Trường hợp trẻ 2 tuổi chưa biết nói không quá hiếm gặp. Nếu trẻ có các dấu hiệu như: bập bẹ vài từ nhưng chậm hơn bạn cùng lứa, không hiểu nghĩa những từ thông thường, không bắt chước… thì bố mẹ hãy tìm cách hỗ trợ bé bởi có thể trẻ đã mắc chứng chậm nói.
Dấu hiệu trẻ chậm nói
Trẻ được coi là chậm nói nếu trong giai đoạn 18 tới 35 tháng tuổi trẻ có thể hiểu được điều người lớn nói nhưng không tự diễn đạt được suy nghĩ của mình.
Ví dụ trẻ có thể hiểu được khi bố mẹ nói “con cất đồ chơi vào hộp nhé” nhưng không biết diễn đạt suy nghĩ, mong muốn của mình, ví dụ như muốn mua một món đồ. Vào giai đoạn này thì cách phát âm không quan trọng, chủ yếu là bé có đủ vốn từ vựng để giao tiếp hay không.
Thông thường, từ 18 đến 20 tháng trẻ nên nói được ít nhất 10 từ. Đến khi 2 tuổi, trẻ nói được khoảng 50 từ. Khác với các bé còn nhỏ, dấu hiệu trẻ 2 tuổi chưa biết nói rõ ràng và dễ nhận biết hơn, bố mẹ hãy chú ý để kịp thời hỗ trợ:
- Không tự nói được mà chỉ biết lặp lại các đoạn âm thanh
- Không hiểu và không thể làm theo lời hướng dẫn của người lớn
- Trẻ rất ít giao tiếp bằng ngôn ngữ nói, chỉ dùng các từ quen thuộc lặp đi lặp lại
- Giọng nói không chuẩn, dùng giọng mũi hoặc giọng bị the thé
Nguyên nhân trẻ 2 tuổi chưa biết nói
Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng trẻ 2 tuổi chưa biết nói, chậm nói, phổ biến như:
- Trong gia đình từng có người cũng chậm phát triển ngôn ngữ.
- Do thắng lưỡi bị ngắn, vòm miệng hoặc lưỡi có vấn đề.
- Môi, lưỡi và hàm khó phối hợp do vùng não phụ trách ngôn ngữ có trục trặc.
- Do thính giác kém.
- Trẻ bị viêm tai giữa, nhất là viêm mạn tính.
- Trẻ mắc hội chứng ảnh hưởng tới nói như tự kỷ, tăng động giảm chú ý.
Bên cạnh đó, việc để trẻ xem tivi hay điện thoại quá nhiều để giữ bé ngồi yên cũng có thể khiến bé lười tiếp xúc, giao tiếp dẫn tới chậm nói.
Trẻ 2 tuổi chưa biết nói có sao không?
Nhiều bố mẹ thấy con chậm nói thì rất lo lắng, hoang mang sợ bé không nói được. Thực tế, có khoảng 13% trẻ 2 tuổi chưa biết nói, đặc biệt là ở các bé trai.
Đây là tỷ lệ không nhỏ nên bố mẹ chỉ cần bình tĩnh, tìm hiểu kỹ nguyên nhân khiến trẻ chậm nói cũng như áp dụng các phương pháp hỗ trợ. Trong trường hợp cần thiết bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán, chữa trị kịp thời.
Bố mẹ nên làm gì khi trẻ chưa biết nói?
Để giúp trẻ tập nói và phát triển kỹ năng ngôn ngữ hiệu quả, bố mẹ có thể tham khảo 4 cách này nhé.
Kiểm tra thính giác của trẻ
Kiểm tra thính giác của con. Các trục trặc thính giác là một trong những nguyên nhân phổ biến hàng đầu khiến trẻ chậm nói. Nếu nghi ngờ, bố mẹ nên đưa con đến kiểm tra ở cơ sở y tế để đảm bảo thính giác của bé hoạt động bình thường.
Thường xuyên tương tác với trẻ hằng ngày
Tương tác, giao tiếp thường xuyên mỗi ngày với con sẽ giúp bé hứng thú hơn với việc nói. Trong lúc chơi với con, bạn cũng cần chú ý quan sát kỹ xem bé hứng thú với điều gì, có món đồ chơi, con vật nào bé đặc biệt thích không. Sau khi đã nắm bắt được sở thích của bé thì bố mẹ hãy gọi tên và trò chuyện với con về những vật này.
Bên cạnh đó, bố mẹ cũng nên thường xuyên diễn đạt với con về các hành động. Ví dụ, “ba đang rửa chén kìa” hoặc “con chó màu trắng đang chạy bên kia đường”. Bạn cần kiên nhẫn thực hiện lâu dài để giúp bé nắm bắt được nhiều từ vựng cũng như cách diễn đạt chuẩn xác.
Viết nhật ký về việc giao tiếp của trẻ
Bố mẹ hãy ghi chép lại nhật ký giao tiếp của bé. Trong đó cần ghi chú những ý định giao tiếp hay dễ hiểu hơn là những điều mà bé muốn diễn đạt. Ví dụ khi con giơ tay lên để đòi bế thì bố mẹ nên vừa hành động vừa nói với con ví dụ “để mẹ bế con lên nhé”.
Không chỉ thế, bố mẹ cũng nên ghi chép lại những thay đổi dù nhỏ nhất trong cách bé giao tiếp mỗi ngày. Ghi lại các hành động mới cùng với ý bé muốn diễn đạt, ví dụ trẻ nói “bai-bai” và vẫy tay.
Việc ghi chép giúp theo dõi tiến trình phát triển của trẻ sát sao nhất có thể. Nếu trẻ phát triển chậm hơn dự kiến thì bạn có thể xem xét hỗ trợ bằng các phương pháp khác.
Đọc sách và kể chuyện cùng trẻ thường xuyên
Kể chuyện và đọc sách cho con nghe là thói quen rất tốt. Khi được nghe bố mẹ đọc truyện mình thích thì trẻ vừa tiếp xúc được với từ vựng mới vừa thêm hào hứng luyện tập trò chuyện.
Nhìn chung, không có trẻ nào giống trẻ nào, mỗi bé có tốc độ phát triển khác nhau. Do vậy, nếu thấy trẻ 2 tuổi chưa biết nói thì bố mẹ không nên quá lo lắng mà cần kiểm tra các dấu hiệu chậm nói, tìm nguyên nhân cũng như kiên nhẫn hỗ trợ con nhé.
