Nhiều bậc phụ huynh đã không ít lần suýt “đứng tim” khi chứng kiến những cơn khóc lặng ở trẻ, con đang khóc lại nín thở, tím tái mặt mũi và ngất xỉu. Vậy nguyên nhân là do đâu, biểu hiện và cách xử lý như thế nào khi bé khóc lặng? Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Biểu hiện của những cơn khóc lặng ở trẻ
Tình trạng khóc lặng ở trẻ có thể xuất hiện khi con từ 6 tháng – 6 tuổi, đặc biệt thường gặp nhất là ở trẻ 1 – 3 tuổi. Cứ 100 trẻ sẽ có 5 trẻ rơi vào tình trạng này khi khóc. Cơn khóc lặng sẽ thường xảy ra khi bé bắt đầu khóc lớn, giận dữ và sợ hãi, cũng có thể con bị chấn thương gây sốc.
Biểu hiện của khóc lặng là bé hít vào rồi nín lặng, không thở ra, miệng há rộng như muốn khóc khi không thể phát ra tiếng được. Lúc này, hệ thần kinh của con làm cho nhịp tim và nhịp thở bị chậm lại trong một khoảng thời gian ngắn, và đây cũng là lý do khiến con trở nên xanh tím, nhợt nhạt và thậm chí ngất xỉu.
Rất may là không nguy hiểm cũng như không gây nhiều tổn thương lâu dài. Những cơn khóc lặng thường xuất hiện và kết thúc trong khoảng 30 – 60 giây, con sẽ thở lại và bắt đầu khóc, da cũng trở lại như bình thường. Đây được gọi là phản xạ cơ thể khi có kích thích khó chịu, hoàn toàn không phải hành vi phản kháng có ý thức của trẻ.
Hoặc nếu như trẻ bị ngất đi, cơ thể con sẽ tự tạo kích hoạt để hô hấp trở lại bình thường. Ở một còn có biểu hiện trẻ lên cơn co giật nhẹ đầu chi hoặc co giật người nhưng thường rất hiếm gặp. Bé yêu sẽ hồi phục nhanh chóng hoặc không đáp ứng với kích thích không một thời gian ngắn.
Những cơn khóc lặng thường gặp ở trẻ
Cơn khóc lặng ở trẻ có thể khác nhau về mức độ trầm trọng cũng như tần suất gặp phải. Chúng có thể xảy ra thường xuyên, vài lần mỗi ngày hoặc thưa thớt hơn ở những trẻ khác, vài lần mỗi năm. Tình trạng này thường dễ xảy ra hơn khi con mệt mỏi quá mức, khóc lóc bực bội, khó chịu về vấn đề gì đó. Thông thường, cha mẹ đã chứng kiến nhiều mỗi khi con khóc lặng sẽ rút ra được những dự báo khi nào trẻ sẽ rơi vào cơn khóc lặng mới.
Có 2 dạng khóc lặng thường thấy, đó là:
- Cơn khóc lặng xanh tím: Do trẻ thay đổi kiểu thở, thường xuất hiện khi con tức giận và cáu gắt, và đây được xem là dạng hay gặp nhất. Khi con khóc hoặc đang nổi nóng, bé sẽ hít vào một hơi rồi nín thở, mặt mày da dẻ của con nhanh chóng trở nên xanh tím, đặc biệt là vùng quanh miệng.
- Cơn khóc lặng nhợt nhạt: Ít hay gặp hơn, do nhịp tim chậm lại và thường xuất hiện khi con gặp phải đau đớn, chấn thương. Biểu hiện thường gặp là trẻ hít vào rồi nín thở, nhịp tim trở nên chậm hơn, da nhợt nhạt, mồ hôi đổ ra nhiều và con cảm thấy rất mệt mỏi khi dứt cơn. Những bé này khi lớn lên sẽ thường dễ bị ngất xỉu trong nhiều trường hợp.
Nguyên nhân khiến dẫn đến những cơn khóc lặng
Có nhiều nguyên nhân sâu xa hơn khi dẫn đến những cơn khóc lặng ở trẻ nhưng vẫn chưa được làm sáng tỏ. Đến khoảng 1/3 trẻ khóc lặng có tiền sử bắt nguồn từ gia đình và những cơn khóc tương tự. Một số trẻ rơi vào tình trạng khóc lặng có liên quan đến thiếu máu, thiếu sắt hoặc khi cơ thể không sản xuất đủ hồng cầu. Phần lớn nguyên nhân khiến con khóc lặng không mang bệnh lý nghiêm trọng tiềm ẩn nào.
Dù vậy, cha mẹ/người giám hộ hoặc giáo viên cũng nên để mắt đến những trẻ thường gặp tình trạng này để đưa ra những xử lý thích hợp nhanh chóng.
Chẩn đoán của bác sĩ về tình trạng này
Khi đưa trẻ đến thăm khám và chẩn đoán, bác sĩ có thể sẽ thăm khám các triệu chứng, làm xét nghiệm máu và kiểm tra tình trạng thiếu máu, thiếu sắt, làm điện não đồ để loại trừ trường hợp trẻ bị động kinh và làm điện tâm đồ để loại trừ những cơn ngất tím do tim đập chậm.
Nhiều người sẽ nhầm cơn khóc lặng ở trẻ với những cơn động kinh vì trong một số trường hợp 2 tình trạng này khá giống nhau về mặt biểu hiện. Sau đây là một số gợi ý giúp cha mẹ có thể sớm phân biệt được 2 trạng thái này, giúp con có hướng điều trị tốt nhất:
- Trong những cơn co giật do bệnh động kinh ở trẻ gây ra, trẻ có thể bị xanh tím nhưng chỉ xuất hiện trong và sau cơn co giật, không bị xanh tím trước khi co giật như tình trạng khóc lặng.
- Người bị động kinh thường không tự chủ được trong đại tiểu tiện, nhưng tình trạng này thường lại rất hiếm gặp ở những những cơn khóc lặng ở trẻ.
- Co giật do động kinh có thể xuất hiện kho bé thức cũng như đang ngủ, và điều này khác xa với những cơn khóc lặng vì nó chỉ xuất hiện khi trẻ đang tỉnh táo.
Điều trị những cơn khóc lặng ở trẻ
Cơn khóc lặng ở trẻ không có điều trị đặc biệt hay chuyên sâu nào khác. Những loại thuốc chống động kinh cũng không mang lại tác dụng và cũng không nên tự ý cho trẻ dùng nếu không có chỉ định của bác sĩ (thường không khuyên dùng). Việc bổ sung chất sắt nhiều có thể làm giảm tần suất cũng như mức độ trầm trọng của cơn khóc lặng, đặc biệt là ở những trẻ bị thiếu máu, thiếu sắt, nhưng mẹ cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đưa vào cho trẻ sử dụng.
Phòng ngừa giúp con hạn chế gặp phải tình trạng này
Cha mẹ có thể không thể ngăn được những cơn khóc lặng nhưng lại có thể phòng ngừa được những sự việc dẫn đến cơn khóc này ở trẻ bằng cách:
- Cha mẹ nên quản lý thời gian sinh hoạt của trẻ, cho bé nghỉ ngơi đầy đủ
- Không nên để trẻ hay cáu gắt quá mức, nên đánh lạc hướng khi thấy con có biểu hiện nổi nóng
- Giúp con cảm nhận được an toàn, thường xuyên trấn an khi con thấy hoảng sợ
- Nếu trẻ đã nhận thức, hãy giải thích cặn kẽ cho bé trước khi thay đổi những thói quen, những hoạt động hàng ngày để con không rơi vào sợ hãi với hoàn cảnh mới (ví dụ như đưa bé đi nhà trẻ,…).
- Cha mẹ nên nắm bắt và tìm cách giải quyết được những cơn nóng giận của con thay vì chỉ nhượng bộ chỉ vì con sẽ mắc phải cơn khóc lặng. Khi nhượng bộ không hợp lý, trẻ có xu hướng dễ hư hơn và vô tình góp phần khuyến khích bé nổi nóng thường xuyên hơn nếu lần sau không làm theo ý con.
Cha mẹ nên làm gì khi trẻ khóc lặng?
- Không nên dốc ngược con xuống, lay gọi hoặc hắt nước vào trẻ vì việc làm này không làm ngưng cơn khóc lặng được
- Đừng quá hoảng loạn, thường những cơn khóc lặng sẽ kết thúc trong vòng 1 phút
- Trấn an trẻ và người lớn đang có mặt tại chỗ rằng cơn khóc này sẽ sớm qua, sẽ không mang lại nguy hiểm cho bé
- Nên đặt trẻ nằm nghiêng, theo dõi cho đến khi cơn khóc lặng qua đi
- Tuyệt đối không được đưa bất kỳ vật gì vào miệng trẻ, kể cả ngón tay để giúp thông thoáng đường thở. Nếu con có những biểu hiện co giật, bạn nên giữ đầu, tay và chân trẻ, không để chạm vào những vật cứng hoặc sắc nhọn để tránh những tổn/chấn thương
- Có thể trẻ bị ngã và chấn thương trong cơn khóc lặng, hãy nhanh chóng đưa con đi khám bác sĩ
- Nhiệm vụ của cha mẹ là hãy đối xử với con bình thường, nhẹ nhàng mềm mỏng nhưng tuyệt đối không quá nuông chiều trẻ, không trừng phạt hay khen thưởng vì điều này cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến những cơn khóc lặng.
Khi nào đưa trẻ đến gặp bác sĩ?
Cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay sau cơn khóc lặng đầu tiên để được kiểm tra và loại trừ những bệnh lý liên quan đến tim mạch, thần kinh tiềm ẩn. Những trẻ dưới 6 tháng nên được kiểm tra và tìm các nguyên nhân tiềm tàng nguy hiểm.
Nếu như các cơn khóc lặng xảy ra quá thường xuyên, thậm chí là vài lần mỗi ngày có thể nằm trong khuôn khổ của tình trạng nhưng vẫn nên đưa trẻ đi thăm khám để được kiểm tra kỹ lưỡng hơn. Nếu như khoảng hơn 1 lần mỗi tuần, mẹ cũng nên đưa bé đi khám để phát hiện sớm tình trạng thiếu máu thiếu sắt.
Đặc biệt, khi trẻ có dấu hiệu co giật, cứng đơ người hơn 1 phút và mất một lúc lâu cơ thể mới hồi tỉnh thì cha mẹ vẫn nên đưa trẻ đi kiểm tra kỹ, đây có thể không chỉ là một cơn khóc lặng ở trẻ đơn thuần.
