Chào bác sĩ!
Con tôi được 3 tuổi, tôi mới gửi bé đi mẫu giáo từ hồi sau Tết đến giờ. Điều tôi lo ngại là từ lúc đi học, không hiểu sao bé lại nói ngọng một số từ. Tôi nghĩ có thể bé bị ảnh hưởng bởi bé nào khác trên lớp. Việc này có ảnh hưởng đến việc phát âm của bé sau này không thưa bác sĩ? Tôi nên làm gì để luyện lại giọng chuẩn cho con?
Trần Thị Tuyết Hân (Quận Phú Nhuận)
Đúng như bạn lo ngại, những gì bé nghe và nói trong giai đoạn này rất cần được để tâm, uốn nắn. Bởi vì nếu không được “uốn” theo giọng chuẩn nhất, bé sẽ dễ bị ảnh hưởng, tạo thành thói quen rất khó sửa sau này. Thường gặp nhất ở bé là phát âm “ngọng nghịu”, bị lẫn lộn giữa “l” và “n” (nếu trong lớp hoặc trong gia đình có người phát âm lẫn lộn 2 phụ âm này); phát âm không rõ một số chữ, ví dụ như “cô giáo hen con” (thay vì “cô giáo khen con”), “ôi nhà chẹp quá!” (thay vì “ngôi nhà đẹp quá”), v.v..
Bạn cần lưu ý một sai lầm rất dễ gặp ở bố mẹ hoặc người thân trong gia đình là mọi người yêu cái kiểu ngọng nghịu của bé nên cố tình bắt chước con, phát âm ngọng nghịu theo con luôn thay vì chỉnh cho con. Ví dụ, nhiều bà mẹ khi thấy con không phát âm rõ từ “thương” thì mỗi khi nựng nịu bé cũng nói theo con: “Mẹ chương Bin quá!” (“mẹ thương Bin quá”), mà quên mất rằng mỗi từ mình phát âm tưởng là “ngọng nghịu đáng yêu” sẽ làm cho con quen luôn lúc nào không biết.
Chúng ta vẫn hay ví von “trẻ em như tờ giấy trắng”. Điều này hoàn toàn đúng, kể cả trong việc trẻ học nói. Môi trường sống là tác nhân đặc biệt quan trọng ảnh hưởng đến khả năng nói và phát âm của trẻ. Do đó, nếu bé vừa đi học đã chuyển sang nói ngọng, bạn cần trao đổi với cô giáo, tìm hiểu nguyên nhân. Kế đến, nên kiên trì điều chỉnh lại cách phát âm cho con bằng các việc như: đọc lại thật chuẩn, rõ ràng những từ bé nói sai, chỉnh cho bé; phối hợp cùng cô giữ trẻ để chú ý nhắc bé (kể cả bé khác nói sai) ở trên lớp; dùng những câu, từ thật chuẩn, ngắn gọn, ngữ điệu thật rõ ràng để nói với bé; bày cho bé những trò chơi để giúp bé phát âm những từ dễ nhầm lẫn, nếu bé nói đúng thì khen ngợi, động viên.
