Mẹ&Con – Trầm cảm sau sinh không chỉ gặp ở phụ nữ, nó còn gặp ở cả… các ông chồng nữa đấy nhé!
Nguyên nhân gây nên chứng trầm cảm của đàn ông sau khi có con
Dấu hiệu hàng đầu cho thấy một người đàn ông có nguy cơ bị trầm cảm, đó là vợ anh ta cũng trầm cảm. “Một nửa số đàn ông có vợ bị trầm cảm sau sinh đều bị trầm cảm” – theo lời của tiến sĩ Will Courtenay (nhà trị liệu tâm lí tại Oakland, California, chuyên gia về sức khỏe nam giới).
“Cả hai đều trầm cảm có thể dẫn đến hệ lụy rất xấu cho mối quan hệ vợ chồng và đặc biệt cho đứa con”. “Xã hội thường ngầm cho rằng nam giới là khắc kỉ và cứng rắn. Vì vậy nếu người đàn ông bắt đầu cảm thấy lo âu, trống vắng, hoặc mất kiểm soát, họ thường không nhận rõ và không yêu cầu ai giúp đỡ” – tiến sĩ Courtenay lưu ý. Nếu phụ nữ thường chia sẻ những câu chuyện và mục tiêu trong suốt thai kì lẫn đời sống làm mẹ, thì những ông chồng hầu như tin chắc rằng mình là kẻ đơn độc trong nỗi buồn rầu hoặc sợ hãi khi bắt đầu làm cha.
“Tôi yêu con trai mình bao nhiêu thì cuộc sống cũng khó khăn bấy nhiêu trong những tháng đầu tiên” – Chris Illuminati, có con 3 tuổi nói. “Khi bé chào đời, tôi đã túc trực bên cạnh. Và điều khiến tôi sợ hãi là những suy nghĩ điên rồ hiện ra trong đầu mình lúc 4 giờ sáng.
Sáng sớm bao giờ cũng là khoảng thời gian tồi tệ nhất. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu tôi để mặc thằng bé la hét như tiếng còi báo động và cứ ngủ? Nếu ngồi một mình với thằng bé trong căn phòng tối, dường như tôi là kẻ duy nhất trên thế giới giờ ấy vẫn còn thức. Tất cả những gì bạn có là những ý nghĩ, hầu hết chúng là: Chúa ơi, hi vọng mọi chuyện sẽ nhanh chóng tốt hơn, vì hiện tại sao mà kinh khủng đến thế?”.
Người ta cho rằng, chứng trầm cảm sau sinh của phụ nữ được kích hoạt mạnh mẽ bởi sự biến động hormone. Đây là lý giải của những ai một mực cho rằng đàn ông không thể trải qua tình trạng như vậy, vì họ không thể mang thai hoặc sinh con.
Tuy nhiên, những nghiên cứu cho thấy: Lượng hormone của đàn ông cũng dao động trong suốt thai kì của người phụ nữ, đến sau khi đứa con của anh ta ra đời mà vẫn chưa rõ lí do chính xác tại sao. Lượng testoterone sụt giảm, lượng estrogen, prolactin và cortisol tăng lên. Thậm chí một số đàn ông còn xuất hiện những triệu chứng như buồn nôn hoặc tăng cân. “Các nhà sinh học tiến hóa nghi ngờ rằng sự biến động hormone là một phương cách tự nhiên để đảm bảo những người cha luôn gần gũi và gắn kết với con cái của họ” – tiến sĩ Courtenay giải thích.
Dù vậy, chứng trầm cảm sau sinh dường như là hệ quả của sự tác động qua lại rất phức tạp của nhiều yếu tố. Tiến sĩ Sara Rosenquist, nhà trị liệu ở Chapel Hill, North Carolina nói. “Bất kì vị phụ huynh nào khi đương đầu với những biến động về mặt cảm xúc và xã hội, do em bé tạo ra đều có nguy cơ bị trầm cảm”. “Những bậc cha mẹ nhận con nuôi cũng có thể bị ảnh hưởng nhất định nào đó” – cô cho biết thêm.
Bên cạnh những yếu tố khác, thì sự dao động hormone có thể kích thích sự trầm cảm của người đàn ông cũng như phụ nữ trong cùng hoàn cảnh. “Nhưng nếu cho rằng hormone chỉ là một nguyên nhân đơn lẻ, thì điều đó làm chúng ta không phát hiện ra toàn bộ những nguyên do và cả những giải pháp thực sự” – Rosequist nói thêm.
Các chuyên gia tin rằng, chứng trầm cảm đàn ông sau khi có con ngày càng trở nên phổ biến hơn bởi thế hệ những người cha này đã cảm nhận được cùng một tình trạng căng thẳng về tâm lí, xã hội và kinh tế – tất cả những điều mà các bà mẹ lâu nay đã trải qua.
Tình hình kinh tế suy thoái, mất việc hoặc giảm lương cũng tác động mạnh mẽ tới tâm lý của các ông bố. Nếu những gia đình cả hai vợ chồng đều đi làm, thì người cha cũng phải san sẻ gánh nặng nuôi dạy con cái nhiều hơn. Họ thường xuyên gặp căng thẳng và ngủ rất ít, cộng thêm sự dao động hormone, tất cả kết hợp lại thành một cơn giông dẫn đến sự trầm cảm sau sinh.
“Tôi không tin rằng tỉ lệ trầm cảm của đàn ông sau khi có con tăng cao, suốt từ tháng thứ 3 cho đến 6 tháng sau khi con họ ra đời lại là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, ngay thời điểm mà rất nhiều phụ nữ phải kết thúc việc chăm bẵm từng li từng tí cho con để trở lại với công việc” – tiến sĩ Paulson cho biết. Những vấn đề chỉ được quan tâm một cách phiến diện, hoặc đơn giản chưa từng được thảo luận bao giờ, những vấn đề có thể trở nên rất nóng khi câu hỏi ai làm gì, ra sao, vào lúc nào ngày càng phức tạp hơn.
“Tôi cảm thấy quá tải, và không biết phải làm sao để vượt qua khi con gái chào đời”, Dave Weber nói. “Vợ chồng tôi đã rất vui sướng khi có con. Chúng tôi cho rằng mình đã sẵn sàng mọi thứ, nhưng không có bất kì thứ gì xảy ra đúng như chúng tôi mong đợi. Thay vì sinh thường, Julie lại phải trải qua khoảng thời gian rất lâu và gian khổ, cuối cùng phải chuyển qua khu khẩn cấp.
Các bác sĩ cũng không rõ tại sao việc chăm sóc thuốc men lại gây khổ sở cho cô ấy đến như vậy. Cô ấy đã chịu đựng trong 9 tháng, thường xuyên than vãn rằng mình không thể chịu đựng thêm nữa và cho rằng mình đang dần mất trí. Tôi đã suy nghĩ thật kĩ, hi vọng cô ấy là một người mạnh mẽ, hiểu rõ mình cần phải làm gì. Tôi thấy mình y như một đứa trẻ, thật kinh khủng vì chẳng thể xoay chuyển được gì. Nếu cô ấy không thể chịu đựng, thì tôi làm sao chịu đựng nổi đây?” – Người đàn ông trầm cảm sau sinh nói trong khổ sở.
(còn tiếp)
