Mẹ&Con – Để giúp con phát triển khả năng ngôn ngữ tốt, mẹ cần biết cách dạy trẻ tập nói theo từng giai đoạn phát triển. Nếu mẹ đang băn khoăn cách dạy trẻ tập nói theo từng giai đoạn phát triển là thế nào thì đừng bỏ lỡ bài viết này nhé!

Dạy trẻ tập nói giai đoạn mang thai

Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, bé đã có khả năng nghe và cảm nhận những âm thanh từ bên ngoài. Đó là lý do các bác sĩ và chuyên gia khuyên rằng mẹ nên cho bé nghe nhạc và trò chuyện với bé ngay từ những tháng ngày mang thai. Không chỉ giúp trẻ tiếp cận ngôn ngữ trong thời kỳ thai giáo mà sau khi chào đời việc nói chuyện với bé thường xuyên còn giúp kích thích trí não phát triển, giúp bé hình thành khả năng giao tiếp tốt và định hình những hành vi sau này của con.

Dạy trẻ tập nói giai đoạn 0-3 tháng tuổi

Ngôn ngữ của trẻ trong giai đoạn mới sinh được thể hiện qua tiếng khóc. Dựa vào đó, mẹ có thể biết bé muốn gì, cần gì để có thể đáp ứng cho con. Tùy theo tính cách của từng bé, có bé dễ, có bé khó mà biểu hiện của tiếng khóc cũng khác nhau, bé có thể khóc do đòi bế, đói hoặc khó chịu trong cơ thể… Khi lớn hơn một chút nữa, bé có thể phát ra âm thanh như ô, a… với những biểu cảm ngộ nghĩnh, đáng yêu.

Trong giai đoạn từ khi mới sinh đến 3 tháng tuổi mẹ có thể tập cho bé làm quen với ngôn ngữ giao tiếp theo các cách sau:

Hát cho bé nghe những giai điệu êm ái, nhẹ nhàng hoặc vui tươi, nhí nhảnh.
Trò chuyện với bé bằng những câu cưng nựng, âu yếm càng nhiều càng tốt.
Song song đó, mẹ cũng cần dành cho bé những khoảng thời gian yên lặng để bé có thể tự tạo ra âm thanh riêng của mình.

Dạy trẻ tập nói giai đoạn 4-6 tháng tuổi

Đây là giai đoạn bé bắt đầu bập bẹ tập nói với những âm thanh đơn giản như gọi bố, mẹ (ba ba, ma ma…). Đồng thời bé có thể nhận biết được tên của mình và sẽ phản ứng ngoảnh đầu về phía phát ra âm thanh khi có ai đó gọi tên, dấu hiệu này thường xuất hiện ở bé 6 tháng tuổi. Lúc này, bé rất muốn và hứng thú với việc được giao tiếp với mọi người xung quanh, vì thế mẹ cần hỗ trợ cho bé bằng cách:

Nói chuyện kết hợp với việc mỉm cười với bé.
Bắt chước lại những tiếng bập bẹ của bé.
Giao tiếp bằng mắt, có thể nhìn vào mắt bé với ánh mắt âu yếm, dịu dàng và trò chuyện với bất cứ chủ đề gì bạn muốn.
Dạy trẻ tập nói bằng cách lặp lại âm thanh của cha mẹ: nói nhiều lần cho bé nghe và làm theo.

Dạy trẻ tập nói giai đoạn 7-12 tháng tuổi

Giai đoạn này là giai đoạn mà bé bập bẹ bắt chước theo âm thanh của người lớn nhiều nhất. Do đó, mẹ có thể đọc sách hoặc kể chuyện để giúp bé phát triển khả năng ngôn ngữ. Những bước dạy trẻ tập nói trong giai đoạn từ 7 đến 12 tháng tuổi bao gồm:

Chơi các trò chơi giới thiệu tên các con vật, đồ vật trong nhà.
Cùng bé chơi những trò chơi đơn giản kết hợp với việc đọc thơ, văn có vần điệu hay hát những bài hát thiếu nhi. Trò chới ú òa là một trong những cách giúp bé phát triển ngôn ngữ và cảm xúc tuyệt vời trong giai đoạn này.
Mẹ cũng có thể bế bé soi vào gương rồi giới thiệu tên mình và tên bé.

Dạy trẻ tập nói giai đoạn 13-18 tháng tuổi

Lúc này bé đã biết nói một hay nhiều từ ngữ ghép lại thành câu với mọi người xung quanh. Bé đã biết ý nghĩa của từ ngữ và thậm chí có bé đã biết dùng từ chính xác trong các tình huống và biết lên xuống giọng tùy vào ngữ cảnh. Những bước để dạy bé tập nói trong giai đoạn này bao gồm:

Tập ngôn ngữ cử chỉ: Chẳng hạn, khi mẹ không muốn bé làm gì, hãy nói “không không” kèm theo lắc lắc đầu hoặc lắc bàn tay. Khi mẹ nói “bai bai” hãy kèm theo vẫy bàn tay để giúp bé học các ngữ nghĩa đi cùng cử chỉ.
Dạy bé các từ đơn: Những từ đầu tiên mà con nói thường là danh từ chỉ người, con vật, đồ vật mà bé thường tiếp xúc như ba, mẹ, bà, ghế, bàn, chó, gà, hoa, sữa…
Dạy bé các từ chỉ trạng thái: Bé có thể học được thế nào là đau, ngứa, nóng, lạnh…
Dạy bé về màu sắc: Ở lứa tuổi từ 18 tháng, mẹ có thể chỉ cho bé về sự khác nhau của màu sắc.
Dạy bé về các bộ phận cơ thể: Đây là lứa tuổi bé tự khám phá bản thân rất nhiều. Mẹ có thể dạy con phân biệt đầu, mắt, cổ, mũi, miệng…

Dạy trẻ tập nói giai đoạn 19-24 tháng tuổi

Lúc này vốn từ vựng của bé đã nhiều lên, bé có thể nói khoảng 50 từ, khả năng hiểu ngôn ngữ của bé cũng phát triển. Lúc này, bé thường lắng nghe, chú ý để học hỏi từ mới mỗi ngày từ những người xung quanh. Giai đoạn này, bé đã biết nói cụm từ gồm hai, ba từ như ba ơi, mẹ ơi, cô ơi… Tuy nhiên lúc này, bé chưa biết sắp xếp từ cho đúng như “mẹ ẵm ơi” thay vì “mẹ ơi ẵm”, vì vậy, mẹ cần dạy bé chỉnh sửa cho đúng. Những bước dạy trẻ tập nói thích hợp cho giai đoạn này:

Dạy bé về các hoạt động: Tuổi này, bé thích bắt chước các hoạt động của bố mẹ và thích “giúp đỡ”. Mẹ có thể phân cho bé một số nhiệm vụ nhỏ như “cất đồ chơi”, tự “uống nước”, tự “măm măm”. Mỗi khi chỉ cho bé một hoạt động nào, bạn hãy nhấn mạnh và lặp đi lặp lại từ ngữ để bé ghi nhớ.
Dạy bé bài hát ngắn: Tùy theo nhịp phát triển riêng, bé có thể hát được các bài hát thiếu nhi đơn giản hoặc không.

Dạy trẻ tập nói giai đoạn 25-36 tháng tuổi

Trong giai đoạn này, những câu hỏi tại sao sẽ thường xuất hiện trong các cuộc đối giữa bé và các thành viên trong gia đình. Lý giải cho điều này là vì con yêu đang chuyển mình từ giai đoạn phát âm theo kiểu bắt chước thành giai đoạn hiểu để nhớ. Bố mẹ có thể dễ dàng nhận biết được những nhu cầu của con thông qua những câu nói vì bé đã có thể ghép khoảng 2-3 từ mỗi khi trò chuyện và việc phát âm cũng dần được cải thiện rõ rệt.

Khoảng thời gian gần tròn 3 tuổi, vốn từ của thiên thần nhỏ sẽ gia tăng vượt bậc trong khoảng 200 từ. Do đó, việc bé hát trọn vẹn một bài hát hoặc diễn đạt được thuần thục một một câu chuyện với tình tiết đơn giản sẽ khiến bố mẹ vô cùng ngạc nhiên và thích thú về sự hoàn thiện ngôn ngữ của con yêu.

Cách dạy trẻ tập nói tốt nhất lúc này là giúp con yêu trau dồi thêm kỹ năng diễn đạt sao cho trôi chảy và mạch lạc hơn thông qua việc bố mẹ đọc truyện cho bé nghe và hỗ trợ bé kể lại câu truyện đó. Hơn thế nữa, khả năng hiểu của thiên thần nhỏ cũng được tăng lên khi bé bắt đầu hiểu những câu lệnh đơn giản như “đặt ly lên bàn”, “đứng lên” hay “ngồi xuống”… Đồng thời, bé cưng cũng sẽ phát triển thêm kỹ năng phân biệt màu sắc và nhận biết những từ ngữ mang tính mô tả như to, nhỏ, thấp, bé…