Có rất nhiều nguyên nhân gây rối loạn tâm trạng, có thể là di truyền, thay đổi nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh… Trong đó, rối loạn tâm trạng do dùng thuốc là nguyên nhân thường thấy, đặc biệt đối với những người thường xuyên bị bệnh và phải dùng thuốc thì rất dễ mắc phải.

Rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là gì?

Rối loạn tâm trạng do dùng thuốc là những thay đổi trong suy nghĩ, cảm giác và hành động do việc dùng hoặc ngưng thuốc gây ra. Những thay đổi này có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần. Những thuốc này hoặc các chất gây nghiện khiến bạn bị trầm cảm hoặc hưng cảm. Nếu bạn có các triệu chứng này trước khi dùng thuốc, đó không phải là dầu hiệu của rối loạn do thuốc.

Những dấu hiệu và triệu chứng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Khi mắc rối loạn tâm trạng do dùng thuốc, bạn sẽ có triệu chứng trầm cảm hoặc hưng cảm. Các dấu hiệu có thể bắt đầu trong thời gian bạn dùng thuốc hoặc một vài ngày sau khi ngưng thuốc. Bạn cần theo dõi kỹ các triệu chứng dưới đây để kịp thời phát hiện và chữa trị.

Các triệu chứng hưng cảm:

Dễ cáu kỉnh và dễ đánh nhau với người khác
Có ý thức rất cao về giá trị bản thân và cảm giác bản thân cực kỳ hoàn hảo
Nói rất nhiều và nói nhanh đến nỗi người khác không hiểu kịp
Luôn cảm thấy rất bồn chồn
Khó có thể tập trung
Cảm giác lo lắng và hoảng loạn
Ít hoặc không ngủ và không cảm thấy mệt mỏi
Cực kỳ năng động và hành động liều lĩnh

Các triệu chứng trầm cảm:

Không thể tập trung và ghi nhớ mọi việc
Cảm thấy buồn và không còn hứng thú với những sở thích trước đây
Thay đổi vị giác và cân nặng (có thể tăng hoặc giảm cân)
Gặp khó khăn khi ngủ, thức giấc rất sớm hoặc ngủ quá nhiều
Thiếu năng lượng
Không có nhu cầu tình dục
Cảm giác vô dụng và tội lỗi
Không thể tập trung và ghi nhớ mọi việc
Cảm giác mất hy vọng
Đau đầu hoặc đau khớp
Thường suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử

Nguyên nhân gây rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là gì?

Suy nghĩ, cảm xúc và hành động của chúng ta bị ảnh hưởng và chi phối bởi các hóa chất do não bộ tạo ra. Nếu các hóa chất này không cân bằng, sẽ gây ra vấn đề với cách bạn cảm nhận, suy nghĩ hoặc hành động. Thực tế, nhiều loại thuốc có thể thay đổi số lượng những hóa chất này. Một số loại có thể gây rối loạn tâm trạng khi bạn đang sử dụng hoặc vài tuần sau khi ngưng dùng chúng. Dưới đây là một số loại thuốc có thể gây ra rối loạn tâm trạng bao gồm:

Alcohol và các thuốc gây nghiện
Các thuốc không kê toa, như nhóm thuốc decongestant
Thuốc theo toa như thuốc điều trị các vấn đề về tim, huyết áp cao, thuốc chống lo lắng, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau và các loại khác.

Chẩn đoán rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Để chẩn đoán rối loạn tâm trạng, các bác sĩ sẽ hỏi về mức độ và tần suất bạn sử dụng thuốc không kê toa, theo toa hoặc các thuốc gây nghiện. Hãy chia sẻ một cách trung thực về những loại thuốc mà bạn đã và đang sử dụng vì điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới phương pháp điều trị bệnh. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về các triệu chứng, bệnh sử và cho bạn kiểm tra thể chất. Một số xét nghiệm cũng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng này.

Những phương pháp điều trị rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc

Nếu cảm thấy thuốc đang dùng gây ra những triệu chứng thay đổi tâm trạng, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ. Họ có thể kê đơn thay đổi thuốc hoặc điều trị các triệu chứng. Lưu ý không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng dùng bất kỳ loại thuốc nào trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

Trị liệu

Rối loạn tâm trạng do thuốc gây ra có thể được điều trị bằng liệu pháp nhóm hoặc cá nhân. Trị liệu trong nhóm gồm những người có cùng tình trạng để đạt được hiệu quả điều trị. Trong một số trường hợp, thuốc trị trầm cảm hoặc lo âu có thể giúp bạn ngừng lạm dụng chất gây nghiện. Tuy nhiên, việc uống thuốc này cần có sự đồng ý kê đơn của bác sĩ, tránh tự tham khảo để tự điều trị tại nhà.

Ngoài phương pháp trị liệu kể trên bạn cũng có thể tham khảo những cách làm dưới đây để điều triệu rối loạn tâm trạng do dùng thuốc:

Học cách thư giãn. Thư giãn sẽ giúp người bệnh bình tâm và có thể kiểm soát suy nghĩ, hành động. Các phương pháp giúp bạn thư giãn hiệu quả nhất và dễ làm nhất là yoga và thiền tại nhà hoặc bất kỳ đâu.

Một số người cũng sử dụng sản phẩm thảo dược và chế độ ăn uống giúp kiểm soát cơn thèm thuốc hoặc các triệu chứng cai nghiện. Tuy nhiên, bạn lưu ý chưa có nhiều bằng chứng về độ an toàn của các sản phẩm thảo dược. Do đó, trước khi bạn áp dụng bất kỳ phương pháp nào, hãy nói chuyện với bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.

Kiểm soát

Một số phương pháp giúp bạn kiểm soát rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc mà bạn có thể tham khảo:

Nói chuyện với gia đình và bạn bè để mọi người có thể hiểu và hỗ trợ bạn trong quá trình điều trị
Học cách kiểm soát căng thẳng, ví dụ như nghe nhạc, xem phim, đi dạo, tập yoga hoặc thiền
Cố gắng ngủ ít nhất 7 – 9 giờ mỗi đêm và có một chế độ ăn uống lành mạnh
Hạn chế cafein và cai thuốc lá
Tránh uống rượu bia
Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn gặp vấn đề với việc dùng thuốc hoặc nếu thuốc dường như không hoạt động
Liên hệ với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc nếu các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn

Những thông tin về rối loạn tâm trạng do thước được cung cấp trên không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để có lộ trình khám và chữa phù hợp với bản thân nhé! Chúc các bạn và gia đình luôn khỏe mạnh.