Bí quyết bé ăn Tết thoải mái, đủ dinh dưỡng

“Ngộp thở” vì Tết

“Sắp đến Tết rồi, đến trường rất vui
Sắp đến Tết rồi, về nhà rất vui…”

Tết là ngày hội đối với các bé yêu. Ngày Tết bé được ăn ngủ nghỉ chơi hết cỡ, được ba mẹ đưa đi du xuân, được thoải mái ăn những món mà ngày thường ít có hoặc bị ba mẹ “hạn chế”. Ngày Tết món nào cũng thịnh soạn, nhiều dinh dưỡng, cầu kì, nhưng cũng chính vì vậy mà bé rất dễ bị “ngộp” trước các loại thực phẩm ngày Tết. Những bé vốn đã mũm mĩm thì lại tròn ủm thêm trong khi những bé vốn nhẹ cân thì dễ gầy hơn. Ngày Tết bé thường ăn lặt vặt nhiều, với những bé sẵn đã tròn người, hấp thu tốt thì năng lượng dư thừa từ những món ăn ngày Tết khiến bé tăng cân nhanh chóng, còn ngược lại với những bé nhẹ cân, kém hấp thu thì ăn vặt nhiều lại khiến bé bị “no ngang”, không ăn được đủ suất trong bữa chính nữa, kết quả là sụt cân. Chưa kể, việc ăn uống không điều độ còn khiến bé dễ bị “ông Tào tháo” viếng thăm, rối loạn tiêu hóa, táo bón, tiêu chảy. Do vậy, ba mẹ cần chú ý đặc biệt đến chế độ ăn uống của con trong dịp này.

Ăn uống khôn ngoan

Ba mẹ hãy cố gắng duy trì bữa ăn chính của bé sao cho không có thay đổi nhiều so với ngày bình thường. Ví dụ khi bé vừa thức dậy thì nên cho bé ăn bữa sáng đủ no. Nếu bé đòi ăn bánh kẹo mứt thì nên lấy bánh kẹo mứt đó làm phần thưởng cho bé sau khi bé ăn hết suất hoặc có thể cho bé ăn sáng ít đi một chút và cho bé ăn bánh kẹo ngay khi ăn sáng xong. Nếu bé đòi ăn bánh tét, bánh chưng thì trong bánh đã có nếp (tinh bột), thịt heo (chất đạm), mỡ (chất béo), hãy khuyến khích bé ăn thêm một chút củ kiệu và dưa hấu (nhóm rau trái) là đã đủ 4 nhóm thực phẩm cần thiết trong bữa ăn chính.

Những bữa ăn phụ của bé có thể thay đổi thoải mái hơn một chút với những món có sẵn tại nhà mà bé thích nhưng cần hướng dẫn cho bé chọn một món hay nhiều món phối hợp sao cho đủ dinh dưỡng cần thiết. Tránh tình trạng cho bé ăn lặt vặt suốt ngày bằng cách quản lý thực phẩm (cất vào trong tủ kín, không để nhiều trong tủ lạnh), hướng dẫn bé ăn thành bữa chính hay bữa phụ. Cố gắng không cho bé ăn bánh kẹo hay nước ngọt trước bữa chính 2 giờ.

Đối với bé bị béo phì, ba mẹ nên hạn chế mua dùng hay tích trữ quá nhiều và phải quản lý chặt các thực phẩm ngọt (chocolate, bánh mứt… ) và các món ăn béo (thịt mỡ, món chiên) ngoài tầm tay trẻ, luôn có sẵn món rau trái trong tủ lạnh và liên tục nhắc nhở, khuyến khích để bé giữ chế độ ăn như cũ. Ngược lại đối với bé đang cần tăng cân, các thực phẩm giàu năng lượng (ngọt, béo nhiều) ba mẹ cần khéo léo đưa vào các bữa ăn chính và phụ của bé, tuyệt đối không cho bé ăn lặt vặt bằng cách quản lý thực phẩm và khuyên dụ “Con ăn hết chén cơm này rồi mẹ cho ăn 2 cục chocolate”. Cần nhớ rằng những viên kẹo, miếng mứt ngọt lừ nên mặc dù không thể ăn được nhiều và bé sẽ nhận được ít năng lượng từ món ăn này nhưng nó lại làm bé “ngang dạ” và ăn ít vào bữa chính, do đó chỉ cho bé ăn bánh kẹo sau bữa chính.

Chú ý lượng rau xanh và trái cây của bé để tránh chán ngấy và tăng cường sinh tố giúp trẻ tăng sức đề kháng chống lại bệnh tật, nhiễm trùng.

Những thực phẩm cần hạn chế cho bé ăn

Ngày Tết cho bé ăn đầy đủ là nhu cầu thiết yếu nhưng ba mẹ cũng nên biết có những món nên mạnh dạn từ chối khi bé đòi hoặc “quản lý” đầu vào một cách chặt chẽ:

Mứt: thành phần dinh dưỡng chủ yếu là chất bột đường, cũng có thể có một lượng rất ít chất xơ nhưng không đáng kể. Để thu hút khách hàng, nhà sản xuất đã sử dụng nhiều thực phẩm có màu sắc lòe loẹt, sặc sỡ. Ngoài ra, không ít mứt được làm trong môi trường không an toàn vệ sinh thực phẩm. Do đó ba mẹ cần hạn chế sử dụng để phòng ngừa nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Nếu bà mẹ nào “siêng” và có khả năng tự làm mứt cho con ăn dịp Tết thì có thể hạn chế được những nguy cơ này.

Ngày Tết bé thường được ba mẹ cho uống “thả ga” các loại nước ngọt và các loại nước hương trái cây, tuy nhiên thành phần của các loại nước này chủ yếu là đường và mùi hương công nghiệp. Vì vậy nó không có nhiều giá trị dinh dưỡng cho trẻ, nhóm nước này chỉ có tác dụng giải khát tạm thời.

Thức ăn cũ: Tết món nào cũng thịnh soạn nên dễ bị dư thừa, vì vậy các gia đình bảo quản trong tủ lạnh, khi lấy ra ăn lại những món ăn này thường xuyên được hâm đi hâm lại sẽ dễ làm bé bị ngán. Ngoài ra, thời tiết ấm nóng dễ làm thức ăn bị ôi thiu, nếu thức ăn không được hâm lại kỹ mà cho bé ăn thì rất dễ bị ngộ độc, tiêu chảy…

Các loại đồ khô như lạp xưởng, vịt lạp, khô bò, khô mực… ngoài đặc tính dễ bám bụi, khói, các thực phẩm này còn là môi trường thuận lợi cho nấm mốc và vi trùng phát triển nếu không được bảo quản tốt. Ba mẹ không nên chiều ý cho bé dùng những món này nhiều vì nguy cơ ngộ độc thực phẩm và dị ứng khá cao.

Các loại dưa muối chua: Ba mẹ nên hạn chế cho bé dùng vì trong các loại thực phẩm này đều chứa muối khá mặn, không tốt lắm cho thận của trẻ.

Các loại hạt như hạt bí, hạt hướng dương, hạt dưa, đậu phộng: đối với các bé còn quá nhỏ thì tuyệt đối không nên cho dùng vì dễ gây sặc, hóc.

Nhóm thực phẩm khuyến khích cho bé dùng

Những món này ba mẹ có thể yên tâm để con “nạp” để  đảm bảo dinh dưỡng hợp lý trong những ngày Tết:        

Các loại bánh: như bánh bông lan, bánh kem… được làm bằng chất bột có bổ sung đường ngọt hoặc bơ, dầu béo, kẹp nhân kem hay chocolate… Đây là những thành phần có thể sinh năng lượng thuộc nhóm bột đường giúp bé mau hấp thu và tiêu hóa. Có thể cho bé ăn bánh nhưng chỉ nên cho ăn sau bữa ăn chính hay phụ để tránh tình trạng bé bị no ngang trước bữa ăn.

Trái cây, các loại sinh tố hoặc nước ép trái cây (như cà chua, lê, dưa hấu, táo…): Là nguồn cung cấp nước, chất xơ để cân đối khẩu phần ăn vốn rất nhiều năng lượng, chất béo và đạm trong những ngày Tết mà còn là nguồn cung cấp nhiều vitamin quan trọng cho cơ thể. Tuy nhiên, để đảm bảo tốt nhất cho sức khỏe của bé chỉ nên cho bé ăn những loại trái cây còn tươi, sạch, không dập nát, không có những vết thâm hay ủng bên trong dù bên ngoài vỏ còn tươi đẹp. Những loại trái cây như cam, bưởi, quýt…rất tốt cho những ngày tết vì nó có chứa nhiều chất nước, chất xơ, giàu vitamin C, lớp vỏ dày giúp bảo quản lâu và thuận tiện khi đi ra ngoài.

Duy trì việc cho bé uống sữa và ăn sữa chua: Sữa chua giúp bé tiêu hoá tốt, làm giảm các triệu chứng đầy hơi, táo bón, tiêu chảy. Có thể ăn 1-2 lần một ngày.

Cho bé uống nhiều nước: Giúp bé hấp thu, tiêu hóa và chuyển hóa tốt các chất dinh dưỡng, thải trừ các chất độc cần loại ra ngoài cơ thể, đặc biệt là trong thời tiết Tết nắng nóng trẻ mất nhiều mồ hôi.

Tăng cường cho bé ăn các loại rau củ như cải bó xôi, bắp cải, rau muống, cà rốt, súp lơ, cải xoong. Ngoài tác dụng đa dạng hóa thực phẩm giúp bé ăn ngon miệng còn có vai trò bổ sung chất xơ, nhiều vitamin cần thiết cho bé.

Cân bằng âm dương trong ăn uống là một kinh nghiệm dân gian rất hay. Khi cho bé ăn, nhất là những món ăn ngày Tết đậm chất Việt, ba mẹ cũng lưu ý tính đến yếu tố này để giúp bé ăn vừa miệng lại dễ tiêu. Sử dụng các loại gia vị phù hợp với trẻ em giúp món ăn trung hòa, có mùi vị hấp dẫn. Chằng hạn, món gỏi ở miền Nam hay món nộm ở miền Bắc nên khuyến khích bé ăn vì thành phần nhiều rau trái chất xơ, lượng thức ăn đạm vừa phải không ngán, lại có gia vị là rau thơm giúp mùi vị hấp dẫn, dễ tiêu hóa, và món này thường sử dụng chanh làm nguyên liệu, là cách bổ sung vitamin và giúp hấp thu chất đạm dễ hơn. 

BS CKI Đào Thị Yến Thủy – Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM