Phát hiện và khắc phục khi dạy con sai cách là vấn đề của mỗi gia đình nói chung và ba mẹ nói riêng, bởi trong môi trường giáo dục và nuôi dạy con cái, sự nhạy cảm và quan sát của ba mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tính cách và tâm lý của trẻ.
Liệu khi con ngày càng nhút nhát hơn, thu mình và không thể khẳng định bản thân trước đám đông có phần nào do chính ba mẹ đã mắc phải các sai lầm trong dạy con hay không? Hãy cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu ngay nhé!
5 hành động dạy con khiến trẻ trở nên nhút nhát, kém tự tin
Áp đặt ý kiến và mong đợi không thực tế
Mỗi khi con không đạt được điểm số hoặc thành tích như ba mẹ mong đợi, sự thất bại này không chỉ là một bài học, mà là một trải nghiệm khiến con cảm thấy không đủ giỏi. Sự áp đặt quá mức có thể làm mất đi niềm tin tự tin của trẻ.
Quá mức bảo vệ và làm hết mọi việc cho con
Khi con phải đối mặt với thách thức hoặc vấn đề, việc ba mẹ liên tục can thiệp và giải quyết mọi vấn đề thay vì để con tự giải quyết có thể khiến trẻ trở nên phụ thuộc và thiếu sự tự chủ.
Thiếu sự kiên nhẫn và lắng nghe
Khi con muốn chia sẻ cảm xúc hoặc ý kiến, nhưng ba mẹ không dành thời gian để lắng nghe mà thay vào đó đưa ra ý kiến hoặc giải pháp, điều này có thể làm mất đi sự hứng thú và ý chí tham gia của trẻ.
Không khí gia đình không ổn định
Gia đình đang phải đối mặt với những biến động, xung đột hay không chắc chắn về tương lai có thể khiến trẻ cảm thấy lo lắng và không an toàn, dẫn đến sự nhút nhát và tránh xa xã hội.
Không tạo cơ hội cho sự đối mặt với thách thức
Cha mẹ quá bảo bọc con, không tạo ra cơ hội cho trẻ đối mặt với khó khăn và học hỏi từ những thất bại. Việc này có thể khiến trẻ không tự tin và sợ thất bại.
Nhận biết trẻ nhút nhát khi ba mẹ dạy con sai cách
Nhận biết sự nhút nhát ở trẻ khi ba mẹ dạy con sai cách đòi hỏi sự quan sát kỹ lưỡng và hiểu rõ về biểu hiện tâm lý và hành vi của trẻ. Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp:
Thể hiện sự ngần ngại và tránh xa các tình huống xã hội
Trẻ tránh các tình huống xã hội, giữa mình vào một góc, ít tham gia vào các hoạt động nhóm. Nguyên nhân rất có thể do cảm giác không thoải mái và tự tin thấp khi đối mặt với xã hội do áp lực và phê phán từ ba mẹ.
Thể hiện sự kém tự tin và thụ động trong giao tiếp
Trẻ ít nói, ít thể hiện ý kiến của mình, và thường nhút nhát khi phải trò chuyện với người khác. Đây có thể là hậu quả của việc ba mẹ thường xuyên phê phán hoặc không đánh giá cao ý kiến và quan điểm của trẻ.
Thể hiện bằng ngôn ngữ cơ thể
Con tránh ánh mắt, không tự tin giao tiếp trực tiếp và có thể có thái độ cười nhạt nhòa, các biểu hiện này thường do trẻ đang cảm thấy căng thẳng và lo ngại khi phải tương tác với người khác, do cảm giác không thoải mái và áp lực từ ba mẹ.
Không bày tỏ ý kiến cá nhân và không tự tin trong quyết định
Với biểu hiện trẻ luôn mong chờ sự hướng dẫn của người khác, không dám đưa ra quyết định của bản thân, thì nguyên nhân do ba mẹ thường xuyên quyết định thay vì khuyến khích con phát triển khả năng tự lập và tự quyết định.
Thể hiện sự lo lắng và căng thẳng không lý do
Khi trẻ thường xuyên lo lắng, có dấu hiệu căng thẳng không rõ ràng khi ở trong các tình huống xã hội hay ở trường lớp thì rất có thể do ba mẹ tạo ra môi trường không ổn định, không an toàn, hoặc áp đặt quá nhiều yêu cầu không hợp lý.
Thể hiện sự thay đổi tích cực khi không có sự giám sát
Trẻ có thể thể hiện sự tự tin và hoạt bát khi không có sự giám sát của ba mẹ là bởi ba mẹ đã tạo ra một môi trường giáo dục cảm giác không an toàn, khiến trẻ chọn cách khép nép cá tính bản thân khi ở bên cạnh ba mẹ.
Thể hiện sự sợ hãi và không chắc chắn
Trẻ thường có biểu hiện sợ hãi, không chắc chắn khi đối mặt với những thách thức mới thì nguyên nhân do phải thường xuyên nghe phê phán hay từ ngữ lo ngại về khả năng của con từ ba mẹ, khiến trẻ không dám thử thách bản thân.
Dạy con sai cách không đáng sợ, chỉ cần ba mẹ biết cách khắc phục với các chia sẻ sau đây
Để trẻ vượt qua tình trạng nhút nhát và phát triển sự tự tin, quá trình sửa sai và điều chỉnh cách giáo dục cần được ba mẹ triển khai một cách chặt chẽ và nhất quán. Một số biện pháp gợi ý từ Tạp chí Mẹ và con như sau:
Xác định và thấu hiểu đặc điểm cá nhân của con
- Tìm hiểu về sở thích, nhu cầu và mong muốn của con
- Quan sát và lắng nghe để hiểu rõ những điều con thích và không thích.
- Xác định những hoạt động hoặc lĩnh vực nào là nguồn động viên và niềm vui cho con
Xác định sự nhút nhát là do gen hay môi trường
- Thảo luận với chuyên gia hoặc giáo viên để xác định liệu sự nhút nhát của con có thể xuất phát từ yếu tố gen hay do tác động của môi trường xung quanh.
- Tìm hiểu về gia đình và môi trường giáo dục để đánh giá cách chúng đang ảnh hưởng đến tính cách của con.
Xây dựng môi trường chia sẻ và đồng cảm
- Tạo ra một môi trường gia đình nơi con cảm thấy thoải mái và tự tin để chia sẻ ý kiến của mình.
- Khuyến khích mọi thành viên trong gia đình lắng nghe và tôn trọng ý kiến của con.
Động viên con trải nghiệm và giao tiếp xã hội
- Tổ chức các hoạt động gia đình để tạo cơ hội cho con tham gia vào các trải nghiệm xã hội.
- Hỗ trợ con tham gia vào các hoạt động ngoài trời, câu lạc bộ, hoặc các khóa học để mở rộng mạng lưới xã hội của con.
Phát triển kỹ năng giao tiếp và tạo mối quan hệ
- Khuyến khích con tham gia vào nhóm những người có sở thích tương tự.
- Tạo cơ hội để con làm việc thiện nguyện và chia sẻ ý kiến trong môi trường nhóm.
Dạy con kỹ năng giao tiếp và tìm hiểu cách xây dựng mối quan hệ
- Truyền đạt cho con cách sử dụng ngôn ngữ cơ thể tích cực và thể hiện sự quan tâm đến người khác.
- Dạy con cách xây dựng mối quan hệ bằng cách lắng nghe và hiểu biết người khác.
- Hỗ trợ con phát triển kỹ năng thảo luận và giải quyết xung đột.
Việc dạy con đôi khi là một nhiệm vụ phức tạp và những hành động không đúng đắn có thể tạo ra ảnh hưởng lâu dài. Tuy nhiên, việc dạy con sai cách vẫn không đáng sợ bằng việc không nhận ra và điều chỉnh chúng để giúp con phát triển một cách tích cực và tự tin hơn.
Hy vọng những chia sẻ trên hữu ích và giúp các bậc làm ba mẹ tạo ra một môi trường hỗ trợ, cùng con xây dựng nền tảng vững chắc cho sự thành công và hạnh phúc trong tương lai.
