Hẳn nhiều người cũng không quá xa lạ với khái niệm tuổi mụ là gì. Đây là cách tính tuổi truyền thống tại Việt Nam cũng như nhiều nước châu Á khác. Thế nhưng, cách tính tuổi mụ là gì? Khi nào cần dùng đến tuổi mụ? Và quan trọng hơn là lễ cúng tuổi mụ cho bé cần chuẩn bị ra sao? Mời bạn cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

Tuổi mụ là gì?

Để tìm hiểu tuổi mụ là gì thì bạn có thể hiểu đơn giản đây là tuổi âm lịch. Tuổi mụ là tuổi được tính từ khi em bé còn trong bụng mẹ. Tuổi mụ có nguồn gốc từ nền văn hóa Trung Hoa và có ảnh hưởng tới nền văn hóa của một số nước châu Á khác như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc và Triều Tiên.

Có nhiều giả thuyết và giải thích khác nhau về nguồn gốc của tuổi mụ là gì. Một số giả thuyết cho rằng tuổi mụ có liên quan đến cách tính thiên văn xưa, dựa trên các chu kỳ của mặt trời, mặt trăng và các mùa. Một số giả thuyết khác cho rằng tuổi mụ là do quan niệm xấp xỉ, tương đối, tính tuổi từ lúc đậu thai. Tuy nhiên, những giả thuyết này chỉ là suy đoán của các học giả hiện đại và không có căn cứ được ghi chép trong sách sử.

Tuổi mụ cũng liên quan tới lễ cúng mụ, là phong tục cúng tạ ơn và cầu phúc tới các bà Mụ. Theo quan niệm dân gian, tương truyền các bà Mụ phụ trách việc sinh nở và nặn ra những đứa trẻ. Đó cũng là lễ cúng đầy tháng, cúng thôi nôi mà bạn hẳn chẳng còn xa lạ.

Tuổi mụ có phải tuổi can chi không?

Nếu dùng lịch âm, vậy tuổi mụ là gì có liên quan đến can chi không? Một số người hiểu nhầm rằng tuổi can chi, vốn dựa theo năm âm lịch, thiên văn cổ, cũng chính là tuổi mụ. Thực ra điều này không đúng. Tuổi can chi là cách tính tuổi dựa trên cung hoàng đạo và các yếu tố thiên văn của người Trung Quốc cổ đại.

Tuổi can chi được biểu thị bằng hai ký tự: can và chi. Can là một trong mười thiên can: Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý. Chi là một trong mười hai địa chi: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi.

Cách tính tuổi can chi có thể dựa trên năm sinh hoặc giờ sinh của người đó. Ví dụ nếu bạn sinh năm 1995 thì là can Ất thuộc hành Mộc và chi Hợi thuộc hành Thủy.

Cách tính tuổi mụ là gì?

Bạn đã biết tuổi mụ là gì, vậy cách tính tuổi mụ ra sao? Cách tính dựa vào lịch âm và khá đơn giản:

Bước 1: Xác định năm sinh âm lịch. Bạn có thể dùng các công cụ chuyển đổi lịch dương sang lịch âm trên mạng hoặc tra cứu trong các bảng lịch âm dương.
Bước 2: Xác định thời điểm sinh của bạn là trước hay sau Tết Nguyên Đán. Nếu bạn sinh trước Tết Nguyên Đán thì bạn sẽ được cộng thêm 1 tuổi mụ. Nếu bạn sinh sau Tết Nguyên Đán thì bạn sẽ không được cộng thêm tuổi mụ.
Bước 3: Cộng số tuổi mụ với số năm hiện tại trừ đi năm sinh âm lịch của bạn. Kết quả là tuổi mụ của bạn.
Ví dụ: Giả sử bạn sinh vào ngày 15/01/1995 dương lịch. Theo công cụ chuyển đổi lịch trên mạng, ngày này tương ứng với ngày 13/12/1994 âm lịch. Vì bạn sinh trước Tết Nguyên Đán năm 1995 (tức ngày 31/01/1995) nên bạn sẽ được cộng thêm 1 tuổi mụ. Do đó, tuổi mụ của bạn vào năm 2023 sẽ là:

Tuổi mụ = 1 + (2023 – 1994) = 30 tuổi.

Khi nào cần dùng đến tuổi mụ?

Có nhiều dịp bạn sẽ được hỏi tuổi mụ là gì. Chủ yếu là các hoạt động liên quan đến tín ngưỡng trong văn hóa phương Đông. Trong đó có xem tử vi, xem phong thủy, xem tuổi kết hôn và quan trọng nhất, trước hết là để làm lễ cúng mụ cho bé.

Lễ cúng mụ là gì?

Lễ cúng mụ là phong tục cúng tạ ơn và cầu phúc tới các bà Mụ. Đó là những Tiên nương mà dân gian tương truyền là người phù hộ việc sinh nở và nặn ra những đứa trẻ. Lễ cúng mụ rất phổ biến ở các nước châu Á và dĩ nhiên không thể thiếu ở Việt nam. Trong đó, lễ cúng sẽ được tổ chức vào các thời điểm: 10 ngày (ngày đầy cữ), 1 tháng (ngày đầy tháng), 100 ngày (ngày đầy tuổi tôi) và 1 năm (ngày thôi nôi).

Lễ cúng mụ là dịp để gia đình cầu xin các bà Mụ ban phúc cho đứa trẻ được khỏe mạnh, may mắn, hạnh phúc và thành đạt trong cuộc sống. Lễ cúng mụ cũng là dịp để giới thiệu con cái với họ hàng, bạn bè và hàng xóm.

Chuẩn bị lễ vật

Lễ vật được chuẩn bị theo từng phần 12 phần lễ nhỏ (cúng 12 bà Mụ) và 1 mâm lễ lớn (cúng bà Mụ Chúa). Trong đó thường gồm:

Đồ vàng mã: Quần áo, giày dép và nén vàng
Món ăn: Gà luộc, heo quay, bánh ngọt, chè, xôi…
Mâm ngũ quả, hoa cúng
Rượu, trầu cau
Hương: Hương trầm hoặc hương thanh.
Nến: nến trắng hoặc nến đỏ.

Các bước thực hiện

Bước 1: Chuẩn bị lễ vật theo danh sách đã nêu ở trên hoặc bạn có thể điều chỉnh tùy theo mong muốn. Nhưng cần đảm bảo đúng số lượng 12 phần nhỏ và một phần lớn trên mâm cúng.
Bước 2: Dọn dẹp và trang trí nhà cửa sạch đẹp, ngăn nắp. Đặt bàn thờ ở phòng khách hoặc phòng rộng rãi.
Bước 3: Sắp xếp lễ vật trên bàn thờ theo thứ tự: Đồ vàng mã ở giữa, món ăn ở hai bên, hoa quả ở phía trước, rượu ở phía sau. Hương và nến đặt ở hai đầu bàn thờ. Các đồ lễ nhỏ dành cho 12 bà Mụ có thể đặt trên một khay riêng hoặc xếp xung quanh phần lễ lớn.
Bước 4: Thắp hương và nến. Đọc văn khấn cúng mụ. Trong khi đọc văn khấn, có thể gõ chuông hoặc trống để tạo không khí trang nghiêm. Sau khi đọc xong văn khấn, cúi chào ba lần và dâng rượu cho các bà Mụ.
Bước 5: Mời họ hàng, bạn bè và hàng xóm vào tiệc chung vui.

Tuổi mụ được dùng trong nhiều phong tục, tín ngưỡng phương Đông. Nói chung đó là tuổi ta, tuổi em bé tính từ khi mẹ mang thai. Hy vọng bài viết đã giúp bạn biết tuổi mụ là gì cũng như cách tính tuổi mụ và tổ chức lễ vật trong mâm cúng mụ cho bé.