Làm sao sớm phát hiện viêm màng não mủ?
Đây là cái khó cho các bà mẹ vì biểu hiện lâm sàng của viêm màng não mủ ở trẻ em rất đa dạng. Mỗi độ tuổi có thể có những biểu hiện không giống nhau nên mẹ thường dễ nhầm lẫn với các triệu chứng bệnh khác. Tuy nhiên, bạn có thể để ý các dấu hiệu mang tính căn bản như trẻ sẽ bắt đầu có các triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên, sốt, sổ mũi, ho… Bạn dễ nhầm, tưởng trẻ chỉ bị cảm cúm bình thường thôi. Nhưng sau đó sẽ thấy trẻ ăn kém hẳn, nôn nhiều, thóp trên đầu phồng lên, tiêu chảy nặng, co giật, hôn mê…
Tốt hơn hết, chỉ cần thấy trẻ sốt bất thường, có dấu hiệu lơ mơ thì nên đưa trẻ đến khám và theo dõi tại các bác sĩ chuyên khoa Nhi ngay. Không nên chủ quan cứ tự ra nhà thuốc để mua ít thuốc cảm cúm về cho trẻ uống là coi như… xong. Đặc biệt, trường hợp thấy trẻ có dấu hiệu trở nặng như sốt cao, co giật, cần lập tức đưa trẻ nhập viện để bác sĩ kiểm tra, càng sớm càng tốt.
Bạn cần lưu ý, viêm màng não mủ có thể xuất hiện ở trẻ từ 3 tháng đến 6 tuổi nên đừng tưởng đây chỉ là bệnh xảy ra với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ. Bệnh chủ yếu do Haemophilus influenzae type b (Hib) gây ra. Đây là vi-rút nguy hiểm vì có thể khiến tỷ lệ tử vong lên đến 20-50%. Ngay cả trường hợp nếu được cứu sống, trẻ vẫn có thể bị các biến chứng kéo dài trên hệ thần kinh và có thể bị tổn thương não vĩnh viễn như điếc, liệt, chậm phát triển tinh thần vận động, não úng thủy hoặc sống đời sống thực vật…
Điều đáng lo ngại là vi-rút Hib có thể lây truyền từ trẻ này qua trẻ kia thông qua các hạt nước bọt khi trẻ bị ho hay hắt hơi, chơi chung đồ chơi rồi cho tay vào miệng. Chính vì vậy, nếu như trong một lớp học có trẻ mắc phải các triệu chứng viêm hô hấp trên, hay có nghi ngờ viêm màng não mủ thì tốt hơn hết là để trẻ nghỉ học ở nhà, tránh lây cho các bé khác.
Có thể phòng ngừa được không?
Rất may, câu trả lời là được! Biện pháp phòng ngừa tốt nhất là tiêm vắc-xin ngừa viêm màng não mủ cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến 5 tuổi. Vắc-xin phòng bệnh do Hib gây ra còn có thể được tiêm cùng lúc với các vắc-xin khác như bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt. Bạn có thể tham khảo Lịch tiêm phòng bên dưới để chích ngừa, bảo vệ cho con. Một điều khiến bác sĩ rất day dứt là trong khi bệnh có thể phòng ngừa tốt bằng vắc-xin nhưng nhận thức của các bà mẹ về bệnh chưa nhiều nên không ít trẻ vẫn không được tiêm phòng, khi xảy ra bệnh có khi trẻ tử vong rồi mẹ mới ngơ ngác biết viêm màng não mủ là bệnh gì.
Bạn cũng cần đặc biệt cẩn trọng trong những giai đoạn thời tiết chuyển mùa, vì đây là lúc các bệnh lây qua đường hô hấp sẽ hoành hành dữ dội. Nếu viêm màng não mủ được phát hiện sớm và chính xác thì không những có thể cứu sống trẻ dễ dàng mà còn bảo đảm để trẻ không phải mang theo di chứng sau này.
Lịch tiêm phòng viêm màng não mủ
– Nên bắt đầu cho trẻ tiêm phòng viêm màng não mủ 3 mũi, vào các tháng thứ 2, thứ 3 và thứ 4.
– Sau đó tiêm nhắc lại mũi thứ 4 lúc trẻ 18-24 tháng.
– Các trường hợp tiêm vắc-xin ngừa Hib thường không gây nên tác dụng phụ nào nên bạn không cần quá lo lắng. Thường trẻ chỉ bị sốt nhẹ 1 ngày.
Cũng nên nhắc lại một lần nữa rằng việc phòng ngừa bao giờ cũng sẽ tốt hơn là đợi trẻ có bệnh rồi mới chữa. Hiện nay, mặc dù có nhiều thuốc đặc hiệu nhưng với những trường hợp bệnh nặng, nhập viện muộn thì quá trình điều trị phải kéo dài, tốn kém về chi phí và thậm chí không mang lại kết quả mong muốn. Trẻ có thể bị tử vong, chậm phát triển trí tuệ, áp xe não, điếc, nghễnh ngãng… chỉ vì sự thiếu kiến thức của mẹ ban đầu.
Bạn cần biết
* Viêm màng não là tình trạng viêm nhiễm ở màng ngoài vỏ não, tiến triển rất nhanh chóng.
* Một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm màng não mủ là do trẻ mắc bệnh tai mũi họng nhưng không được chữa trị tốt và để bệnh kéo dài. Xuất phát ban đầu thường là trẻ bị viêm đường hô hấp, sau đó vi khuẩn xâm nhập vào đường máu để vào màng não.
* Sự viêm nhiễm các vi khuẩn sẽ gây nên tình trạng sinh mủ bên trong hệ thống thần kinh trung ương. Nếu trẻ không được điều trị sớm dễ để lại di chứng động kinh sau này.
* Viêm màng não nguy hiểm hơn so với viêm não vì di chứng của viêm não có thể được chữa trị và hồi phục còn di chứng của bệnh viêm màng não thường rất trầm trọng gây ảnh hưởng và đeo đuổi trẻ suốt đời.
Hiện nay việc chẩn đoán viêm màng não rất dễ dàng. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng cách chọc dịch não tủy sau đó cấy vi sinh để phân biệt viêm màng não do siêu vi với các bệnh khác ở não (như viêm màng não do lao, áp xe não, u não, xuất huyết não, viêm não).
