Giới trẻ hút vape không phải là câu chuyện quá mới. Thuốc lá điện tử (vape) là thiết bị có khả năng làm nóng chất lỏng cho đến khi chúng trở thành hơi và hít được. Chất lỏng trong vape chứa nicotine, cần sa, tinh dầu… Sản phẩm này có thể được nạp lại hoặc nạp sẵn bằng hộp có chứa chất lỏng.
Vape có nhiều loại gồm chứa sẵn (được gọi là “Puff Bars”) được thiết kế để sử dụng một lần và loại có thể thay thế được. Sau số lần sử dụng nhất định, người dùng sẽ vứt bỏ đi và mua một chiếc khác.
Vì sao cha mẹ nên quan tâm đến việc giới trẻ hút vape?
Rất nhiều thanh thiếu niên truyền tai nhau rằng, thuốc lá điện tử được làm chủ yếu từ tinh dầu nên không có hại cho sức khỏe như thuốc lá. Do đó, trẻ có thể sử dụng thoải mái và không có gì đáng ngại. Tuy nhiên, các chuyên gia hóa học cho rằng, sự thật không đúng như thế.
Một nghiên cứu trên các học sinh lớp 12 cho thấy những em thuộc thế hệ giới trẻ hút vape (dù trước đó không hút thuốc) có nguy cơ ngộ nhận “thuốc lá không phải là một mối nguy hại lớn” gấp 4 lần các em khác. Đồng thời, các thanh thiếu niên hút vape có nhiều khả năng sử dụng thuốc lá hơn.
Bao bì của thuốc lá điện tử cũng không có khả năng cảnh báo rủi ro. Ngược lại, các sản phẩm đó lại được thiết kế rất lôi cuốn. Sản phẩm cũng không minh bạch trong việc công khai thành phần nicotine, nên các thanh thiếu niên nghĩ rằng 95% trọng lượng thuốc lá điện tử là nước hoặc hơi.
Việc hút thuốc lá điện tử mang đến những trải nghiệm thú vị, sự thanh mát của xoài, dưa chuột, crème… Đặc biệt, nhiều thanh thiếu niên cho rằng vape dành cho những đứa trẻ sành điệu nên tò mò và muốn khám phá để thể hiện bản lĩnh của mình.
Đó là chưa kể đến việc sở hữu một hộp thuốc lá điện tử không quá khó khăn. Phần lớn các trường hợp được phát hiện hút vape cho biết là có thể mua thuốc lá điện tử qua người quen, cửa hàng và online nên dẫn đến tình trạng giới trẻ hút vape ngày một phổ biến.
Những rủi ro sức khỏe khi dùng thuốc lá điện tử
- Nghiện hút: Thuốc lá điện tử có chứa nicotine, một chất có khả năng gây nghiện cao. Do đó, nếu bạn không phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời có thể dẫn đến việc trẻ hút thuốc lá điện tử lâu ngày.
- Trẻ dễ lo lắng và trầm cảm: Nicotine làm cho tình trạng lo lắng và trầm cảm trở nên tồi tệ hơn. Nó cũng ảnh hưởng đến trí nhớ, sự tập trung, khả năng tự kiểm soát và sự chú ý, đặc biệt là trong việc phát triển não bộ của người trẻ tuổi, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện về sau.
- Trở thành người nghiện thuốc lá: Những người trẻ tuổi hút vape có nhiều khả năng bắt đầu hút thuốc lá thông thường và có thể có nhiều khả năng phát triển các chứng nghiện khác trong tương lai.
- Ảnh hưởng chức năng tình dục: Một số bằng chứng nghiên cứu khoa học cho thấy, hút thuốc lá điện tử có thể gây rối loạn chức năng tình dục ở nam giới.
- Các vấn đề về giấc ngủ: Người thường xuyên nạp vào người một lượng hóa chất độc hại sẽ dễ bị rối loạn giấc ngủ, ngủ không ngon khiến cho việc học tập, lao động bị ảnh hưởng.
- Gây ra các bệnh lý phức tạp: Việc tiếp xúc nhiều với hóa chất bao giờ cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Cụ thể, hóa chất có thể gây ung thư, viêm phế quản cấp mạn tính, tổn thương phổi đe dọa tính mạng…
Ngoài ra, việc giới trẻ hút vape có thể gây ra các tác động sức khỏe khác mà chúng ta chưa biết. Bởi thuốc lá điện tử xuất hiện chưa lâu, nên những nguy cơ đối với sức khỏe chưa đươc nghiên cứu kỹ lưỡng.
Làm sao để nhận biết con tôi hút vape?
Giao tiếp là chìa khóa của mọi vấn đề. Bạn nên bắt đầu bằng cách hỏi con về việc dùng vape. Hãy hỏi han một cách chân thành, không phán xét, trách mắng, mà nên quan tâm, lắng nghe, kể cả khi bạn có bằng chứng về việc con hút thuốc lá điện tử.
Các chuyên gia khuyến khích ba mẹ triển khai thành nhiều cuộc trò chuyện chứ không phải là lờ đi. Ngay cả khi bạn không nghĩ rằng con bạn hút vape, hãy nói chuyện với con để chúng biết rằng thuốc lá điện tử không tốt cho sức khỏe.
Các dấu hiệu cho thấy giới trẻ hút vape (thuốc lá điện tử) bao gồm:
- Đột ngột xuất hiện các vấn đề sức khỏe mới như ho, thở khò khè dù trước nay chưa có.
- Các vật dụng liên quan đến thuốc lá điện tử như hộp thuốc, túi mua hàng, vỏ bao bì…
- Tỏa mùi lạ do một số hương liệu nặng mùi giúp ba mẹ có thể cảm nhận rõ ràng như mùi trái cây, kẹo ngọt…
Tôi nên làm gì nếu trẻ hút vape khó bỏ?
Giới trẻ hút vape và con bạn là một trong số đó? Con bạn sẽ cần sự giúp đỡ và hỗ trợ của bạn để bỏ thuốc lá? Hãy giúp con tìm thấy động lực để ngừng hút. Bạn hãy chia sẻ với con về:
- Mong mỏi con trở thành phiên bản tốt nhất, lành mạnh nhất của chính mình.
- Không muốn con nghiện hút trong tương lai.
- Tránh ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và giảm hiệu suất thể thao.
- Không muốn con mắc các vấn đề thần kinh như lo lắng hoặc rối loạn trầm cảm.
- Tiết kiệm tiền để đạt được nhiều thành tựu hơn.
Một số người sử dụng vape để hạn chế sự thèm ăn. Nhưng không có bằng chứng nào cho thấy vape giúp giảm cân. Nếu trẻ cho rằng đây là lý do dùng thuốc lá điện tử, hãy hướng dẫn con những cách lành mạnh hơn để giữ cân nặng hợp lý hoặc giảm cân.
Hỗ trợ trẻ hút vape bỏ thuốc như thế nào?
- Viết ra lý do muốn ngừng hút vào giấy hoặc ra điện thoại. Mỗi khi muốn hút, hãy mở giấy ra đọc lại.
- Chọn thời điểm ngừng hút và đưa nó vào lịch, chia sẻ với bạn bè cùng gia đình để tăng biện pháp ủng hộ trẻ bỏ thuốc vào ngày đó.
- Nhai kẹo cao su không đường hoặc ăn kẹo mút có thể giúp đánh lạc hướng cảm giác thèm hút.
- Loại bỏ tất cả các nguồn cung cấp thuốc lá điện tử bằng cách chặn phương thức liên lạc với người bán thuốc.
- Tải xuống điện thoại các công cụ (ứng dụng hoặc nhắn tin) có thể giúp giảm cảm giác thèm ăn
- Nếu trẻ hút nhiều thuốc lá điện tử sẽ dẫn đến nghiện nicotine.
Cảm giác thèm nicotine rất mạnh, đặc biệt là trong vài ngày đầu sau khi ngừng sử dụng. Nó cũng có thể dẫn đến đau đầu, mệt mỏi, cáu kỉnh, tức giận, chán nản, khó tập trung, khó ngủ, đói bụng và bồn chồn. Tình trạng sẽ được cải thiện trong những ngày tiếp theo.
Giới trẻ hút vape trở thành nỗi lo thường trực của các bậc làm cha mẹ. Hy vọng là qua bài viết của Tạp chí Mẹ và Con bạn đã hình dung được cách ứng phó khi con hút thuốc lá điện tử và giúp trẻ ngừng thuốc hiệu quả!
