sóc bé khiến mẹ mệt mỏi, thiếu ngủ và càng lúc càng cảm thấy căng thẳng hơn.
Đó là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến mẹ kém sữa, mất sữa một bên, thậm chí là mất hẳn sữa.
3. Vắt sữa không đúng cách
Khả năng tiết sữa suy giảm khi mẹ vắt sữa không đúng cách ở cả cách bằng tay và bằng máy. Điển hình nhất là tình trạng mẹ quan tâm ở bên ngực có sữa và không vắt bên ngực mất sữa làm giảm đi sự kích thích, khiến cho sữa không được tạo ra.
Ngoài ra, nguyên nhân vắt sữa không đúng cách khiến mẹ bị mất sữa một bên còn do thao tác không đúng, vắt sữa quá thường xuyên khiến cho ngực bị tổn thương mà sữa lại không nhiều.
4. Thiếu chất dinh dưỡng
Sau sinh, nhiều mẹ và gia đình do những quan niệm sai lầm trong dinh dưỡng đã kiêng khem quá mức như chỉ ăn thịt không ăn các loại thực phẩm khác, chỉ ăn thức ăn thật cay và mặn để sữa ấm, kiêng thực phẩm giàu sắt như thịt bò và rau muống vì sợ vết thương chậm lành…
Điều này không chỉ khiến cho mẹ chậm hồi phục vì bị thiếu chất mà còn gây nên hiện tượng mất sữa, thiếu sữa do cơ thể không đủ nguồn năng lượng cần thiết.
5. Nghỉ ngơi thiếu khoa học
Đây là tình trạng rất thường gặp, nhất là với những người mới làm mẹ lần đầu, người muộn con… Ngay khi sinh, rất nhiều phụ nữ cảm thấy rằng sự xuất hiện của bé là một điều vô cùng kỳ diệu. Tất cả mọi sự chú ý, chăm chút đều tập trung vào bé. Từ đó, mẹ mất nhiều thời gian cho việc chăm sóc bé và lơ là sức khỏe của bản thân.
Bên cạnh đó cũng có những trường hợp người mẹ sau sinh thiếu sự hỗ trợ từ người thân, gia đình nên phải tự mình chăm sóc con. Áp lực từ việc sinh nở chưa được giải tỏa cộng thêm nhiều lo lắng trong quá trình nuôi con rất dễ khiến mẹ bị mất sữa.
Làm thế nào để sữa về đều 2 bên?
Muốn nhiều sữa, hãy thường xuyên âu yếm bé. Hai hóc môn oxytocin và prolactin được tiết ra từ những hành động như vuốt ve, âu yếm bé sẽ hỗ trợ cho quá trình sản xuất sữa mẹ.
Để nhanh chóng xử lý triệt để hiện tượng mất sữa một bên, mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân của tình trạng này để nhanh chóng có biện pháp điều chỉnh, đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho bé. Lời khuyên của bác sĩ cho mẹ là:
Chia sẻ công việc
Mẹ vừa trải qua một hành trình vượt cạn nhiều vất vả. Lúc này, hãy tự giảm bớt áp lực cho mình bằng cách nhờ người khác chăm sóc bé yêu trong một số thời điểm nhất định để mẹ có thời gian nghỉ ngơi lấy lại sức.
Sự chia sẻ của người thân không chỉ giúp mẹ đỡ mệt nhọc mà còn là sự ủng hộ về mặt tinh thần, đem đến cảm giác yên tâm, thoải mái. Điều này cực kỳ có lợi cho sự hồi phục thể lực và có tác động tích cực đến quá trình tiết sữa của mẹ.
Chăm cho con bú ở cả hai bên
Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, ngay sau khi sinh mẹ cần tích cực cho con bú để bé nhận được nguồn sữa non quý giá. Trong quá trình chờ sữa về, hãy thường xuyên cho bé bú mẹ, đừng quá khắt khe theo giờ giấc, cữ bú mà hay lắng nghe nhu cầu của bé. Cách làm này sẽ giúp não bộ nhận được sự kích thích cần thiết để sản sinh ra các hóc môn điều chỉnh quá trình tiết sữa.
Việc tích cực cho con bú và bú đều cả hai bên sẽ nhanh chóng giúp mẹ ổn định nguồn sữa và kích thích lượng sữa được tiết ra, ngăn ngừa nguy cơ mất sữa một bên.
Dinh dưỡng hợp lý
Sau khi sinh, cơ thể mẹ cần được cung cấp nhiều dưỡng chất để hồi phục. Do đó, bạn cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng trong thời gian này. Tốt nhất là cân bằng giữa các nhóm thực phẩm với nhau, không kiêng khem quá mức nhưng cũng cần hạn chế ăn quá thường xuyên các món ăn giàu đạm, chất béo.
Bên cạnh đó, mẹ cần bổ sung các thực phẩm có khả năng tăng tiết sữa và tăng cường dinh dưỡng cho nguồn sữa mẹ như các loại rau có màu xanh đậm, các loại ngũ cốc, các loại thực phẩm giàu Omega-3… Song song đó, mẹ cũng cần phải uống nhiều nước, nhất là nước ấm để duy trì lượng nước cho cơ thể, hỗ trợ quá trình tạo sữa.
Trong quá trình chờ sữa về, hãy thường xuyên cho bé bú mẹ, đừng quá khắt khe theo giờ giấc, cữ bú mà hãy lắng nghe theo nhu cầu của bé.
3 sai lầm thường gặp khi mất sữa một bên
Thông thường đa số các bà mẹ sẽ vô cùng lo lắng, cố tìm ra cách để gọi sữa về. Tuy nhiên, càng căng thẳng, càng cố gắng kích sữa thì sữa lại càng không thấy đâu. Đó có thể là do:
- Chăm chú cho bé bú bên mất sữa: Điều này không chỉ khiến bé khó chịu, cáu gắt vì thiếu sữa mà còn khiến cho bên còn lại có nguy cơ mất sữa theo vì sữa tiết ra không được sử dụng.
- Tận dụng máy hút sữa triệt để: Khi bị mất sữa, nhiều mẹ nghĩ đến cách dùng máy vắt sạch những giọt sữa vừa mới tạo ra để kích thích tạo sữa mới. Việc làm này sẽ khiến ngực mẹ bị tổn thương, gây đau đớn và mệt mỏi.
- Bổ sung nhiều thực phẩm lợi sữa: Càng dùng nhiều chân giò, đu đủ, đậu đen… mẹ sẽ càng cảm thấy áp lực, ngán ngẩm với bữa ăn, gây bất lợi cho quá trình thư giãn đầu óc tạo điều kiện cho sữa về và cân nặng ngày một tăng.
Theo sự tư vấn của BS. CKI Huỳnh Thanh Hùng (Khoa Sơ sinh – BV Mỹ Đức)
