Giấc ngủ là một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Tuy nhiên, nhiều người thường có thói quen bật dậy đột ngột khi ngủ vừa thức giấc mà không để ý đến tác hại của việc này đối với sức khoẻ.

Cùng Tạp chí Mẹ và Con tìm hiểu thật chi tiết tại sao hành động này có thể gây tác hại và tại sao nên xem xét cách thức thức giấc một cách nhẹ nhàng hơn nhé!

05 tác hại của việc bật dậy đột ngột khi ngủ vừa thức giấc

1. Căng thẳng cơ và đau lưng

Khi bạn bật dậy đột ngột, cơ bắp của bạn chưa kịp thích nghi với việc nâng cơ thể từ tư thế nằm lên đứng sẽ gây căng thẳng cho các cơ bắp, đặc biệt là cho cơ lưng và cột sống.

Căng thẳng cơ và đau lưng có thể xảy ra ngay sau khi bạn bật dậy hoặc trong thời gian sau đó, và nếu trở thành thói quen, có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe cột sống và cơ bắp, nhất là thúc đẩy quá trình thoái hóa.

2. Nguy cơ té ngã và chấn thương

Bật dậy đột ngột khi thức giấc có thể tạo ra một sự thay đổi nhanh chóng trong trạng thái của bạn từ nằm sang đứng, làm bạn mất cân bằng, đặc biệt với dấu hiệu mờ mắt, choáng váng hoặc cơ thể khó chịu.

Té ngã và chấn thương có thể xảy ra nếu bạn không thể kiểm soát được sự mất cân bằng hoặc nếu bạn va chạm vào các vật thể xung quanh trong phòng ngủ.

3. Tác động đến hệ tim mạch

Khi bạn bật dậy quá nhanh chóng, hệ thần kinh của bạn phản ứng tức thời để kích thích sự thức dậy kéo theo sự tăng cường hoạt động của hệ tim mạch. Tim bắt đầu đập mạnh hơn và tần suất tim có thể tăng lên, từ đó tăng khả năng xảy ra các vấn đề về sức khỏe tim mạch, như tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ.

4. Tác động đến hệ thần kinh

Khi bạn bật dậy từ trạng thái ngủ, não bộ của bạn phản ứng nhanh chóng để thúc đẩy sự tỉnh thức, gây ra một tình trạng kích thích đột ngột cho hệ thần kinh, đặc biệt là hệ thần kinh giao cảm (sympathetic nervous system), khiến cơ bắp và tuyến thượng thận của bạn có thể tạo ra cortisol, một hormone căng thẳng, gây ra một loạt các tác động xấu đến hệ thần kinh như lo âu, căng thẳng, tăng huyết áp…

5. Rối loạn giấc ngủ

Giấc ngủ của chúng ta bao gồm nhiều giai đoạn khác nhau, bao gồm giai đoạn REM (Rapid Eye Movement) và giai đoạn không REM. Khi bạn bật dậy đột ngột, có thể làm gián đoạn quá trình hoàn thành các giai đoạn này, dẫn đến việc không đủ thời gian để hoàn thành một chu kỳ giấc ngủ đầy đủ, gây ra rối loạn giấc ngủ.

Giấc ngủ kém chất lượng và rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến tình trạng mệt mỏi và khó tập trung trong suốt ngày, hiệu suất làm việc có thể giảm, tăng nguy cơ mắc các vấn đề tâm lý như lo âu và trầm cảm.

4 cách khắc phục việc bật dậy đột ngột khi thức giấc

Lập thói quen ngủ đều đặn

Lập thói quen ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian hàng ngày giúp cơ thể điều chỉnh hệ thống giấc ngủ của bạn, đồng nghĩa với việc bạn cần giữ cùng một thời gian ngủ vào buổi tối và thức dậy vào buổi sáng, kể cả vào cuối tuần.

Thói quen ngủ đều đặn giúp cơ thể và tâm trí thích nghi với một thời gian cụ thể để thức dậy và tỉnh táo một cách dễ dàng hơn.

Tạo môi trường ngủ thoải mái

Đảm bảo phòng ngủ của bạn là một môi trường thoải mái và yên tĩnh, sử dụng giường và nệm mà bạn cảm thấy thoải mái, và kiểm tra nhiệt độ và độ ẩm trong phòng để đảm bảo chúng phù hợp với cảm giác, sở thích của bạn.

Loại bỏ tiếng ồn và ánh sáng gây xao lạc trong phòng ngủ, sử dụng rèm cửa hoặc bức tường để che ánh sáng và tai nghe hoặc máy tạo âm thanh trắng để giảm tiếng ồn nếu cần.

Sử dụng đồng hồ hẹn giờ để thức dậy

Sử dụng đồng hồ báo thức có tính năng “đánh thức từ từ” (gradual alarm) hoặc hẹn giờ để thức dậy. Các tính năng này cho phép âm thanh đánh thức tăng dần, giúp bạn tỉnh thức một cách nhẹ nhàng hơn thay vì bật dậy đột ngột.

Đặt hẹn giờ sao cho thời điểm thức dậy của bạn phù hợp với thời gian cần thiết để chuẩn bị cho ngày mới một cách thoải mái.

Tập thực hiện các động tác nhẹ nhàng sau khi thức giấc

Sau khi thức dậy, hãy thực hiện các động tác nhẹ nhàng như căng cơ, duỗi người, hoặc thực hiện một số động tác yoga nhẹ để giúp cơ thể bạn thích nghi và giảm căng thẳng.

Tránh việc bật dậy và di chuyển nhanh chóng mà thay vào đó, hãy để cơ thể thức dậy tự nhiên và cho phép nó điều chỉnh từ giai đoạn giấc ngủ sang tỉnh thức một cách mượt mà.

Hãy rèn luyện thói quen thức giấc một cách nhẹ nhàng và tạo một môi trường ngủ tốt để cải thiện chất lượng giấc ngủ và bảo vệ sức khỏe tổng thể, giúp bạn cảm thấy tỉnh táo, sảng khoái và sẵn sàng để đối mặt với mọi thách thức trong cuộc sống hàng ngày, chúc bạn luôn vui khoẻ nhé!